วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - เสสกสิณนิเทศ : หน้า 194/324

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 192 เสสกสิณนิเทศ (อาโปกสิณ] ต่อไปนี้เป็นวิตถารกถาในอาโปกสิณ ในลำดับแห่งปฐวีกสิณ ก็แลพระโยคาวจรผู้ใคร่จะเจริญปฐวีกสิณ เป็นผู้นั่งให้สบายฉันใดเล่า แม้ผู้จะเจริญอาโปกสิณก็พึงเป็นผู้นั่งให้สบายฉันนั้น แล้วถือเอานิมิต ให้น้ำเถิด บททั้งปวงว่า กนฺตวา อกเต วา (นิมิตที่แต่งขึ้นก็ดี ที่ มิได้แต่งขึ้นก็ดี ) เป็นต้น บัณฑิตพึง (นำมากล่าว) ให้พิสดาร (ตามนัยที่กล่าวแล้วในปฐวีกสิณ ) อนึ่ง บททั้งปวงนั้นพึง (นำมา กล่าว ) ให้พิสดารในอาโปกสิณนี้ฉันใด ในกสิณทั้งปวงก็พึงให้พิสดาร ฉันนั้นเถิด เพราะว่าต่อนี้ไป ข้าพเจ้าจักไม่กล่าวคำ ( กเต วา ฯ เป ฯ วิตถาเรตพฺพ์ ) เพียงเท่านี้อีก กล่าวแต่คำที่แปลกออกไป แม้ในอาโปกสิณนี้ นิมิตในน้ำที่มิได้แต่ง คือ (น้ำ) ในสระ ในบึง หรือในทะเล ในสมุทรก็ตาม ย่อมเกิดขึ้นได้แก่พระโยคาวจร ผู้มีบุญ มีอธิการ ได้สร้างไว้ในปางก่อนแท้ ดุจพระจุฬสิวเถร ฉะนั้น ได้ยินมาว่า เมื่อท่านผู้นั้นละลาภสักการะ ตั้งใจว่าจัก (ไป) อยู่อย่างสงัด ขึ้นเรือที่ท่ามหาติตถะไปชมพูทวีป มองดู (น้ำใน ) มหาสมุทร ในระหว่าง (ทาง) กสิณนิมิตอันมีส่วนเปรียบแห่ง (น้ำใน ) มหา สมุทร" นั้น ได้เกิดขึ้น (ส่วน พระโยคาวจรผู้มิได้สร้างอธิการไว้ ๑. โลณีย์ เช่นทะเลสาบน้ำเค็ม (?) ๒. หมายความว่า มีขนาดเท่าที่มองเห็น (?)