อรรถกถา : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 32 / 42

…-จรรย์ชั้นต่ำ ย่อมเข้าถึงความเป็นเทพด้วยพรหม-จรรย์ชั้นกลาง ย่อมหมดจด ด้วยพรหมจรรย์ชั้นสูงสุด" [๕๐๔] อรรถกถานิยมชาดั้นว่า "บรรดาพรหมจรรย์๑ อย่าง นั่น ศีลเพียงมุณูรติในลัทธิเสรียรเป็นอันมาก ชื่อว่า พรหมจรรย์ชั…

เนื้อหาเกี่ยวกับพรหมจรรย์ในพุทธศาสนา โดยมีการพูดถึงการประกอบด้วยองค์ ๔ ที่ช่วยให้บุคคลสามารถเข้าถึงความเป็นกษัตริย์และเทพ โดยแบ่งออกเป็นพรหมจรรย์ชั้นต่ำ กลาง และสูงสุด ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาตนเองแ

…้าอาจารย์ ล่วงพระเจ้าที่ ๓๐ พระองค์ ถึงสมบัติต้อนใหญ่นี้." [สมบูรณ์ชื่อว่าพรหมจรรย์] [๕๑๔] ส่วนในอรรถกถานี้ พระอรรถกถาจารย์ กล่าว เนื่องความไว้ว่า "สมรรถธรรม ชื่อว่า พรหมจรรย์ ในกรณีสูตรว่า พระธรรมสนามก็ก…

…ังคลัตถีบทในบริบทของพุทธศาสนา โดยมีการกล่าวถึงราชบุตรคามณีและการทรงศึกษาธรรมะ รวมถึงการอ้างอิงถึงพระอรรถกถาของพระอาจารย์ที่เน้นไปที่พรหมจรรย์ในบริบทของชีวิตและการปฏิบัติธรรม ผู้มีอายุและการอยู่ในพรหมจรรย์ของ…

…้ปฏิบัติต้องสัตว์ ให้ถึงความดับทุกข์ นั่นเป็นของแท้ ไม่ผิด ไม่เป็นอย่างอื่น." บทกิตุสูตร บข. [๕๖๙] อรรถกถาดกสูตรว่า " ทุกข์" เขว่า เป็นของแท้ เพราะอรรถว่าไม่สภาวะ. เพราะทุกข์ ก็จงเป็นทุกข์นี้เอง. ชื่อว่า เป…

บทนี้กล่าวถึงอริยสัจ 4 ประการ ซึ่งเป็นหลักการพื้นฐานในพระพุทธศาสนา ที่เกี่ยวข้องกับความจริงของทุกข์และวิธีการดับทุกข์ พระผู้มีพระภาคตรัสว่า บททั้ง 4 เหล่านี้เป็นของแท้ ไม่ผิด และไม่เป็นอย่างอื่น การเร

…เป็นของแท้ คือความเป็นของแท้เป็นสภาพ เพราะในกลไลไร ก็ไม่ละสภาพคือความเป็นทุกข์ของตน. ด้วยเหตุนี้ พระอรรถกถาจารย์ จึงกล่าวว่า ทุกข์มฺญ ทุกขมฺมฺวา. บทว่า สภาพความสุข ได้แก่ สภาพคือ ทุกข์ตามที่กล่าวแล้ว. บทว่า …

…นำเสนอความเข้าใจในมังคลัตถสูตรและอริสัจ โดยชี้ให้เห็นถึงสภาพของทุกข์ที่เป็นของแท้และไม่ลวงตา ซึ่งพระอรรถกถาจารย์ได้อธิบายไว้ โดยมีแนวคิดเรื่องความเป็นจริงที่ทำให้ผู้ศึกษาได้เข้าใจและตระหนักถึงทุกข์ในชีวิตได้…

…็นของไม่ผิด อีกทั้งหนึ่ง โวหารว่าระนี้ ผู้ศึกษาเห็น เป็นโวหารกล่าวว่าไม่ผิด เป็นรูปที่ไม่ผิด" [๒๕๕] อรรถกถากุมารปัญหาในทุกทปฐว่าว่า "อีกอย่างหนึ่ง สัจจะทั้งหลายชื่อว่า อธิษฐาน เพราะเป็นธรรมชาติด่อสัตว์โลกพร้…

