หมายถึง : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 58 / 118

(คือ วาสนา) เพราะเหตุนี้จึงทรงปรากฏพระนามว่า “พระอรหันต์” นัยที่ 2 ทรงหักกำจักร “กำจักร” หมายถึงกิเลสทั้งปวง พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรง หักกิเลสเหล่านั้นด้วยศาสตรา คือปัญญา เพราะเหตุนี้จึงทรงปรากฏพระน…

บทความนี้กล่าวถึงการตีความคำว่า "พระอรหันต์" และนัยความต่างๆ ของการหักกำจักรในแง่ของกิเลสและสังสาร โดยแบ่งออกเป็นหลายนัย เช่น นัยเกี่ยวกับกิเลส ความเพียร และอวิชชา พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงหักกิเลสด้วยปั

…โดยสภาวะ ทั้งเหตุเกิดของโลก ธรรมที่ดับของโลก และรู้จักทาง ปฏิบัติให้ถึงธรรมที่ดับของโลก อีกนัยหนึ่ง หมายถึงทรงรู้แจ้งโลกทั้ง 3 คือ สัตวโลก สังขารโลก และโอกาสโลก ทรงรู้แจ้งสัตวโลก (โลก คือ หมู่สัตว์) คือ ทรงร…

บทความนี้กล่าวถึงการเสด็จไปสู่ฐานะอันเกษมและอมตะของพระพุทธเจ้า รวมถึงการปรากฏการณ์เมื่อครั้งพระองค์เสด็จไปโปรดปัญจวัคคีย์ในการทำความเข้าใจเกี่ยวกับโลกและสังขาร โดยเฉพาะอย่างยิ่งการทรงรู้แจ้งโลกทั้งสาม

2.3.6 อนุตตโร ปุริสทัมมสารถ ทรงเป็นสารถีฝึกบุรุษที่ควรฝึก ไม่มีผู้อื่น ยิ่งกว่า หมายถึง ยอดเยี่ยม เพราะพระพุทธองค์เป็นผู้ประเสริฐสุดในหมู่มนุษย์และสรรพสัตว์ ไม่มีใครเหนือกว่า หาใครเทียบไม…

พระพุทธเจ้าเป็นอนุตตโรปุริสทัมมสารถี ผู้เป็นครูที่ไม่มีใครเสมอเหมือนในการฝึกมนุษย์และเทวดา ทั้งยังทรงเป็นผู้นำที่พาให้พ้นจากการเกิด แก่ เจ็บ ตาย และเข้าถึงพระนิพพาน ผลงานต่าง ๆ ของพระองค์แสดงถึงความมุ

…สสิโก โอปนยิโก ปัจจัตตัง เวทิตัพโพ วิญญูหิ 2.6.1 สวากขาโต ภควตา ธัมโม ธรรมที่พระพุทธองค์ตรัสรู้แล้ว หมายถึง ทั้งปริยัติธรรม ปฏิบัติธรรม และปฏิเวธธรรม เป็นธรรมที่นำไปสู่การหลุดพ้น และพระองค์ก็ได้ตรัสไว้ดีแล้ว…

บทความนี้กล่าวถึงการทำให้มีความยำเกรงในพระบรมศาสดา การสร้างความรู้สึกละอายต่อบาปเมื่อประสบกับสิ่งที่จะทำให้ละเมิด เป็นการสนับสนุนการเจริญพุทธานุสติ โดยร่างกายผู้ที่เจริญพุทธานุสติมีความเหมาะสมแก่การบู

…ือ สมมติสงฆ์ และอริยสงฆ์ พระอริยสงฆ์ คือ ท่านที่ดำรงอยู่ในมรรค 4 ผล 4 สมมติสงฆ์ คือ พระสงฆ์โดยสมมติ หมายถึง พระภิกษุแม้เพียงรูปเดียว ส่วนสงฆ์ ได้แก่ ภิกษุซึ่งจำนวนตั้งแต่ 4 รูป นั่งอยู่ภายในสีมา ไม่ละหัตถบาส…

