หมายความว่า : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 17 / 37

…คเจ้า โดยเคารพ เหตุนั้น บุคคลเหล่านั้นจึงชื่อว่าสาวก (ผู้ฟัง) หมู่แห่ง สาวกทั้งหลายชื่อว่า สาวกสงฆ์ หมายความว่า ชุมนุมแห่งสาวกผู้ถึง ซึ่งความเป็นกลุ่มก้อนกันด้วยความเป็นผู้เสมอกันโดยศีลและทิฏฐิ

บทความนี้กล่าวถึงแนวทางการเจริญสังฆานุสสติ ซึ่งเป็นการระลึกถึงคุณของพระอริยสงฆ์ โดยการปฏิบัติในที่ลับและการฟังโอวาทของพระผู้มีพระภาคเจ้า สาวกที่ได้ยินและปฏิบัติตามหลักคำสอนจะกลายเป็นส่วนหนึ่งของสาวกสง

…๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 303 วัตถุใด อันเขานำมาบูชา เหตุนั้น วัตถุนั้น ชื่อว่าอาหนะ หมายความว่า วัตถุที่เขานำมาแม้แต่ไกลถวายในท่านผู้มีศีลทั้งหลาย คำว่า อาหุนะ นั่น เป็นเชื่อแห่งปัจจัย ๔ พระสงฆ์เ…

บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของการบูชาพระสงฆ์ โดยอธิบายถึงวัตถุที่นำมาบูชา เช่น พระสงฆ์ซึ่งถือเป็นอาหวนียะ ซึ่งควรได้รับการบูชาเป็นอย่างมาก การถวายของในพระสงฆ์มีผลเกินกว่าการบูชาวัตถุอื่น เช่น ไฟที่พราห

…เช่น สติ สหสฺสํ เป็นต้น ดังที่ได้แสดงมาแล้ว ๆ สังขยาที่เหลือจากจำนวนเต็ม สังขยาที่เหลือจากจำนวนนั้น หมายความว่า นอกจากจำนวนที่ตั้งเดิมแล้ว เป็นสังขยาที่เหลือ หรือเศษ คือสังขยาที่ปรากฏในระหว่าง และเศษนี้จะเป็นสัง…

ในบทนี้อธิบายเกี่ยวกับสังขยาจำนวนในภาษาบาลี วิธีการนับจำนวนร้อย โดยเริ่มจากการคูณจำนวน ๑๐ เพื่อให้ได้จำนวนเต็ม เช่น ๑๐๕๑๐ เพื่อให้ได้ ๑๐๐ จากนั้นนำมาคูณอีกครั้งเพื่อให้ได้ 1,000 การใช้คำว่า ๑๐ และ ๑,๐

…จคำว่า ปุริส ซึ่งอยู่หน้าสัพพนามเสียก่อน ศัพท์นี้แปลกันว่า บุรุษ หรือผู้ชาย แต่ในบาลีไวยากรณ์ไม่ได้ หมายความว่า เป็นคำสำหรับใช้ผู้ชายอย่างเดียว แม้จะเป็น ผู้หญิงหรือมิใช่ก็ตาม คงมีความหมายเช่นเดียวกัน คือ ปุริส …

บทที่อธิบายเกี่ยวกับการใช้งานของนามและสัพพนามในบาลีไวยากรณ์ โดยมีการเปรียบเทียบตัวอย่างที่แสดงความแตกต่างในการใช้คำซ้ำซากและการใช้สัพพนามเพื่อลดการซ้ำซาก ซึ่งถือเป็นวิธีการที่ถูกต้องตามภาษาที่นิยม โดย

…เสสนะ คำนี้ ถ้าแปลเป็นภาษาไทย ก็ต้องเขียนเป็น วิเสสน์ แปลว่า การแยก การทำให้แตกต่าง หรือทำให้จะแจ้ง หมายความว่า เป็น คำจำพวกที่ใช้ประกอบคำอื่น ให้มีเนื้อความแปลพิเศษออกไปโดย ชัดเจน จัดประเภทออกเป็น ๓ คือ เป็นคุณ…

บทความนี้อธิบายถึงวิเสสนสัพพนามในภาษาบาลี ซึ่งมีความสำคัญในการทำให้คำแสดงความแตกต่างระหว่างนามนามต่าง ๆ โดยวิเสสนสัพพนามจะทำหน้าที่ประกอบกับนามเพื่อชี้แจงลักษณะ และให้ผู้เรียนเข้าใจถึงประเภทต่างๆ ของว

