ความเข้าใจในปฏิทัศน์ 4 ประการ : หน้า 41/409

ประโยค - ปฐมสมันดาปสาธกานา กาล - หน้าที่ 36 บัดนี้ ควรทราบถึงภาพทัศ 4 ประการ ในปฏิทัศนี้ แต่ละ ปฏิทัศ เพราะเหตุที่ธรรมชาตหรืออรรถาธิบายใด ๆ ก็ดี อรรถที่พระผู้ พระภาคเจ้าพึงให้ทราบ ย่อมเป็นอรรถมิิหน้าเฉพาะต่อกษัตริย์ของนัก ศึกษาทั้งหลาย ด้วยประการใด ๆ เทศนาอันส่องอรรถนั้นให้กระจ่างด้วย ประการนั้น ๆ ในนี้ก็ คดี ปฏิทัศคือความหยั่งรู้ไม่วิตในธรรม อรรถ และเทศนานี้ได้ดีในปฏิทัศนี้ ธรรม อรรถ เทศนา และปฏิวิธี ทั้งหมดนี้ อัญญคารผู้มีปัญญาธรรมทั้งหลาย มิโชยักษ์สุดสมภาร ได้สร้างไว้ พึงหยั่งถึงได้มากและมีพิจาณาไม่ใด้ ดูหมาทาสุทธ อันสัตว์ทั้งหลายมิคะตายันเป็นต้นหยั่งถึงได้อย่างนั้น ก็คงพระ คาถานี้ว่า:- "บัดนี้ทิพย์แสดงความต่างแห่งเทวนา คฤนา ถก และศิวา ปานนะ คัมภิรัฐภาพ ในปฏิทัศ เหล่านี้ตามสมควร" ดังนี้ เป็นอันข้าพเจ้าขยายความแล้ว ด้วยคำเพียงเท่านี้ ส่วนในพระคาถานี้ว่า:- "ภิกษุยอดถึงความต่างแห่งปริตติดี สมบัติ และวิบิตดี อันใด ในปฏิทัศใดมีวิบิตปิติ เป็นดัง โดยประการใด บัดนี้พึงประกาศ ความต่างแห่งปิติเป็นต้น แม้นั้นทั้งหมด โดยประการนั้น ๆ ดังนี้. บัดนี้พึงเห็นความต่างแห่งปิติ 3 อย่าง ใน 3 ปฏิทัศนี้:-