สังฆานุสติ คือ การระลึกถึงคุณของพระสงฆ์ มี 2 จำพวก ได้แก่ สมมติสงฆ์ และอริยสงฆ์ โดยพระอริยสงฆ์คือผู้ดำรงอยู่ในมรรค 4 ผล 4 ส่วนสมมติสงฆ์คือพระสงฆ์ที่มีจำนวนตั้งแต่ 4 รูป พระสงฆ์มีคุณเพราะเป็นผู้รักษาแล

…บและความเยือกเย็นได้ 5.9 ความหมายของอุปสมานุสติ คำว่า อุปสม ท่านให้คำจำกัดความว่า สพฺพทุกขอุปสม ซึ่งหมายถึงความสงบแห่ง ทุกข์ทั้งปวง คำนี้หมายถึงพระนิพพาน ในความหมายที่ว่า เป็นความสงบที่แท้จริง และคำว่า อุปสม…

…ติเป็นกรรมฐานสำหรับพระสาวกที่มีสติปัญญา และทำให้เข้าถึงความสุขในพระนิพพาน อุปสมานุสติถูกจำกัดความว่าหมายถึงความสงบที่แท้จริงจากทุกข์ และโดยการระลึกถึงคุณพระนิพพาน ช่วยให้จิตสงบและมีสันติสุขอย่างต่อเนื่อง โดย…

…งการเจริญสมาธิ ซึ่งปรากฏหลักฐานในพระไตรปิฎกแบบหนึ่ง ที่ชื่อว่า อสุภภาวนา 1.2 ความหมายของอสุภะ อสุภะ หมายถึง ไม่สวยงาม มุ่งหมายถึงความเปลี่ยนแปลงของร่างกายของคนที่ตายไป การเจริญอสุภกัมมัฏฐาน คือ การพิจารณาซาก…

…องร่างกายและค้นพบความสงบภายใน ด้านหลักฐานในพระไตรปิฎกมีการอธิบายรูปแบบการเจริญสมาธิแบบอสุภภาวนา ซึ่งหมายถึงการพิจารณาความไม่สวยงามเพื่อช่วยให้หลุดพ้นจากทุกข์

3.2 ความหมายของอรูปกัมมัฏฐาน อรูป แปลว่า ไม่มีรูป หมายถึงภาวะที่ปราศจากรูป อรูปกัมมัฏฐาน หมายถึง การเอาอารมณ์ที่ไม่ใช่รูปฌานเป็นที่ตั้งแห่งการงานทางใจ เพราะเ…

อรูปกัมมัฏฐานหมายถึงการเจริญอย่างลึกซึ้งที่ไม่เกี่ยวข้องกับรูป โดยผู้ที่สามารถเจริญได้จะต้องมีความชำนาญในฌานทั้ง 5 ในบทน…

…ัวสวย ๆ แต่พอไปหยิบเสื้อ คนรีดผ้า รีดไม่ดี ทำให้เกิดรอยไหม้ เราก็ไม่พอใจ เป็นต้น ปฏิฆะ แปลว่า ขัดใจ หมายถึง ความขัดใจ ที่ขัดก็เนื่องจากไม่ชอบ ดังนั้น ปฏิฆะจึง เกิดจากอรติจิตของเราถ้าเกิดขัดขึ้นมา คิดอ่านอะไร…

ในบทความนี้ได้กล่าวถึงโทสะหรือความโกรธ ที่เกิดขึ้นจากความไม่พอใจและการขัดข้องในจิตใจ โดยอธิบายถึงลักษณะและการแสดงออกของโทสะ ทั้งอารมณ์ที่เป็นต้นเหตุและการเกิดขึ้นของอารมณ์เหล่านี้ เช่น ความไม่ชอบ, ควา

…ทำไว้ในอดีตนับภพนับชาติไม่ถ้วน 3.2 ความหมายของกรรม สิ่งที่เรียกว่า “กรรม” ตามความหมายในพระพุทธศาสนา หมายถึง การกระทำที่ประกอบ ด้วยเจตนา ดังพุทธพจน์ที่ว่า “เจตนาห์ ภิกฺขเว กมฺม วทามิ เจตตวา กมุม กโรติ กาเยน ว…

กฎแห่งกรรมเป็นหลักคำสอนในพระพุทธศาสนาเกี่ยวกับการกระทำและผลที่เกิดขึ้น มีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิตและอนาคตของเรา การทำกรรมดีหรือตราบเลวล้วนส่งผลต่อชีวิต ต้นเหตุของปัญหาหรือความสำเร็จในปัจจุบันมาจากกร

