ขัน : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 33 / 47

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 253 ของเขา เป็นกรรมภพ ขันธ์ทั้งหลายอันเกิดเพราะกรรมเป็นอุปบัติภพ ความเกิดแห่งขันธ์ทั้งหลายเป็นชาติ ความหง่อมไป (แห่งขันธ์ ) เ…

ในเนื้อหานี้อภิปรายถึงกรรมภพและขันธ์ทั้งหลายที่เกิดจากอวิชชาและสังขาร โดยชี้ให้เห็นว่าแต่ละครั้งของความเป็นอย่างนี้มีปัจจัยเรื่องอวิชช…

…ทุกสิ่งทุกอย่าง ที่ชื่อว่าเป็นสิ่งที่ควรรู้มีอยู่ ทรงรู้สิ่งที่ควรรู้ นั้น ) ทั้งหมด ด้วยอำนาจ วิโมกขันติกญาณ ( พระญาณอันเกิดขึ้นในที่สุดแห่งวิโมกข์) อีกนัย หนึ่ง เพราะเหตุที่ตรัสรู้สัจจะ ๔ ด้วยพระองค์เอ…

…ึงความหมายของการตรัสรู้สัจจะ ๔ และพระญาณอันเกิดขึ้นในที่สุด โดยกล่าวถึงอรหัตมรรคและความสำคัญของวิโมกขันติกญาณ ที่นำไปสู่อรหัตผลและพุทธญาณ

…ซึ่งธรรมทั้งปวง โดย ประเภททั้งหลาย มีประเภทกุศลเป็นต้น หรือว่าซึ่งธรรมมีกุศลธรรม เป็นอาทิ โดยประเภท ขันธ์ อายตนะ ธาตุ สัจจะ อินทรีย์ และ ปฏิจจสมุบาทเป็นต้น หรือว่าซึ่งอริยสัจคือทุกข์ โดยอรรถ (4) คือ ปีฬน…

ในพระวิสุทธิมรรคมีการจำแนกธรรมโดยการแบ่งออกเป็นประเภทต่างๆ เช่น กุศลธรรม อริยสัจ และการระบุลักษณะต่างๆ เช่น ทุกข์ สมุทัย นิโรธ และมรรค โดยมีการประมวลมาในรูปแบบที่ชัดเจน การอธิบายธรรมอย่างลึกซึ้งด้วยอร

…วิต อัตภาพ และสุขทุกข์ ทั้งมวล ประกอบอยู่ ด้วยจิตดวงเดียว ขณะ (แห่งชีวิตเป็นต้นนั้น) ย่อมเป็นไปเร็ว ขันธิเหล่าใดของคนที่ตายไป หรือ

เนื้อหานี้กล่าวถึงการนำคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเกี่ยวกับมรณสติและความสั้นของชีวิต เพื่อเตือนสติให้พิจารณาความตายว่าเป็นสิ่งที่ไม่แน่นอน โดยอุปมาเปรียบเทียบชีวิตกับล้อรถที่หมุน ด้วยการเน้นว่าชีวิตเป

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - - หน้าที่ 23 ของคนที่ยังตั้งอยู่ปวัตติกาลนี้ก็ตาม ที่ดับแล้ว ขันธ์เหล่านั้นทั้งปวงก็เป็นเช่นเดียวกัน คือ (ดับ) ไปโดยไม่ต่อกัน โลก (คือสัตว์) ชื่อว่าไม่เกิด เพราะจิต…

เนื้อหาพูดถึงการระลึกถึงความตายและการฝึกฌานในชีวิตประจำวัน อธิบายลักษณะของจิตที่เกิดขึ้นและดับไป การพิจารณาอย่างลึกซึ้งเกี่ยวกับความตายจะช่วยให้จิตตั้งมั่นและลดนิวรณ์ได้ ฌานที่เกิดขึ้นในกระบวนการนี้จะ

