อรูป : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 35 / 41

…า สตฺตานํ โยชกตฺตา รูปราคาทโย ทส ธมฺมา วุจจนฺติ ฯ ยาวณฺหิ เต ตาว เอเตส์ อนุปรโมติ ฯ ตตฺราปี รูปราโค อรูปราโค มาโน อุทธัจจ์ อวิชชาติ อิเม ปญฺจ อุทธ์ นิพฺพตฺตนกขนฺธาทิ สิโยชกตฺตา อุทฺธมฺภาคิยส์โยชนาน นาม ฯ …

เนื้อหานี้กล่าวถึงแนวคิดของวิสุทธิมคฺค ซึ่งเน้นการปฏิบัติธรรมและการตัดกิเลสเพื่อเข้าถึงความรู้และอภิญญา โดยมีการสำรวจผู้ที่มีญาณและธรรมที่จะนำไปสู่การปฏิบัติอย่างถูกต้อง นอกจากนี้ยังอภิปรายเกี่ยวกับวิ

…ายสงฺขารา นิรุทฺธา ปฏิปสฺสทฺธา วจีสงฺขารา ฯเปฯ จิตตสงฺขารา นิรุทธา ปฏิปัสสัทธา อายุ อปริกขิโณ อุสมา อรูปสนฺตา อินฺทฺริยานิ อปริภินนานีติ ฯ นิโรธสมาบัติ สงฺขตา อสงฺขตาติอาทิปุจฉาย ปน สงฺขตาติปิ อสงฺขตาติปี…

เนื้อหานี้กล่าวถึงญาณและความสำคัญของนิโรธสมาบัติในพุทธศาสนา พร้อมอธิบายปรากฏการณ์ปฏิบัติในเชิงลึกเกี่ยวกับการลดละสังขาร และการเข้าถึงนิพพานซึ่งเป็นเป้าหมายสูงสุดของผู้ปฏิบัติธรรม มีการพูดถึงอริยปัญญาแ

…ดยลำดับจนถึงรูปารมณ์ หรือลางครั้งเป็นไปในกามภพ ลางครั้งในรูปภพ ลางครั้งในรูปภพ หรือ บางครั้งเป็นไปในอรูปภพ - ในรูปภพ - ในกามภพ ตามมติท่านฎีกาจารย์นี้ ดูเหมือนจะให้ ถือว่า รูปารมณ์เป็นต่ำ เลื่อนขึ้นไปโดยลำ…

บทความนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับตัณหาในวิสุทธิมรรค โดยการวิเคราะห์ว่า ตัณหานั้นมีลักษณะเป็นเหมือนข่ายที่เกิดขึ้นในอารมณ์ต่างๆ ทั้งในภายในและภายนอก โดยมีการอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างอารมณ์ที่ต่ำและสูง พ

…สสติ มรณานุสสติ กายคตาสติ อานาปานสติ อุปสมนานุสสติ นี้พรหมวิหาร ๔ คือ เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา นี้อรูป ๔ คือ อากาสานัญจายตนะ วิญญาณัญจายตนะ อากิญ จัญญายตนะ เนวสัญญานาสัญญายตนะ อาหาเรปฏิกูลสัญญา ชื่อว่า …

…10 ข้อ ได้แก่ อนุสสติ 10 จำแนกเป็นพุทธานุสสติ ธัมมานุสสติ สังฆานุสสติ ฯลฯ พร้อมอธิบายถึงพรหมวิหาร 4 อรูป 4 และการวินิจฉัยในการนำกรรมฐานมาใช้อย่างเหมาะสมว่าสามารถถึงอุปจารฌานหรืออัปปนาฌานตามที่กำหนดไว้ ซึ่…

…มาณารมณ์ในพรหมวิหารนี้ ก็พึงทราบว่า เนื่องด้วยจำกัด ( เขตสัตว์ เป็นอารมณ์ ) นั่นเอง แม้ในอารมณ์แห่ง อรูปทั้งหลาย อากาศก็ไม่ควรขยาย เพราะ ทำให้กสิณเพิก แท้จริง อากาศนั้น จะต้อง มนสิการก็เนื่องด้วยการ เลิกก…

เนื้อหานี้อธิบายถึงการจำกัดอารมณ์ในพรหมวิหาร โดยยกตัวอย่างการแผ่เมตตาไปยังทิศต่างๆ ซึ่งเป็นการทำทางจิตใจของภิกษุ เพื่อให้เกิดความเมตตาโดยไม่ขยายออกไปมากเกินกว่าที่ควร และแสดงให้เห็นว่าถ้าขยายมากเกินไป