บทความนี้พูดถึงความสำคัญของอธิษฐานในพระพุทธศาสนา โดยอธิบายว่าคำนั้นคืออะไรและมีความหมายอย่างไรในมุมมองของพระพุทธเจ้าซึ่งได้กล่าวถึงอธิษฐานว่าเป็นของที่ไม่ผิด และเป็นธรรมชาติที่ทำให้สัตว์โลกบรรลุ และกล

…อโพธิปักขิยธรรม ๑๓ ย่อมแท้งตลอดลงสังฆานั้น เพราะเหตุนัน สัจจะเหล่านั้น บัญฑิตจึงกล่าวว่า อริสัจจ์" อรรถกถาสั่งจริงว่า" ก็เพราะพระอริยเจ้าทั้งหลายมีพระ พุทธเจ้าเป็นต้น ย่อมแท้งตลอดซึ่งจะจะเหล่านั้น นั่น สัจจ…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงการบรรยายเกี่ยวกับอริสัจจ์ซึ่งหมายถึงความจริงที่พระอริยเจ้าทั้งหลายประกาศถึง พระพุทธเจ้า พระปัจเจกพระพุทธเจ้า และพระสาวกเป็นผู้แท้งตลอด การบรรยายแสดงความเข้าใจในความสำคัญของอริยธรร

…์พระภาคมีได้ทรงแสดงไว้ในองค์ส่งยุค เนื้อ ความเฉพาะคำแห่งอริยสัตว์ พระอรรถถาการย์ กล่าวไว้แล้ว แม็ ในอรรถกถาจารย์ในคริสต์ศาสนา ในคริสต์ศาสนา ในคริสต์ศาสนา ในคริสต์ศาสนา อรรถกถาจารย์ในคริสต์ศาสนา ในปรุหมวรรษแห…

บทความนี้นำเสนอความเข้าใจเกี่ยวกับมังคลตัณหา การอธิบายคำหลักจากพระพุทธศาสนาเกี่ยวกับทุกข์และธรรมชาติต่างๆ ที่มีผลต่อการทำกรรม ความสัมพันธ์ระหว่างความตั้งใจและการดำเนินชีวิตในธรรมที่พระองค์ประทานให้ รว

…ล่ม ๕ หน้า ๖๕ เป็นมงคล เพราะเป็นเหตุแห่งความก้าวล่วงสังสารทุกข์ได้." [๒๕] กล่าวว่า อภิสมอแลน นี้ พระอรรถกถาจารย์กล่าว หมายอามตรัสอธิษฐานญาณดลย. ด้วยเหตุนี้นั่น พระผู้มีพระภาค จึงตรัสว่า "ภิญญทั้งหลาย ผู้ใดอ้…

เนื้อหาเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสังสารทุกข์และมงคลแห่งการเห็นทุกข์ ความดับทุกข์และข้อปฏิบัติที่นำไปสู่ความดับทุกข์ ซึ่งพระผู้มีพระภาคได้ตรัสถึงความสำคัญของการเข้าใจเหตุของทุกข์และการดับทุกข์ในบทพระสูตรต

ประโยค ๕- มังคลัตถทีปิสมินิแปล เล่ม ๕ - หน้า ๗๑ และปัญญามันเป็นตัวผลึกิออกมายจากมรรค." อรรถกถาหวยปคานปูสนาสูตรว่า "สมาธิสิมปุคุลด้วยอรหัตผล บัณทิตพึงวุติว่า เณไววมุติ เพราะสำอกรา, ปัญญา สัมปุตด้…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงความสำคัญของปัญญาและการบรรลุอรหัตผลในพระพุทธศาสนา พร้อมทั้งอธิบายถึงการที่ปัญญาสามารถนำบุคคลให้ถึงจุดหมายแห่งความหลุดพ้นได้ ด้วยการพิจารณาและเข้าใจอริยสัจ การบรรลุอรหัตผลไม่เพียง

อรรถกถาอิติวิธุตตะว่า “บทว่า ทุตมะ ตัอมา เป็นภาษาบาลี หมายเอานิพพานครบ ๒ อย่างเหล่านี้ ตัอหาเรียกว่ากวณะ (เ…

อรรถกถาอิติวิธุตตะนำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับนิพพานและธรรมชาติในภาษาบาลี โดยนิพพานแบ่งเป็นสองประเภทที่เกี่ยวข้องก…

