หมายความว่า : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 16 / 37

…ึงพร้อมไป ไม่เป็นอุภโตวิสุทธิ์ เพราะไม่วิสุทธิฝ่ายปฏิคาหก กรบริโภคของเธอจึงเป็นเหมือนหนี้เขา บริโภค หมายความว่า เป็นหนี้ทักขิณาวิสุทธินั่นเอง เรียกว่า อิณบริโภค

การบริโภคของภิกษุในพระพุทธศาสนามีหลายประเภท ได้แก่ ไถยบริโภค, อิณบริโภค, ทายัชชบนิโภค, และสามีบริโภค การบริโภคแต่ละประเภทมีผลต่อศีลและความบริสุทธิ์ทางจิตใจ ข้อความอธิบายว่า ไถยบริโภคคือการบริโภคโดยไม่

…ศีลนั้น ข้าพเจ้าจะกล่าวแก้ในปัญหากรรมนั้น ต่อไป ความที่ศีลขาดเป็นต้น ความเศร้าหมองแห่งศีล ความที่ * หมายความว่า เมื่อปหานะเป็นไปแล้ว ธรรมอีก ๔ อย่าง คือ ความเว้น ความสำรวม เจตนา และความ ความไม่ล่วงโทษนั้น ๆ ก็ย่…

บทความนี้สำรวจความสำคัญของศีลในวิสุทธิมรรค โดยอธิบายว่าศีลนั้นเป็นรากฐานของกุศลธรรม มีอานิสงส์สำคัญ สามารถแบ่งออกเป็นหลายประเภท และเจาะจงถึงปัญหาความเศร้าหมองและความผ่องแผ้วที่เกิดจากการขาดศีล การรวบร

…่ง การตกไปเพื่อก้อนข้าวเป็นวัตรของภิกษุนั้น เหตุนั้น ภิกษุนั้น ชื่อว่าปิณฑปาตี คำว่าตกไป (ในที่นี้) หมายความว่า เที่ยวไป, ปิณฑปาตีนั่นเอง ชื่อว่าปิณฑปาติกะ องค์แห่งภิกษุ * มหาฎีกาว่า ปัสกูลธารณ์ เป็น ปัสกูล ไปนั…

บทความนี้เน้นการอธิบายถึงผ้าบังสุกุลซึ่งมีความหมายว่า 'ผ้าดุจกองฝุ่น' และสิ่งที่เกี่ยวข้องกับการทรงผ้าของภิกษุในพระพุทธศาสนา นอกจากนี้ยังอธิบายถึงคำว่า บิณฑบาต ที่แสดงถึงการแสวงหาก้อนข้าวจากบุคคลต่างๆ

…ญิกะนั้น ชื่อว่า อารัญญิกังคะ การเข้าไปอยู่ที่โคนไม้ ชื่อ รุกขมูล การเข้าไปอยู่ที่โคนไม้นั้นเป็น ๑. หมายความว่า ไม่ใช่ห้ามด้วยสิกขาบท แต่ห้ามตามที่ภิกษุสมาทานธุดงค์ข้อนี้. ๒. อรรถกถาชื่ออะไร ? ๓. ขลูติ เอโก สกุโ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการฉันปัจฉาภัตรที่เป็นปกติของภิกษุในวิสุทธิมรรค อธิบายถึงคำว่า ขลุ และ ขลุปัจฉาภัตรติกะ รวมถึงการเข้าไปอยู่ในป่าของภิกษุอารัญญิกะและการเข้าไปอยู่ที่โคนไม้ การอธิบายสมาทานธุดงค์ และอรรถ

…ไปป่าช้าเล่า ก็พึงหลีกทางใหญ่เสีย เดินไปทางนอกเถิด” (๔) พึงกำหนดอารมณ์ ๑. มหาฎีกาท่านว่า ที่ว่าหนัก หมายความว่า ยากที่จะรักษา ๒. ท่านว่า ป่าช้าเป็นที่ลับคน พวกโจร ไม่ว่าไปทำโจรกรรมมาแล้วก็ดี ยังมิได้ทำก็ดี มักนั…

บทความนี้พูดถึงแนวทางในการอยู่ของโสสานิกภิกษุในป่าช้า อธิบายว่าควรหลีกเลี่ยงการอยู่ในที่นั้นในขณะที่ยังมีศพอยู่ และให้รายงานตัวต่อพระสังฆเถระหรือเจ้าหน้าที่เพื่อป้องกันอันตรายที่จะเกิดขึ้น การปฏิบัติใ