… ย่อมไม่เป็นไปในหมู่เทวดา” กรรมฐาน ๑๓ คือ กรรมฐาน ๑๒ นั้น และอานาปานสติ นี้ไม่เป็นไปในพรหมโลก” แต่ในอรูปภพ กรรมฐานอื่นเว้น อรูป ๔ ย่อมเป็นไปมิได้ ในหมู่มนุษย์ กรรมฐาน ย่อมเป็นไปได้ทุกข้อ แล พึงทราบวินิจฉั…

…์และการถือเอานิมิตในการปฏิบัติ. เนื้อหาเน้นถึงกรรมฐาน ๔๐ และการแยกแยะการปฏิบัติในหมู่ต่าง ๆ โดยเฉพาะอรูปภพและความสัมพันธ์กับอานาปานสติ รวมทั้งความเข้าใจในบทต่าง ๆ เพื่อเป็นแนวทางสำหรับบัณฑิตทั้งหลายในการท…

…ยแห่ง อารูป ทั้งหลาย ลาย กสิณทั้ง ๑๐ เป็นปัจจัยแห่งอภิญญา พรหมวิหาร ๓ เป็น ปัจจัยแห่งพรหมวิหารที่ ๔ อรูปชั้นต่ำๆ เป็นปัจจัยแห่งอรูปชั้น มหาฎีกาว่า ผู้เริ่มทำกรรมฐานจะไปคว้าเอา อุเบกขากับอรูป ๔ มาเริ่มทำหา…

ในบทนี้กล่าวถึงกรรมฐานต่าง ๆ และนิมิตในการดูและฟัง ข้อความบางช่วงชี้ให้เห็นถึงวิธีการปฏิบัติตามกรรมฐานและความสำคัญของการเข้าใจนิมิตเพื่อการทำสมาธิ โดยเฉพาะการวิเคราะห์นิมิตต่าง ๆ ที่ช่วยให้บรรลุผลในทา

…าน ๔ คือ มรณสติ อุปสมานุสติ จตุธาตุววัฏฐาน อาหาเร- ปฏิกูลสัญญา อนุกูลแก่คนพุทธิจริต กสิณที่เหลือและ อรูป ๔ อนุกูล แก่คนทุกจริต อนึ่ง ในกสิณทั้งหลาย กสิณอย่างใดอย่างหนึ่งที่เป็น ปริตตารมณ์ อนุกูลแก่คนวิตกจ…

บทนี้นำเสนอการวินิจฉัยกรรมฐานและจริยาที่เหมาะสมกับจริตต่างๆ โดยใช้กรรมฐาน ๔๐ เพื่อสนับสนุนการปฏิบัติทางจิตวิญญาณ บัณฑิตควรเลือกกรรมฐานตามลักษณะของจิตเจตนาและคุณธรรม เพื่อให้เหมาะสมกับผู้ปฏิบัติ บทนี้อ

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 251 ในรูปภพก็อย่างนั้น (แต่) ในอรูปภพ ( ปฏิสนธิวิญญาณ ) เป็นปัจจัย แห่งนามอย่างเดียว นามรูปในกามภพ เป็นปัจจัยแห่งอายตนะครบ ๖ ในกามภพ นา…

บทนี้พูดถึงการเป็นปัจจัยของนามรูปและอายตนะในภพต่างๆ โดยแสดงให้เห็นว่าในกามภพมีความสัมพันธ์กับเวทนาและตัณหาอย่างไร รวมถึงการกระทำที่อาจเกิดจากกามตัณหา การทำผิดศีลเพื่อให้บรรลุสิ่งที่ต้องการ จึงต้องพิจา

…มณ์เป็นที่ตั้ง แห่งความสังเวช ฌานนี้จึงเป็นฌานไม่ถึงอัปปนา ถึงเพียงอุปจาร เท่านั้น ส่วนโลกุตตรฌานและอรูปฌานที่ ๒ ที่ 4 ถึงอัปปนาได้ แม้ ในสภาวธรรม เพราะเป็นภาวนาพิเศษ จริงอยู่ โลกุตตรฌานถึง อัปปนาได้ด้วยอ…

เนื้อหาพูดถึงการระลึกถึงความตายและการฝึกฌานในชีวิตประจำวัน อธิบายลักษณะของจิตที่เกิดขึ้นและดับไป การพิจารณาอย่างลึกซึ้งเกี่ยวกับความตายจะช่วยให้จิตตั้งมั่นและลดนิวรณ์ได้ ฌานที่เกิดขึ้นในกระบวนการนี้จะ