…วทิตา (ความที่ภิกษุรู้ชัดซึ่งจิตตสังขาร) จึงเข้าใจว่า เนื่องด้วยฌานทั้ง 4 (ซึ่งมีเวทนาเป็นองค์ตลอด) ขันธ์ ๒ มีเวทนาเป็นต้น ชื่อจิตตสังขาร ก็ในบทสุขปฏิสัเวทีนั้น ท่านแก้ไว้ในปฏิสัมภิทาว่า คำว่า สุข ได้แก่…

หนังสือการแปลวิสุทธิมรรคในเนื้อหานี้ เน้นการเข้าใจเกี่ยวกับสุขปฏิสเวทีและจิตตสังขารภายในพระพุทธศาสนา ซึ่งแบ่งแยกเป็นฌานต่าง ๆ วิเคราะห์และอธิบายในแง่ของสมถะและวิปัสนา การศึกษาเนื้อหาของมหาฎีกาภายในวิส

…ิจจานุปัสสี (ผู้พิจารณาเห็นว่าไม่เที่ยง) ก่อน ใน ๔ บทนั้น บทว่า อนิจจ์ (สิ่งที่ไม่เที่ยง) ได้แก่ปัญจขันธ์ เพราะอะไร เพราะความที่ปัญจขันธ์เหล่านั้นมีความเกิดขึ้นเสื่อมไป และเป็นอื่นไป บทว่า อนิจจตา (ความไ…

…ัสนาในวิสุทธิมรรค โดยระบุถึงการปลดปล่อยจิตจากสัญญาผ่านการพิจารณาความไม่เที่ยง ซึ่งมีการอธิบายถึงปัญจขันธ์และการเข้าใจอนิจจตา โดยบัณฑิตพึงสัมผัสและตระหนักถึงความไม่เที่ยงเพื่อนำไปสู่การพ้นทุกข์ในที่สุด กา…

…ตามแบบนั่งกรรมฐาน) ณ อาสนะที่จัดไว้อย่างดีในที่สงัด ชั้นแรก จึงพิจารณาให้เห็นโทษในโทสะ และอานิสงส์ในขันติก่อน ถามว่า เพราะเหตุอะไร ? ตอบว่า เพราะโทสะจะพึงลงได้ และขันติจะพึงบรรลุได้ ก็ด้วย ภาวนานี้ และใค…

…ิกัมมฐานที่มีความสำคัญต่อการเจริญสมาธิและจิตใจ นักพัฒนาจำเป็นต้องเข้าใจโทษในโทสะและได้ทราบอานิสงส์ในขันติซึ่งมีความสำคัญในการลดโทสะและเสริมสร้างขันติในการดำเนินชีวิตเพื่อให้เกิดความสงบสุขอย่างแท้จริง สรุ…

…ถิด เจ้าจะมาเดือด ร้อนในฐานะอันไม่ควร (จะเดือดร้อน) ทำไม่กัน (๕) อนึ่ง ศัตรูทำสิ่งไม่พอใจแก่เจ้าด้วยขันธ์ เหล่าใด ขันธ์เหล่านั้นก็ดับไปแล้ว เพราะธรรม ทั้งหลายเป็นไปชั่วขณะ แล้วทีนี้เจ้ามาโกรธให้ ใครกันใน…

…วเองเป็นเหตุแห่งทุกข์ ศัตรูไม่สามารถทำให้เราทุกข์ได้หากเราไม่ให้ความสำคัญกับความโกรธ การวิเคราะห์ถึงขันธ์ที่ทำให้เกิดความโกรธถือว่าเป็นการเรียนรู้ที่จะลดความโกรธให้ได้ จึงจำเป็นต้องสอนตนเองและพิจารณาความ…

…อยู่นั่น ไม่พึงเบื่อหน่ายเสีย เรา ได้เห็นตัวเรา (เป็นพยานอยู่) ว่าเราได้เป็นตามที่ เรามุ่ง (จริงๆ) [ขันติวาทีชาดก] เรื่องในขันติวาทีชาดก ขันติวาทีดาบสโพธิสัตว์ เมื่อพระราชา (กลาพุ) แคว้นกาสีผู้โว่เขล่า (…