ประโยค - มังคลัตถทีนี้แปล เล่ม ๕ - หน้าที่ 75 [๕๕๐] อรรถกถามูลปริยายสูตร และอรรถกถาอิติฤๅตกฺตวา "บทว่า อรฬ" ความว่า ผู้มีฌานอันไกล คือเป็นผู้มีฌานในที่ไกล อธ…

ในเอกสารนี้มีการอภิปรายเกี่ยวกับการได้ฌานและการละอาสะวา 4 ของภิกษุผู้มีฌานที่ควรแก่การปฏิบัติ โดยนักบรรยายได้เน้นถึงความสำคัญของการทำกิจที่เหมาะสมเพื่อบรรลุธรรม โดยเฉพาะอย่างยิ่งการวิเคราะห์บทเกี่ยวกั

…น้อมไปในนหพาน คือความ ที่จิตเป็นธรรมน้อมไป โน้มไป โอนไป ในนี้พานนั้น ชื่อว่า นิพพานมิสุขติ." [๕๕๒] อรรถกถาก็ตกะว่า " สองบทว่า ตสฺส ติตฺถุนุตว ความว่า กรรมอันเป็นเหตุในภาพก่อนของกิริยผู้นั้น ยังไม่

บทนี้พูดถึงความสัมพันธ์ระหว่างสังโยชน์และกรรม โดยเห็นว่าปัจจัยแห่งสงสารและวิบากขัดขวางการถอนสัตว์ออกไปจากวิญญา ด้วยความที่ธรรมเหล่านี้เป็นสิ่งที่กำหนดกรรมและการเกิดในภพต่าง ๆ พร้อมทั้งการออกจากเครื่อง

…ะ, ธรรมเป็นที่สั่นสะเทือนเป็นต้นนี้ พระผู้มีพระภาคตรัสว่า 'อรหั ต์.'" พระบาลในอรหั ตสูตร จบ. [๔๔๕] อรรถกถาชมพูทาวาทสูตรว่า "สองบทว่า ชมพูทาวโก ปรังพบฉิ โด ได้แก่ ปรังพบผู้มั่งง่าย ซึ่งเป็นหลานของพระเถระ มีช…

บทความนี้อธิบายถึงคำสอนในอรหัตสูตรโดยเฉพาะความหมายของนิพพานและการสั่นสะเทือนของธรรม พร้อมการวิเคราะห์จากท่านสกวามายารเกี่ยวกับกิเลสและอารมณ์ของโครฎภิญญา การสนทนาระหว่างพระสารบุตรและคำสอนที่ถ่ายทอดซึ่ง

…เป็นปริยัติแห่งธรรม ด้วยอารมณ์อย่างนี้." [๕๕๗] ส่วนถกว่าโดยนิพพานมาก มาภาวนาอรุณ-วิ่งค้า โดยพิศดาร. อรรถกถาอารรหัตสูตรว่า " พระอรหัต ย่อมเกิดขึ้นในที่สุดแห่งระวกะ โทษะ และโมหะสิ้นไป, นั่น พระสารีบุตรเถระ จึง…

บทนี้กล่าวถึงความสำคัญของนิพพานซึ่งเป็นที่สุดแห่งสภาวะ โดยอรรถกถาได้อธิบายว่า พระอรหัตนั้นย่อมเกิดขึ้นเมื่อโทษะและโมหะสิ้นไป ธรรมถือเป็นที่สิ้นสุดของทุกสิ่ง และนิพพา…

…ามดีดเป็นธรรมชาติ ดงาม ด้วยความคิดอันอาจารย์ได้อยู่ แต่สติปาทิกด มีชนะอย่างอื่นเป็น คติแท้ [๒๕๒] ในอรรถกถามงคลสุดธรนี้ พระอรรถกถารักษ์กล่าวว่า "มโน (ใจ) มานะ (ในทม มโนใจ) ชื่อว่า จิต." อรรถกถามูลปริยายสูตร…

ข้อความนี้สำรวจความหมายของจิตและธรรมชาติในบริบททางธรรม โดยอธิบายถึงจิตในแง่มุมที่มีความสัมพันธ์กับอารมณ์และปัญญา การสำรวจนี้รวมถึงการศึกษาเรื่องความคิด การรับรู้ และภาวะจิต โดยมีการอ้างอิงถึงแหล่งที่ม