…ป็นไปตั้งแต่อุปาจารจนถึงอัปปนา ท่านเรียกว่า อภิญญา ก็แลปฏิปทานี้นั้น ย่อมเป็นการลำบาก คือเป็นการยาก หมายความว่า เจริญไม่สะดวกสำหรับคนบางคน เพราะธรรมอันเป็นข้าศึก มีนิวรณ์ เป็นต้นยึด (จิต) โดย (เกิด) ขึ้นท่องเที่…

บทความนี้นำเสนอความเข้าใจเกี่ยวกับอภิญญาและปฏิปทา โดยเน้นการพิจารณาถึงความยากง่ายในการเจริญปฏิปทาและอภิญญาในผู้ฝึกฝน ในขณะที่การเสพสิ่งสัปปายะและอสัปปายะส่งผลต่อการพัฒนาปัญญาและความสะดวกในการปฏิบัติธร

… ( ในฐานเป็นอาจารย์แล้วทีนี้จะขอเป็น ศิษย์บ้างก็ต้องลด) ลงนั่งบนเสื่อที่พื้น (ให้เสมอกับอาจารย์) ๒. หมายความว่า ผู้ปฏิบัติบรรลุมรรคผลแล้ว ย่อมจะบอกทางปฏิบัติได้ถูกตรงดีกว่า บอกตามทางปริยัติ ๓. มหาฎีกาว่า ก่อนจะพ…

ในบทนี้พูดถึงการสนทนาระหว่างพระอภัยเถระกับพระจุฬาภัยเกี่ยวกับกรรมฐาน พระจุฬาภัยได้ให้กรรมฐานแก่พระอภัยเถระซึ่งเป็นพระโสดาบัน ในขณะเดียวกันได้สื่อสารถึงความสำคัญของการบรรลุมรรคผลในการปฏิบัติและให้เกียร

…ย่างนั้นตัณหาก็คือราคะนั่นเอง มานะเล่าก็สัมปยุตตราคะนั้น เพราะฉะนั้น ตัณหา มานะ ทั้ง ๒ นั้น ๑. น่าจะหมายความว่า เกิดโทสะขึ้นแล้วก็เพ่งโทษคนอื่น หาความผิดให้คนอื่นแม้จะ เป็นเรื่องไม่จริงก็ตาม ส่วนปัญญานั้นพิจารณา…

บทความนี้อธิบายความสัมพันธ์ระหว่างอารมณ์ โทสะ และปัญญาในบริบทของการทำกุศลธรรม โดยชี้ให้เห็นว่าโทสะและปัญญานั้นมีอิทธิพลต่อการกระทำของมนุษย์ ปัญญาเป็นคุณลักษณะที่ไม่พัวพันกับโทสะ ขณะที่โทสะมักจะหาความผ

…ีนัยดังนี้ คนราคจริต เห็นรูปที่น่ารื่นรมย์ใจแม้สักหน่อย ก็จ้องดูเสียนานราวกะว่าเกิดความ รสปฏิสัเวที หมายความว่า เป็นคนรู้ว่ารสอร่อยของอาหารชนิดไหน เป็นอย่างไร สามารถชิมและติชมปรุงแต่งอาหารได้ ส่วน อรสปฏิสเวที อั…

เนื้อหาเกี่ยวกับการบริโภคที่สัมพันธ์กับจริตของบุคคล ประเภทต่างๆ เช่น คนราคจริตจะชอบของหวานและบริโภคอย่างระมัดระวัง ส่วนคนโทสจริตชอบของหยาบและบริโภคอย่างไม่ใส่ใจ คนโมหจริตมีความชอบที่ไม่แน่นอน ข้อมูลนี

…ขยายนิมิตไปก็เจริญแต่ซากศพ ถึงไม่ขยาย การข่ม กามราคก็มีได้อยู่แล้ว เพราะฉะนั้น จึงว่าไม่มีอานิสงส์ (หมายความว่า การทำกรรมฐาน ประเภทนี้ ก็เพียงข่มกามราคะได้เท่านั้น จะขยายไปถึงอภิญญาหาได้ไม่