…จะเกิน เทียบกับประโยคข้างต้นที่แก้ ยสมหตุตโต ซึ่งดำเนินความ นัยเดียวกัน น ปติสฺสตร์ ก็ไม่มี อิติ ๒. หมายความว่า พระปัจเจกพุทธะนั้น เกิดนอกพุทธกาล ไม่ได้ฟังธรรมพุทธโอวาทและคำสอน ใครอื่นเลย แต่เพราะมีบารมีญาณแก่กล…

เนื้อหานี้กล่าวถึงพระมหาฤษีที่สามารถบรรลุอาสวักขัยด้วยญาณของตนเอง แม้จะไม่สามารถหลีกเลี่ยงความตายได้ พระสัมมาสัมพุทธะมีลักษณะอันทรงพลังทั้งทางกายและปัญญา รวมถึงการพิจารณาจากนิมิตที่เกิดขึ้น มุญจิสสามิ

…์ อพล์ ทุพพล น่าจะเรียง ทุพพล์ ไว้หน้า อพ เพราะทุพุพล เป็นศัพท์มีในบทตั้ง (อายุทุพพลโต) อพลเป็นบทไข หมายความว่า ทุ, อุปสัค ในที่เช่นนี้เป็น ภาวฏฺฐ - มีอรรถว่า "ไม่มี" เช่นเดียวกับ ท. ในบท ทุสฺสีโล ทุปฺปตฺโญ

เนื้อหานี้อธิบายถึงความสำคัญของการพิจารณาความตายตามคำสอนของพระพุทธเจ้า โดยแสดงให้เห็นว่าร่างกายมีอุปัทวะที่สามารถนำไปสู่ความตายได้มากมาย และสอนให้ระลึกถึงความไม่แน่นอนของชีวิต ทุกข์หรือปัญหาที่เกิดขึ้

…ของอ่อนแอ โดย นัยดังกล่าวมาฉะนี้ (อธิบายอาการที่ ๖ - อนิมิตฺตโต) บทว่า อนิมิตฺตโต คือ โดยไม่มีกำหนด หมายความว่า โดยไม่มีขีดคั่น จริงอยู่ ธรรม ๕ ประการนี้คือ ชีวิต พยาธิ กาล สถาน ที่ทอดร่าง และคติ ของสัตว์ทั้งหลา…

เนื้อหาในบทนี้อธิบายถึงความสำคัญของการรำลึกถึงความตายและลักษณะของชีวิตที่ไม่มีขีดจำกัด โดยกล่าวถึงธรรม 5 ประการที่เกี่ยวข้องกับชีวิตและการตาย รวมถึงความไม่แน่นอนของอายุและปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดความตาย

…มรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - - หน้าที่ 28 ขึ้นไป ปาฐะว่า อโธ เกสมตฺถกา แปลว่า แต่ปลายผมลงมา บทว่าตจปริยนต์ หมายความว่ามีหนังหุ้มโดยขวาง (คือหุ้มรอบ) ปาฐะว่า ปูรนฺนานปุปการสฺส อสุจิโน ปจจเวกฺขติ คือเห็นว่า กายน้ำเต็มไปด…

ในบทนี้กล่าวถึงการตีความเรื่องร่างกายและสิ่งที่ไม่สะอาด โดยแบ่งเป็นหลายข้อตามหลักคำสอนในวิสุทธิมรรค โดยระบุให้เห็นความสัมพันธ์ในบทบาลีและอธิบายถึงคำศัพท์ที่มีความหมายเกี่ยวข้องกับร่างกายและอาการต่างๆ

…ิ สมาธินั้นจึงชื่อว่า อเสจนโก-ละมุนละไม (เหมือนข้าวสวย) คือ ไม่เปรอะ ไม่ปน แยกเป็นหนึ่งได้จำเพาะตัว หมายความว่า ความ ละเมียดในอานาปานสติสมาธินี้ หามีโดยบริกรรมหรือโดยอุปจารก็ตาม ไม่ อานาปานสติสมาธินี้ เป็นธรรมละ…

ในบทนี้พระพุทธเจ้าตรัสถึงการฝึกอานาปานสติสมาธิว่าเป็นธรรมที่มีความละเมียดและประณีตโดยไม่ขึ้นอยู่กับความละเอียดหรือความหยาบของอารมณ์ ทั้งนี้อานาปานสติสมาธิจะช่วยให้เกิดความสงบและมีกำลังในการทำกรรมฐาน โ