…น 3 ประเภท ประเภทที่ 1 กรรมให้ผลตามความหนักเบา มี 4 อย่าง คือ 1) ครุกรรม หรือครุกรรม กรรมหนัก ฝ่ายดีหมายถึง ฌาน วิปัสสนา มรรค ผล ฝ่าย ชั่วหมายถึง อนันตริยกรรม 5 คือ ฆ่ามารดา ฆ่าบิดา ฆ่าพระอรหันต์ ทำพระสัมมาส…

การจัดประเภทกรรมในพุทธศาสนาแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก ได้แก่ กรรมที่ให้ผลตามความหนักเบาและกาล โดยมีกระบวนการลักษณะต่างๆ ที่เกี่ยวข้องในแต่ละประเภท ซึ่งพระพุทธโฆษาจารย์ได้อธิบายกรณีคลาสสิฟายด์กรรมกับอานุ

…ลนั้นเป็นไม่มี นั่นคือ จะต้อง มีวิบากติดตามไป 3.4 ความหมายของวิบาก คำว่า วิบาก แปลว่า ผลที่เกิดขึ้น หมายถึง ผลแห่งกรรม กรรมที่บุคคลประพฤติผ่านทางกาย วาจาและใจ ทั้งที่เป็นกุศลและอกุศล ย่อมมีผล แห่งการกระทำเสม…

เนื้อหาเกี่ยวกับกรรมและวิบากในชีวิตมนุษย์ โดยเน้นถึงผลที่เกิดจากกรรมที่ผู้คนกระทำ ทั้งทางกาย วาจา และใจ การฝึกฝนใจให้หยุดนิ่งจะช่วยให้เรารู้เห็นกรรมและวิบากในอดีตและส่งผลต่ออนาคตได้ พระพุทธเจ้าตรัสถึง

…มที่กระทำไว้ นะเมื่อได้เกิดในแต่ละครั้งๆ ก็จะมีภพภูมิรองรับ ขณะเ 4.1 ความหมายของภพภูมิ คำว่า ภพภูมิ หมายถึง โลกหรือสถานที่อันเป็นที่อาศัยอยู่ของสรรพสัตว์ผู้ยังมีกิเลส ยังไม่เข้าสู่พระนิพพานนั่นหมายความว่ามนุ…

บทที่ 4 ของเนื้อหานี้กล่าวถึงภพภูมิ อันเป็นสถานที่อาศัยของสรรพสัตว์ที่มีกิเลสและยังไม่เข้าสู่พระนิพพาน โดยภพภูมิแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ กามภพ รูปภพ อรูปภพ และมี 31 ภูมิ ได้แก่ อบายภูมิ มนุสสภูมิ แ

…กว่า น้ำในมหาสมุทรทั้ง 4... * อังคุตตรนิกาย ติกนิบาตร, มก. เล่ม 34 ข้อ 517 หน้า 424-425. * ไตรวัฏฏ์ หมายถึง การเวียนเกิดเวียนตาย เพราะเหตุมูลปัจจัย 3 ประการ คือ กิเลส กรรม วิบาก 82 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น า …

บทสนทนาระหว่างพระอานนท์และพระสัมมาสัมพุทธเจ้าในเรื่องกรรมและการเกิดใหม่ การเข้าใจถึงกรรมที่เป็นเหตุในการเกิดในภพใหม่ และการเดินทางในเหล่าจิตวิญญาณที่ไม่มีที่สิ้นสุดนับตั้งแต่การปฏิสนธิจนถึงความตาย รวม

แนวคิด 1. ขันธ์ 5 หมายถึง กลุ่มแห่งรูปและนาม ประกอบด้วย รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ มีทั้งขันธ์ที่เป็นอุปาทานขันธ์ ซึ่งทำให…

เนื้อหานี้กล่าวถึงขันธ์ 5 ซึ่งประกอบไปด้วย รูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณ ที่เป็นภาระหนักในชีวิตของมนุษย์และเทวดา พระมงคลเทพมุนีได้สอนให้ปล่อยวางขันธ์ 5 เพื่อความบริสุทธิ์และสมบูรณ์ในการปฏิบัติธรรม

