การเห็นอริยสัจในมังคลตัณฑะ : หน้า 57/174

ประโยคที่ ๕๕๙ - มังคลตัณฑะนี้นี่แปล เล่น๕ - หน้าที่ ๕๗ กว่าด้วยการเห็นอริยสัจ [๕๕๙] ข้าพเจ้ากล่าวชื่อว่าอริยสัจต่อไป: บททั้งหมด ๔ มีฤกษ์ เป็นต้น ชื่อว่า สัจจะ เพราะเป็นธรรมชาติมั่น. สมจริงดังที่พระผู้มี พระภาคตรัสไว้ในฤดูกาล สัจจะสัจนี้ ในมหาวรรณะว่า " ภิกษัททหลาย บท ๔ เหล่านี้ เป็นของแท้ ไม่ผิด ไม่เป็นอย่างอื่น. บท ๔ เป็นใน? ภิกษัททหลาย บท ๔ เหล่านี้ คือว่า นี่ทุกข์ นั่นเป็นของแท้ ไม่ผิด ไม่เป็นอย่างอื่น. บทว่า นี้เหตุให้เกิดทุกข์ (นั่นเป็นของแท้ ไม่ผิด ไม่เป็นอย่างอื่น.), บทว่า นี้ความดับทุกข์ (นั่นเป็นของแท้ ไม่ผิด ไม่เป็นอย่างอื่น.), บทว่า นี้ปฏิบัติต้องสัตว์ ให้ถึงความดับทุกข์ นั่นเป็นของแท้ ไม่ผิด ไม่เป็นอย่างอื่น." บทกิตุสูตร บข. [๕๖๙] อรรถกถาดกสูตรว่า " ทุกข์" เขว่า เป็นของแท้ เพราะอรรถว่าไม่สภาวะ. เพราะทุกข์ ก็จงเป็นทุกข์นี้เอง. ชื่อว่า เป็นของไม่ผิด เพราะความที่แห่งสภาวะกล่าวแล้ว เป็นธรรม ไม่เปล่า. เพราะทุกข์จะกลายเป็นธรรมชาติโม่ให้ทุกข์ไม่ได้. ชื่อว่า ไม่เป็นอย่าง อื่น. เพราะไม่จำังสภาพอย่างอื่น. จริงอยู่ ทุกข์ยังไม่เข้าใส่สภาวะ แห่งบ่อื่นมีสมุทัยเป็นต้น. แม้นจะงั้บหลาย มีสมุทัยเป็นต้น ก็มี นัยนี้เหมือนกัน." * พระมหาลัคโปทยสูตร ป. ๘. วัดบวรนิเวศ แผน. (บัดนี้เป็นพระไตรปิฎก ส ฯ) ๑ ส. มหาวาร. ๑๔/๕๘๙. ๒ ส. ป. ๓/๕๙๐.