…่าอย่างใดอย่างหนึ่ง อันเป็นที่สงัดเป็นสุข บทว่า รุกขมูลคโต คือไปสู่ที่ใกล้ต้นไม้” บทว่า สุญญาคารคโต หมายความว่าไปสู่โอกาสอันว่างคือสงัด และในบาลีบทนี้ เว้นที่เป็น ป่าและรุกขมูลเสีย แม้ไปสู่เสนาสนะที่เหลืออีก ๓ อ…

บทความนี้เสนอความรู้เกี่ยวกับการภาวนา บทความอธิบายความหมายของคำบาลีที่สำคัญ เช่น อรญฺญคโต รุกขมูล และ สุญญาคาร โดยชี้ให้เห็นถึงสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมสำหรับการปฏิบัติธรรม รวมถึงการเลือกสถานที่สงบและว่าง

…ห้เป็นภาษาได้ดังนั้น ๒. นิมิตตต์ มหาฎีกาว่าเป็นทุติยาวิภัติในอรรถแห่งฉัฏฐีวิภัติ เท่ากับ นิมิตฺตสฺส หมายความว่า เป็นภาวาทีสัมพันธ์ในบทหลัง ?

เนื้อหาพูดถึงการทำสมาธิผ่านการอุปมาของเสียงและการหายใจที่หยาบและละเอียด โดยชี้ให้เห็นว่าการทำสมาธิก็ยังสามารถเกิดขึ้นได้แม้เมื่อกายสังขารระงับลง การนำอารมณ์และนิมิตในการเจริญอานาปานสติและการเข้าสมาบัต

…ตติยฌาน เปลื้องปลดจิตจากสุขทุกข์ด้วย จตุตถฌาน หรืออนึ่ง ภิกษุเข้าฌานเหล่านั้นออกแล้วพิจารณาจิตที่ * หมายความว่า ตั้งแน่วเป็นอัปปนา ไม่หดหูไม่ฟุ้งซ่าน ไม่ยุบไม่ฟู

บทความนี้ว่าด้วยการเข้าฌานและการปฏิบัติวิปัสนาที่จะช่วยให้ภิกษุสามารถบันเทิงจิตได้อย่างมั่นคง ซึ่งมุ่งเน้นการพิจารณาที่ทำให้จิตใจอยู่ในอารมณ์เดียวกัน โดยอธิบายถึงการตั้งจิตให้มั่นและการปลดปล่อยจากนีวร

…ำเมตตาถึงบุคคลนั้นร่ำไป บรรเทาปฏิฆะให้ได้ ถ้าแม้เมื่อเธอพยายามไปอย่างนั้น มันก็ไม่ดับไซร้ ทีนี้ ๆ * หมายความว่า ไม่ต้องเป็นแดนเป็นตัวเอง คนที่รัก คนกลาง ๆ คนเป็นศัตรูกัน เจริญเมตตา ต่อทุก ๆ คน โดยลำดับกัน

ในเนื้อหานี้กลุ่มความสำคัญของการเจริญเมตตาจิตที่จำแนกตามประเภทของบุคคล ทั้งในสหายรัก คนกลาง และศัตรู โดยเริ่มจากการเข้าใจความสำคัญของเมตตา เพื่อบรรเทาปฏิฆะและสร้างความสงบในจิตใจ เรียนรู้ว่าความเมตตาสา

…จึงจะ "สำคัญ" ขึ้น ถ้า "ไม่ให้ ถึงจะมีประโยชน์สักเพียงไร ก็กลายเป็นของ "ไม่สำคัญ" โดยนัยนี้ อฏฐกตวา หมายความว่า "ให้ความสำคัญในธรรมที่ฟังนั้น' อันแสดงออกโดยอาการต่าง ๆ เช่นนั่งในท่าเคารพ ประณมมือสำรวม ไม่นั่งใจล…

ในบทนี้กล่าวถึงความสำคัญของการทำความเลื่อมใสแห่งจิตให้ชัดเจนผ่านทางกายและวาจา ขณะที่เฉพาะบุคคลบางคนอาจรับฟังธรรมแล้วไม่ได้แสดงออกทางกายหรือวาจาเท่าไร บทความยังพูดถึงความใจบุญที่มีต่อผู้ที่อาจไม่ได้เข้