… มานะสะ เพราะเกิดขี้ว่าในนั้นนั้น. บาวว่า ขนสุภา ได้แก่ ผู้ปราถา คือยมค แบ่งไป ในสัตว์โลก." [๕๒๗] ในอรรถกถามงคลสูตรนี้ พระอรรถกถารยกว่่าว่า บทว่า สุต ควา มา แห่งกินกุ ไมตรีติ ผู้ในกลางกดี ผู้เถรดี อรรถกาถาปู…

…งการอธิบายมรรคอันเลิศและความหมายของคำว่ามานะสะ ซึ่งเกี่ยวข้องกับอารมณ์และการตัดขาดจากความยึดมั่น พระอรรถกถาได้ยกตัวอย่างถึงภิกษุที่มีพรรษาต่างๆ โดยแบ่งเป็นกลุ่มตามจำนวนพรรษา เช่น ผู้ที่มีพรรษาไม่ครบ ๕ จะถือว…

… "บัณฑิตทั้งหลาย ย่อมไม่หวั่นไหวในเพราะนิบทและสรรเสริญ เหมือนภูเขาศิลาทำทีบไม่หวั่นไหวเพราะละมัน" อรรถกถาพระธรรมบทนั้นว่่า "บรรดาบทเหล่านั้น บงกล่าวว่านินทาปลาสุข มีวิตฉันว่า ในพระอภิธรรมนี้ พระผู้พระภาค ต…

เนื้อหาอธิบายถึงความรู้ในการไม่หวั่นไหวจากโลกธรรมต่างๆ โดยยกตัวอย่างบัณฑิตซึ่งมีความมั่นคงเหมือนภูเขาศิลาทำทีบที่ไม่หวั่นไหวต่อสิ่งภายนอก เช่น รูป เสียง กลิ่น รส และผัสสะ นอกจากนี้ ยังกล่าวถึงการรักษา

…ย่อมรู้ว่าถิงโดยชอบ บาลีในโลกธรรมสูตรที่ ๒ ในปฐมวรรค ปฐมปิณนา สาใน อัญญถินาบติ องคุตตรนิวาย. [๒๕๕] อรรถกถา ทุติย โลกธรรมสูตรนั้นว่า "บทว่า โก วิสิโล คืออะไรเป็นเหตุแลกกัน โดยว่า อภิปลายโล ได้แก่ เป็นความ ปร…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์ธรรมในโลกธรรมสูตรที่ ๒ ผ่านการตีความหมายและคำศัพท์สำคัญ เช่น 'อภิปลายโล' และ 'ปริทยาย' พร้อมการอธิบายเกี่ยวกับการปฏิบัติหลักโดยผิดเหตุต่างๆ ในทางธรรมเพื่อให้เกิดความเข้าใจที

…) ผู้ค้นทุกขธรรม อันใดอันหนึ่งก็ต้องแล้ว อันใดเล่า ? ภิกษุทั้งหลาย เนรี่อเรียกวว่า ความโศก.” [๓๕๐] อรรถกถามหาสตัปุฎฐานสูตรว่า “ว่า พุทธะน คว่าว่า ด้วยอรรถคฤคลื่นมิคความเลื่อมมือความเลื่อมจาก อฏิเป็นต้นอย่าง…

ในพระพุทธศาสนา การโศกหรือโทมนัสถูกกล่าวถึงว่าเป็นผลจากความเจ็บปวดภายในจิตใจ ซึ่งพระปัจเจกพุทธเจ้าทรงสอนว่าความเศร้าใจเกิดจากเหตุที่มาจากการมีความอธิษฐานหรือการค้นหาทุกขธรรม ความเศร้าโศกภายในสามารถส่งผ

ประโยค - มั่งอัดทีนี้เป็นแปล เล่ม ๕ หน้า 112 อนิจจะ ถิมมะศัพท์มีเหตุเป็นบรรยาย เหตุอันนั้น พระอรรถกถาจารย์จึงกล่าวว่า “อันเหตุแห่งทุกข์” ภาวะแห่งบุคคลหรือแห่งจิต ผู้ถึงความโศก คือผู้เศร้า ชื่อนี้มีความ…

บทความนี้กล่าวถึงความเศร้าและอาการที่เกี่ยวข้องในจิตใจตามพระธรรม โดยพระอรรถกถาจารย์ได้เผยถึงสภาพความโศกที่เกิดขึ้นในชีวิตและสภาพอันเป็นตัวแทนของบุคคลซึ่งมีความเศร้าใจ ภาวะแห่งบุค…