…โย ลมหายใจเข้าออก ซึ่งลักษณะและหน้าที่ของธาตุ 4 ได้กล่าวไว้แล้วในเรื่องจตุธาตุววัตถาน 2. อุปาทายรูป หมายถึง รูปที่อาศัยมหาภูตรูปเกิด (คุณสมบัติที่มีอยู่ในรูป) ถ้าไม่มี มหาภูตรูป อุปาทายรูปก็มีไม่ได้ อุปาทายร…

…อร่างกาย รวมถึงธาตุลมที่มีหลายลักษณะ เช่น อุทฺธงฺคมวาโยและอโธคมวาโย นอกจากนี้ยังพูดถึงอุปาทายรูปซึ่งหมายถึงรูปที่อาศัยมหาภูตรูปเกิด และประสาทสัมผัสที่เกี่ยวข้อง เช่น ประสาทตาและประสาทหู บทความนี้เป็นการสรุปส…

…กระจายไปโดยไม้ 3 อันที่ค้ำกันอยู่นี้เป็นความแตกต่างกันระหว่าง รูปทั้ง 2 5.3.2 เวทนาขันธ์ เวทนาขันธ์ หมายถึง การเสวยอารมณ์ การรับอารมณ์ การรู้อารมณ์ เวทนาเมื่อแยกแบ่งได้ 3 อย่าง คือ 92 DOU สมาธิ 8 วิ ปั ส ส น…

บทความนี้กล่าวถึงลักษณะของอาหารและรูปแบบต่างๆ ทั้งกายวิญญัติ รูปที่มีอาการ การเคลื่อนไหว การเจริญร่วมกัน หรือการเสื่อมโทรม โดยอธิบายถึงมหาภูตรูป 4 และความสัมพันธ์ระหว่างมันกับอุปทายรูป รวมถึงการแยกประ

…ว้ เมื่อรับเอาไว้ก็เกิดเวทนา ขึ้นมาว่า เย็น ร้อน อ่อน แข็ง นิ่ง กระด้าง 5.3.3 สัญญาขันธ์ สัญญาขันธ์ หมายถึง ความจำได้หมายรู้ คือ จำรูป จำเสียง กลิ่น รส สัมผัส เกิดขึ้น เพราะกลไกการทำงานของใจที่สามารถจำหรือบั…

…ทำให้รู้สึกสบายใจ หรือการได้ยินคำที่นินทา ทำให้รู้สึกทุกข์ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงสัญญาขันธ์ ซึ่งหมายถึงความสามารถในการจำและบันทึกข้อมูลต่างๆ ที่เกิดจากการกระทบในทางประสาทสัมผัส ซึ่งรวมถึงอารมณ์และความรู้…

…านั้น หรือไปเกิดในบริวารนรก รวมนรก 456 ขุม ขุมใดขุมหนึ่ง หรือไปเกิดเป็นเปรตก็หนักขึ้นอีกเหมือนกัน * หมายถึง สัญชีว กาฬสุตต สังฆาต โรรุว มหาโรรุว์ ตาปูน มหาตาปน อเวจี บ ท ที่ 5 ขั น ธ์ 5 DOU 97

บทความนี้พูดถึงความหมายของขันธ์ 5 ว่ามีภาระหนักเพียงใดที่มนุษย์ต้องแบกในการดำรงชีวิต โดยนำเสนอถึงความยากลำบากที่มีการเจริญวัย การรักษาขันธ์ 5 และภาระแห่งการเกิดในรูปแบบต่างๆ ตั้งแต่การเป็นมนุษย์จนถึงเ

แนวคิด 1. อายตนะ หมายถึง ธรรมที่ยังผลของตนให้เกิดขึ้น หรือทำจิตและเจตสิกให้กว้างขวาง หรือ เป็นอวัยวะที่ต่อระหว่างจิตกับอารมณ…

อายตนะหมายถึงธรรมที่ทำให้เกิดผลซึ่งเกี่ยวข้องกับจิตและเจตสิก มีอายตนะ 2 ประเภทคือ ภายในและภายนอก ซึ่งมีคุณสมบัติ …