…ิญทำให้มาก ทำให้ เป็นดุจยาน ทำให้เป็นดุจวัตถุ ก่อตั้งสั่งสมทำให้สำเร็จอย่างดีแล้ว · ทำให้เป็นดุจยาน หมายความว่า ทำให้เข้าได้ว่องไว ทำให้เป็นดุจวัตถุ หมายความ ว่า ทำให้คล่อง ดุจของใช้ประจำ หยิบใช้เมื่อใดก็ได้เมื่…

บทความนี้นำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับอานิสงส์ของเมตตาในบทวิสุทธิมรรค โดยเน้นถึงความสำคัญของความเมตตาต่อผู้มีพระคุณ เช่น มารดาและบิดาที่เสียสละเพื่อเรา แม้แต่พี่น้องหรือบุคคลอื่นที่เคยดูแล ก็ได้ทำการอุปการะให

… บทว่า อโธ (ทิศล่าง) ได้แก่ทิศใต้ (ตัวเรา) ลงไป บทว่า ติริย์ (ทิสขวาง) ได้แก่ในทิศเฉียง ทั้งหลาย ๑. หมายความว่า พูดว่าทิศ แต่ที่จริงหมายถึงสัตว์ที่อยู่ในทิศนั้น ๒. มหาฎีกาว่า ลำดับการแผ่ ไม่ใช่ลำดับทิศ เพราะทิศเ…

ในเนื้อหานี้มีการอธิบายเกี่ยวกับการใช้เมตตาในการแผ่ไปถึงสัตว์ในทิศต่างๆ ตามที่ได้ระบุในบาลี โดยมีการกล่าวถึงการเปลี่ยนแปลงสถานะของอริยาบถขณะที่แผ่เมตตา การแผ่ไปยังทิศเหนือ ทิศใต้ และทิศอื่นๆ เป็นต้น จ

…ป็นต้น มีอธิบายว่า โดย ความเสมอกับตน ไม่แบ่งแยกว่าเราว่าสัตว์อื่น อีกนัยหนึ่ง บทว่า นั้น สพฺพตฺตตาย หมายความว่า โดยจิตตภาพ (กำลังจิต ?) ทั้งหมด อธิบายว่า ไม่ (ปล่อยให้) เขยื้อนไปภายนอก (กรรมฐาน) แม้ แต่นิดเดียว …

บทความนี้กล่าวถึงการแผ่เมตตาของพระโยคาวจร ที่ได้อธิบายถึงการตั้งจิตให้เมตตาในทุกทิศทุกทาง โดยใช้เปรียบเทียบกับการขับม้าในสนาม เพื่อแสดงถึงความสำคัญของการมีเมตตาและการไม่แบ่งแยกสัตว์ทั้งหลาย การอธิบายย

…ึง ตถา และ อิติ ที่เพ่งความข้างหน้า ดัง ตถา ทุติย์ ตถา ตติย์ ตถา จตุตถ์ และ อิติ อุทฺธมโธ ติริย์ ๒. หมายความว่า เมตตาสหคตจิต มีอาการได้ต่าง ๆ คือกว้างใหญ่ไม่มีประมาณ ไม่มีเวร ไม่มี ความบีบคั้น นี่แหละเรียกว่า วิ…

ในบทนี้ได้กล่าวถึงเมตตาสหคตจิตที่มีอำนาจในการแผ่และเป็นจิตที่ไม่มีประมาณ พร้อมอธิบายว่าเมตตานั้นมีความสำคัญอย่างไรในการพัฒนาจิตสงบและการเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับความเป็นไปของจิต นอกจากนี้ยังเกี่ยวข้อง

…วะคือการหายใจ หมาย ความว่า เพราะมีความเป็นไปเนื่องด้วยลมหายใจออกหายใจเข้า ชื่อว่า ภูต เพราะเป็นแล้ว หมายความว่า เพราะเป็นขึ้นพร้อม คือ เกิดใหญ่ขึ้น นิรยะ ท่านเรียกว่า ปุ๋ สัตว์ทั้งหลายย่อมเลื่อน หมายคามว่า ย่อมไ…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์และตีความคำว่า 'สัตว์' ตามหลักธรรมในวิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ โดยเฉพาะคำว่า สัตว์ ที่มีการใช้ศัพท์ที่เกี่ยวข้อง เช่น เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ และการเข้าใจในมิติของการเกิดแ