…๑) อย่างเดียวกัน คือไม่มีแก่พวกคนที่สลบ (๑) คนตายแล้ว (๑) ผู้เข้าจตุตถฌาน (๑) ผู้ประกอบด้วยรูปภพและ อรูปภพ (๑) ผู้เข้านิโรธ (๑)" ฉะนี้แล้วจึงตักเตือนตนด้วยตนเอง ดังนี้ว่า "นี่แน่ะพ่อบัณฑิต ตัวเจ้ามิใช่ผู้…

ในบทนี้มีการกล่าวถึงกรรมฐานและความสำคัญของการนำลมคืน โดยวิถีการปฏิบัติกรรมฐานนั้นจะต้องรักษาอิริยาบถให้อยู่ในสภาพที่สงบ และระลึกถึงลมอัสสาสะปัสสาสะ เพื่อทำความเข้าใจถึงสภาวะที่แท้จริงของการอยู่ในโลกนี

…ซึ่งรูปสัญญาเหล่านี้ เพราะเหตุนั้น จึงว่า "เพราะก้าวล่วงรูป สัญญาโดยประการทั้งปวง” ดังนี้ แต่เพราะ (อรูปาวจร) สมาบัติเหล่านั้น พระโยคาวจรจะพึง บรรลุได้ด้วยการก้าวล่วงอารมณ์ (ตามลำดับ) ไม่เหมือนรูปาวจรฌาน …

บทความนี้กล่าวถึงการก้าวล่วงรูปสัญญาในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะในบริบทของการปฏิบัติสมาธิและการพัฒนาจิต โดยที่ก้าวล่วงรูปสัญญาได้ช่วยให้พระโยคาวจรบรรลุอารมณ์ที่สูงกว่า การศึกษาเรื่องปฏิฆสัญญาเปิดสู่การเข้า

…ิญ รูปาวจรฌาน) มิได้เป็นไปเพื่อสำรอกรูป อันความเป็นไปแห่งสัญญา เหล่านั้น ยังเนื่องด้วยรูปอยู่ ส่วน (อรูปาวจร) ภาวนานี้เป็นไปเพื่อ สำรอกรูป (โดยตรง) เพราะเหตุนั้น จึงควรกล่าวไว้ว่า ปฏิฆสัญญา เหล่านั้นละได้…

ในหน้าที่ 239 ของวิสุทธิมรรค ภาค ๒ ตอน ๑ มีการพูดถึงความหมายของสัญญาและทำให้เข้าใจว่าบุคคลผู้บรรลุฌานจะไม่มีสัญญาเหล่านั้น ซึ่งบางครั้งสามารถกล่าวถึงเพื่อสรรเสริญให้ผู้ปฏิบัติได้เข้าใจถึงคุณค่าในฌานนั

… วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 240 เสียงเป็นหนาม (คือเป็นข้าศึก) สำหรับผู้เข้าปฐมฌาน” ส่วนใน อรูปฌานนี้ ตรัสความที่อรูปสมาบัติทั้งหลายเป็นอาเนญชา (ไม่หวั่น ไหว) และเป็นสันตวิโมกข์ (วิโมกข์อย่างละเอ…

ในบทนี้ได้กล่าวถึงการเข้าใจธรรมชาติของอรูปฌานที่มีอาเนญชาและสันตวิโมกข์ โดยลักษณะของปฏิฆสัญญาที่ผ่านมา กล่าวถึงประสบการณ์ของอาฬารดาบสที่ไม่ได้…

…ยตนะ โดยอรรถว่าเป็นที่อาศัยอยู่ ดุจ (คำว่า) เทวายตนะ ของเทวดาทั้งหลาย เพราะอากิญจะนั้นเป็นอารมณ์ของ อรูปฌานที่ ๓ ด้วย" ดังนี้ ตามนัยแรกนั่นแล อีกนัยหนึ่ง อารมณ์ชื่อ อากิญจัญญายตนะ เพราะอรรถวิเคราะห์ว่า "อ…

…ญญายตนะ ทั้งนี้ยังมีการยกตัวอย่างอารมณ์ที่เป็นอายตนะ เช่น เทวายตนะของเทวดา และอารมณ์ที่เกี่ยวข้องกับอรูปฌานที่ ๓ เพื่อให้เข้าใจลักษณะและสำคัญของอากิญจัญญายตนะในทางปฏิบัติของโยคาวจร

