วิสุทธิมรรคภาค ๑ ตอน ๒ : หน้า 72/324

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 70 สูง ๆเนวสัญญานาสัญญายตนะ เป็นปัจจัยแห่งนิโรธสมาบัติ กรรมฐานทั้งหมด เป็นปัจจัยแห่ง สุขวิหาร แห่งวิปัสสนา และภพสมบัติแล บัณฑิตพึงทราบวินิจฉัยโดยปัจจัยดังนี้ [จริยานุกูล โต] บทว่า " โดยอนุกูลแก่จริยา " มีวินิจฉัยว่า ก็การวินิจฉัย ในบทนี้ บัณฑิตพึงทราบตามกรรมฐานอันอนุกูลแก่จริยาทั้งหลาย กรรมฐานอันอนุกูลแก่จริยานี้เป็นอย่างไร ก่อนอื่น ในกรรมฐาน ๔๐ นั้น กรรมฐาน ๑๑ คือ อสุภ ๑๐ กายคตาสติ ๑ อนุกูลแก่คน ราคจริต กรรมฐาน ๘ คือ พรหมวิหาร ๔ วัณณกสิณ ๔ อนุกูลแก่ คนโทสจริต อานาปานสติกรรมฐานอย่างเดียวเท่านั้น อนุกูลแก่คน โมหจริตและคนวิตกจริต อนุสติ ๖ ข้างต้น อนุกูลแก่คนสัทธาจริต กรรมฐาน ๔ คือ มรณสติ อุปสมานุสติ จตุธาตุววัฏฐาน อาหาเร- ปฏิกูลสัญญา อนุกูลแก่คนพุทธิจริต กสิณที่เหลือและ อรูป ๔ อนุกูล แก่คนทุกจริต อนึ่ง ในกสิณทั้งหลาย กสิณอย่างใดอย่างหนึ่งที่เป็น ปริตตารมณ์ อนุกูลแก่คนวิตกจริต ที่เป็นอัปปมาณารมณ์ อนุกูล แก่คนโมหจริต แล บัณฑิตพึงทราบวินิจฉัยในกรรมฐานเหล่านี้ โดยอนุกูลแก่ จริยา ดังนี้แล ก็แลคำที่กล่าวมาทั้งหมด ( ในบทจริยานุกูล โต ) นี้ กล่าวตาม ที่ (กรรมฐานนั้นๆ และจริยานั้นๆ ) เป็นข้าศึกกันโดยตรงประการ ๑