ความหมายและความสำคัญของอธิษฐานในพระพุทธศาสนา : หน้า 60/174

ประโยค – มังคลดำนี้นับแปล เล่ม ๕ หน้า ๖๐ [๒๕๔] อีกอย่างหนึ่ง ชื่อว่า อธิษฐาน แม้เพราะความที่แห่ง สัจจะเหล่านั้นให้สำเร็จความเป็นพระอธิษฐาน เพราะจะเหล่านั้นพระผู้ม พระภาคตรัสรู้จำเพาะด้วยพระองค์เอง สมจริงดังที่ตรัสไว้ ในโลกสูตรจึงสั่งสอนไว้ ว่า "ภูเขาทั้งหลาย ตกคง บันฑิตยอมกล่าวว่า เป็นอรหันต์ ตรัสรู้ชอบเองแล้ว เพราะความที่แห่งอธิษฐาน นั้นเหล่านั้น เป็นธรรมอันตกคตตรัสรู้ จำเพาะ โดยลำพังตนเป็นจริง" พระอรรถถาถาย ครับกล่าวอธิษฐานแล้ว กล่าวแก้ไว้ก่อน ในอรรถถาถว่าว่า "อีกอย่างหนึ่ง จะซ้อนทั้งหมดเป็นอธิ เหตุนั้น จึ่งชื่อว่า อธิษฐาน คำว่า อธิษฐาน คืไม่ผิด อธิษฐานว่า เป็นของไม่คาดเคลื่อน" ฤทิวามังกล่าวว่า "บันฑิตพึงเห็นการบอกเท็จเบื้องปลายในเพราะบ เบื้องต้นในคำว่า อธิษฐานฤทธิ์โตโน ฯ ว่า "สัจจะทั้งหลาย ยัง ความเป็นอธิษฐานให้สำเร็จ จึ่งชื่อว่า อธิษฐาน ดังนี้ พึงทราบวิจัย ในคำว่า อธิษฐาน สุตฉนา นี้ดังว่า สัจจะหหลายเชาว่าอธิษฐาน เพราะ ความเป็นธรรมอันบุคคลกล่าว คือเพราะความเป็นธรรมควรบรรลุ โดยความเป็นของไม่ผิด อีกทั้งหนึ่ง โวหารว่าระนี้ ผู้ศึกษาเห็น เป็นโวหารกล่าวว่าไม่ผิด เป็นรูปที่ไม่ผิด" [๒๕๕] อรรถกถากุมารปัญหาในทุกทปฐว่าว่า "อีกอย่างหนึ่ง สัจจะทั้งหลายชื่อว่า อธิษฐาน เพราะเป็นธรรมชาติด่อสัตว์โลกพร้อม ๑. สัง มหารว. ๑/๕๓๒. ๒. สม. วิ. ๑๐๕. ๓. ป. โช. ขุ. ๔๘.