ความหมายและความสำคัญของคำว่า 'สมเด็จพระพุทธเจ้า' : หน้า 24/37

คำว่่า "สมเด็จพระพุทธเจ้า" (སྲིད་དབང་ལྡན་སྡུད་) มาจากศัพท์คำว่า "พระพุทธ" (buddha) และ "ภควับ" (bhagavant) จะแพบเห็นได้บ่อยครั้งในการใช้คำทั้งสองนี้คู่กันในคัมภีร์พระที่ใช้ภาษาสันสกฤต สำหรับคำแปลนั้น ผู้เขียนชอบสำนวนการแปลของผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ประพจน์ (ประกอน 2557: 83, 90) เป็นการส่วนตัว จึงได้นำมาปรับใช้โดยเพียงแค่เพิ่มคำว่า "สมเด็จ" เข้าไปเพื่อเน้นการยกย่องในภูมิของ AKB คือ AKV ที่จดโดยท่านโ-มิด ได้เสนอประเด็นนี้น่าสนใจเกี่ยวกับความแตกต่างระหว่างคำว่า "พระพุทธ" และ "ภควัต" ดังนี้ vinayavibhāšākaraś tu catuṣkoṭikāṁ kurvanti. asti buddho na bhagavān. pratyekabuddhah svayambhuvād buddhā iti sākate vaktum. na tu bhagavān. апи rūpṇadāṇādisaṁbharāt vat. yo hi māhātmyavaṇ sa bhagavān ucate. asti bhagavān na buddhah. carambhaviko bodhisattvah paripūrṇadānipāramitatvat [Tib. 3b] anabhiṣaṁbuddhatvaṁ ca. asty ubhayaṭhaṁ ity ubhavyāsanam. (AKV: 3⁵-11)