…นา วิวัฏฏานุ ปัสสนา เป็น ๘ รวมกับมรรคญาณและผลญาณ ๘ เป็น ๑๖ ส่วนสมาธิจริยา ๔ หมายเอา สมาธิในรูปฌาน ๕ อรูปกฌาน ๔ ลางอาจารย์ว่า ได้แกสมาธิในรูปฌาน ๔ อรูปฌาน ๔ เพิ่มอุปจารสมาธิแห่งฌานทั้ง 4 นั้นเข้า ๑ เป็น 8.…

ในบทนี้พูดถึงการเจริญอุปจารสมาธิและอานิสงส์ของนิโรธสมาบัติในเหล่าพระอริยะ โดยเฉพาะการเข้าถึงนิโรธนิพพานที่มีผลต่อจิตใจและการดำรงอยู่ในสุขชั้นสูงในภพชีวิต โดยพระสารีบุตรได้เสนอความรู้เกี่ยวกับการเป็นวส

…ึงเนวสัญญานาสัญญายตนะ) ทุกข้อไป อนึ่ง มหาฎีกาว่า ที่กำหนดกสิณเพียงโอทาตาริณ เพราะอากาสกสิณทำให้เกิด อรูปสมาบัติไม่ได้ ส่วนอาโลกกสิณ นับรวมเข้าในโอทาตกสิณ ได้ ๒. ปาฐะในวิสุทธิมรรคพิมพ์ไว้เป็น ฌานานุกฺกนฺตก…

บทนี้มีการอธิบายถึงการฝึกฝนจิตโดยอาการ ๑๔ ซึ่งรวมถึงวิธีการต่างๆ ในการฝึกจิตตามลำดับของกสิณและฌานที่เกี่ยวข้อง พร้อมทั้งข้อแนะนำเกี่ยวกับการวางแนวทางเพื่อการเข้าถึงสมาบัติ ทั้งนี้ยังมีการอธิบายเพิ่มเต

…ได้ ด้วยว่าเมื่อเจโตปริย ญาณนั้น ถึงความแรงกล้าอย่างนั้นแล้ว เธอย่อยรู้ซึ่งกามาวจรจิต และรูปาวจรจิต อรูปาวจรจิต ทั้งหมดได้โดยลำดับ ก้าวจากจิตสู่จิต ได้ทีเดียว แม้เว้นจากการดูหทัยรูปเสียก็ดี จริงอยู่ แม้ใน…

…้ช่วยเพิ่มพูนเจโตปริยญาณให้อยู่ในระดับที่สูงขึ้น สามารถยิงยาวถึงการเข้าใจในกามาวจรจิต รูปาวจรจิต และอรูปาวจรจิต

…ิมภาณกาจารย์ทั้งหลายกล่าวไว้อย่างนี้ก่อน ส่วยพระสังยุตภาณกาจารย์ทั้งหลายกล่าวสันตติ ๒ คือ รูปสันตติ อรูปสันตติ แล้วกล่าว (อธิบาย) ว่า "เมื่อคนย่ำน้ำ (ริมตลิ่ง) ไป (ระยะ) ชั่วรอยน้ำที่คนไปริมตลิ่งยังไม่ใส …

เนื้อหานี้นำเสนอการเข้าใจเกี่ยวกับสันตติ ซึ่งแบ่งเป็นรูปสันตติ іอรูปสันตติ โดยอ้างอิงจากคำสอนของพระมัชฌิมภาณกาจารย์และพระสังยุตภาณกาจารย์ การอธิบายตัวอย่างต่างๆ เช่น กา…

…่าวิญญาณเป็น ๒๓ โดย (รวม) อุกปุคฆา ๑ นี้ และวิญญาณ ๑๖ ที่กล่าวมาข้างต้น ด้วยประการฉะนี้ [รูปวาจร---อรูปวาจร---และโลกฏรวิญญาณ] ส่วนรูปวาจรวิญญาณกมี ๕ ดัง (รูปวาจร) กุสล แต่ (รูป-วจร) กุสลเป็นไปในชวนวติ โ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงเรื่องอุปปุคฆะและความหมายของวิญญาณในแง่ของทุกข์และสุข ระบุวิญญาณที่แบ่งออกเป็นหลายประเภท รวมทั้งการอรรถาธิบายถึงรูปวาจรวิญญาณและโลกฏรวิญญาณว่าเป็นผลของจิตที่ทำตามมรรค 5 ตามกรอบของพระ