มังสณฑ์ทานฉบับแปล: สังคโยชน์และกรรม : หน้า 79/174

ประโยค - มังสณฑ์ทานนี้แปล เล่ม ๓ - หน้าที่ 79 พิษทราบวิจัยฉบับ ๒ บทว่า : สังคโยชน์ เหล่านี้เป็นปัจจัยแห่งความหลาย ซึ่งเป็นที่ตั้งแห่งสงสารและวิบาก ย่อมผูก (สัตว์ไว้) ด้วยสามารถแห่งการไม่ยอมให้ถอนออกไป (จาก วิญญา ) ก็เมื่อความที่ธรรมเหล่านั้นเป็นปัจจัยแห่งสงสารและ วิบากนั้น แม้อยู่ ความที่แห่งธรรมเหล่านั้น เป็นปัจจัยแห่งสงสาร และวิบากเหล่านั้น อันพระผู้มีพระภาค ทรงสงเคราะห์ด้วย โสรภกิสนัชชโยน เว้นสังโยชน์ มิได้ได้ เพราะเหตุนี้ ความ กำหนดกรรมอันยังสัตว์ให้เกิดในภพต่าง ๆ จึงเป็นการกำหนดขดฟได้, ส่วนกรรมทั้งหลาย อันพระอรหันต์ผู้ทั่งสังโยชน์ได้แล้ว แม้กระทำ ก็ไม่ย่อมทำให้เกิดขึ้น พึงเห็นอรธแห่งสังโยชน์เหล่านั้นแน่นอน ว่าเป็น เครื่องประกอบสัตว์ไว้ (ในภพ) ดังพระณามนี <br> สองบทว่า สมงฺค อญฺญาย ความว่า บรรดาสังสารมิมีกทุกข์ เป็นต้น สังสารใด อันนควรรู้โดยประกายใด เพราะรู้จ้องธรรม นั้นโดยประการนั้น โดยชอบ คือความเป็นจริง ด้วยปัญญาสัมมูท ด้วยกรรมอันเลิศ อันเป็นเครื่องครองสุข. ความโลภเครื่องเศร้าหมอง จิตทั้งหมด ชื่อว่า จิตวิวามิต, ความน้อมไปในนหพาน คือความ ที่จิตเป็นธรรมน้อมไป โน้มไป โอนไป ในนี้พานนั้น ชื่อว่า นิพพานมิสุขติ." [๕๕๒] อรรถกถาก็ตกะว่า " สองบทว่า ตสฺส ติตฺถุนุตว ความว่า กรรมอันเป็นเหตุในภาพก่อนของกิริยผู้นั้น ยังไม่