ในบทนี้กล่าวถึงการทำกรรมฐานซึ่งประกอบไปด้วยการก้าวล่วงอารมณ์ โดยสามารถขยายหรือไม่ขยายนิมิตได้ ข้อความเน้นว่ากรรมฐานในกสิณ ๑๐ ที่ควรมีการขยาย เนื่องจากพระโยคาวจรสามารถได้ยินเห็นเสียงและเห็นรูปลักษณะต่า

… และทางฟัง ใน ๓ ทางนั้น กรรมฐาน ๑๕ คือ กสิณเว้นวาโยกสิณ เหลือ 8 อสุภ ๑๐ นี้ต้องถือเอา (นิมิต) ทางดู หมายความว่า นิมิตของกรรมฐานเหล่านั้น เบื้องแรกต้องดูด้วยตา (เป็นบริกรรมนิมิต) แล้วจึงถือเอา (เป็นอุคคหนิมิต) ได…

ในบทนี้กล่าวถึงกรรมฐานต่าง ๆ และนิมิตในการดูและฟัง ข้อความบางช่วงชี้ให้เห็นถึงวิธีการปฏิบัติตามกรรมฐานและความสำคัญของการเข้าใจนิมิตเพื่อการทำสมาธิ โดยเฉพาะการวิเคราะห์นิมิตต่าง ๆ ที่ช่วยให้บรรลุผลในทา

…ก็แล ครั้นกรรมฐานอันอาจารย์บอกอยู่อย่างนี้ พระโยคีนั้น จึงฟังถือเอานิมิตให้ได้ คำว่า " ถือเอานิมิต" หมายความว่า ผูก พันอาการนั้น ๆ เข้าไว้ (ในใจ) อย่างนี้ว่า นี่เป็นบทเบื้องต่ำ นี่ เป็นบทเบื้องสูง นี่เป็นเนื้อคว…

ในบทนี้ ผู้อ่านจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับความสำคัญของกรรมฐานและการถือเอานิมิตตามคำแนะนำจากอาจารย์ โดยเน้นการฟังและการยึดถือกรรมฐานที่เหมาะสม เพื่อให้เกิดการบรรลุคุณวิเศษ การอธิบายถึงกรรมฐานที่เหมาะสมกับจร

…ชื่อว่าคบหาบุคคลผู้มีจิตเป็นสมาธิ (๑๐) ความน้อมใจไปในสมาธิ ความน้อมจิตไปในสมาธิ ชื่อว่า ตทธิมุตฺตตา หมายความว่า หนักไปในสมาธิ หน่วงไปในสมาธิ โน้มไปในสมาธิ เงื้อมไปใน สมาธิ อัปปนาโกศล ๑๐ อย่างนี้ พระโยคีจึงทำให้ถ…

บทความนี้สำรวจแนวทางการปฏิบัติสมาธิในวิสุทธิมรรค โดยยกตัวอย่างการหลีกเลี่ยงบุคคลที่มีจิตไม่สงบ และการเสริมสร้างสมาธิผ่านการเข้าใกล้บุคคลที่มีจิตใจสงบ การธำรงจิตให้มั่นในสมาธิจึงเป็นสิ่งจำเป็นในการปฏิบ

…่านั้น Q. ปาฐะที่ถูกต้อง ติ ติดกับบทหลัง เป็นศัพท์สมาส ฎีกาก็แก้ในรูปนั้น คือเขียนเป็น ตนนิสสรณ์ ๒. หมายความว่า มิได้เป็นนิสสรณะแห่งนิวรณ์ข้ออื่น ๆ คือว่า ฌานนี้เป็นข้าศึก โดยตรงต่อกามราคะ เช่นเดียวกับเมตตา เป็น…

บทนี้พูดถึงการที่ฌานเป็นเหตุให้หลุดพ้นจากกามทั้งหลาย โดยอธิบายถึงธรรมชาติของเนกขัมมะ ซึ่งเป็นปฏิปักษ์ต่อกามราคะ ตามคำสอนของพระสารีบุตร นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงวิเวกที่เกี่ยวข้องและการเห็นคุณค่าของฌาน

…ยงติดกันเป็นบทสมาส และตั้งวิเคราะห์ไว้ด้วยว่า อุปริ วุจจมานาน ฌานคามิ อุปริฌานคานิ ๑. อคฺคหิตคฺคหเณ หมายความว่า เท่าที่จำแนกธรรมอันควรเป็นความหมายแห่งปาฐะ ทั้ง ๒ ได้มาแล้วนั้น ยังไม่สิ้นกระแสความที่ควรจะจำแนก ยั…

บทความนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์นิวรณ์ทั้งหลายในวิสุทธิมรรค ซึ่งเป็นข้าศึกต่อองค์ฌาน โดยพระมหากัจจานเถระได้อธิบายถึงความที่สมาธิ ปีติ วิตก สุข และวิจาร เป็นปฏิปักษ์ต่ออารมณ์ต่างๆ ของนิวรณ์ ทั้งนี้ การข่ม

…่างเดียวกันนี้เอง [แก้อรรถบท วิเวกช์] บัณฑิตพึงทราบอรรถในบทว่า วิเวกช์ (ดัง) นี้ ความสงัดชื่อ วิเวก หมายความว่า ปราศไปจากนิวรณ์ อีกนัยหนึ่งธรรมใดสงัดแล้ว เหตุนั้น ธรรมนั้นจึงชื่อว่า วิเวก คือธรรมอันสงัดจากนิวรณ์…

เนื้อหานี้อธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างวิตกและวิจารในบริบทของการปฏิบัติธรรมในวิสุทธิมรรค โดยใช้ภาพเปรียบเทียบกับช่างทำภาชนะ ศึกษาเพื่อเข้าถึงสภาพสงบ (วิเวก) ที่ปราศจากนิวรณ์และเชื่อมโยงกับสภาวะของฌานแล

…พื่อแสดงอรรถพิเศษนี้อีกว่า ถึงแม้ สัตว์ทั้งหลายยินดีนักในความสุข และสุข ( ในตติยฌาน) นี้เล่าก็เป็ * หมายความว่า เสื่อมลงเป็นทุติยฌานไป (?)

เนื้อหาเกี่ยวกับวิสุทธิมรรคในตติยฌานที่เน้นบทบาทของสติสัมปชัญญะในกระบวนการทางจิต ซึ่งช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถเดินทางในฌานได้อย่างละเอียดและลึกซึ้ง การเรียนรู้เกี่ยวกับประสบการณ์ในฌานต้นๆ และตติยฌาน รวม

… สมุทร" นั้น ได้เกิดขึ้น (ส่วน พระโยคาวจรผู้มิได้สร้างอธิการไว้ ๑. โลณีย์ เช่นทะเลสาบน้ำเค็ม (?) ๒. หมายความว่า มีขนาดเท่าที่มองเห็น (?)

บทความนี้นำเสนอวิธีการเจริญอาโปกสิณ โดยผู้ปฏิบัติจำเป็นต้องนั่งในท่าที่สบาย และพิจารณานิมิตแห่งน้ำ เช่นในสระ ในบึง หรือทะเล เพื่อเข้าสู่วิธีการปฏิบัติที่ถูกต้อง นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงบัณฑิตที่พึงพา

…ดี คือพระอมต นิพพาน เหตุนั้น จึงทรงพระนามว่า สุคโต เพราะความเป็นผู้เสด็จ ไปเป็นอันดีแล้ว ประการ ๑ * หมายความว่า ศัพท์ที่ลง ๓ ปัจจัยใช้เป็นนามก็ได้

ในบทนี้กล่าวถึงการปฏิบัติดีของบุคคลที่ไม่ทำชั่ว รวมถึงการอธิบายความหมายของชื่อ สุคโต ที่แสดงถึงทางที่ดีและสะอาด ซึ่งพระผู้มีพระภาคเจ้าเสด็จไปและตรัสสอนอย่างถูกต้อง นอกจากนี้ยังกล่าวถึงคุณสมบัติที่ทำให

…งชื่อ สวากขาตะ (ตรัสดี) เหมือน อย่างอรรถแห่งธรรมของพวกเจ้าลัทธิอื่น จัดว่าถึงความวิปลาส เพราะ ( | * หมายความว่า พรหมจรรย์นี้มีสารัตถะ ปฏิบัติไปไม่ได้ผล มีปฏิเวธประจักษ์อยู่ การ เล่าเรียนปริยัติเล่า ก็หาโทษมิได้ …

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการอธิบายความหมายของคำว่า 'บริบูรณ์สิ้นเชิง' และ 'บริสุทธิ์' ในบริบทของธรรมที่ไม่มีโทษและการประกอบด้วยธรรมขันธ์ 5 โดยเฉพาะอย่างยิ่งในแง่ของการเล่าเรียนและการปฏิบัติธรรม ซึ่งเน้นถึงค