บทความนี้พูดถึงขันติวาทีชาดก ที่เล่าเรื่องของดาบสโพธิสัตว์ที่ปฏิบัติอย่างมีจรรยาบรรณและไม่โกรธ แม้จะถูกทำร้ายอย่างรุนแ…

…่ควรเหลือเกินแก่ตัวเจ้าผู้อ้างเอา พระผู้มีพระภาคเจ้า ผู้ซึ่งบัดนี้บรรลุพระสัพพัญญุตญาณแล้ว ทรงมีพระ ขันติคุณ อันใคร ๆ ในโลก (นี้) กับทั้งเทวโลกไม่มีเสมอเหมือน นั้นว่า เป็นพระศาสดา (ของตน) ดังนี้ [สอนตนนั…

เนื้อหานี้กล่าวถึงพระศาสดาและคุณอันน่าอัศจรรย์ของพระองค์ รวมถึงการพิจารณาความสัมพันธ์ท่ามกลางสังสารวัฏ และบทพระสูตรที่ชี้ให้เห็นถึงความเชื่อมโยงของสัตว์กับบุคคลต่าง ๆ ว่าไม่มีใครที่เป็นมารดาหรือบิดาขอ

…ว่า ปุ๋ สัตว์ทั้งหลายย่อมเลื่อน หมายคามว่า ย่อมไปในนิริยะที่เรียกนั้น เหตุนั้นจึงชื่อ บุคคล” ๑. สํ. ขันธวาร. ๑๗/๒๓๒ ๒. มหาฎีกาว่า คำว่า สัตตะ ในที่นี้ ได้แก่พุทธ หรือ วิริยะ หรือ เดช เพราะฉะนั้น สตฺโตก แ…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์และตีความคำว่า 'สัตว์' ตามหลักธรรมในวิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ โดยเฉพาะคำว่า สัตว์ ที่มีการใช้ศัพท์ที่เกี่ยวข้อง เช่น เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ และการเข้าใจในมิติของการเกิดแ

…เกิด ดังสัญญาในสมาบัติที่เหลือ ก็มิอาจทำ ได้ เพราะว่า ภิกษุผู้มิได้ทำอภินิเวส (คือวิปัสนา) ใน (นาม) ขันธ์ อื่น ๆ มาเลย อันจะสามารถที่จะพิจารณา (แต่) เนวสัญญานาสัญ ญายตนขันธ์แล้วถึงนิพพิทาได้ หามีไม่ เออ …

เนื้อหาพูดถึงการเข้าใจและพิจารณาสัญญาในทางวิปัสนา สัญญากิจที่จำเป็นต้องมีเพื่อการเข้าถึงความเป็นจริง เมื่อพูดถึงธาตุไฟในน้ำร้อน เป็นภาพลักษณ์ที่สื่อถึงความไม่สามารถทำกิจได้แม้จะมีธรรมแม้ว่าเป็นธรรมชาต

…ล้าม) ในสรีระทั้งสิ้น (ของคนอ้วน) ก็ดี ในอวัยวะมีแข้ง (น่อง) เป็นต้น (ของคนผอม) ก็ดี หารู้ไม่ว่ามัน ขันติดเราอยู่ มันข้นเล่าก็หารู้ไม่ว่า เราติดเนื้อ (กล้าม) อยู่ในสรีระ ทั้งสิ้น (ของคนอ้วน) หรือในอวัยวะ…

บทความนี้กล่าวถึงการที่เหงื่อและมันข้นในร่างกายไม่มีความคิดหรือความตั้งใจใด ๆ เหงื่อไหลออกจากช่องขุมผมและขน ขณะที่มันข้นติดอยู่ตามเนื้อของร่างกาย ทำให้เข้าใจถึงการปราศจากความคิดคำนึงระหว่างสิ่งที่เกิด

…ร็ว เพราะฉะนั้น แม้การเจริญอุปจารสมาธิของเธอผู้นี้ ก็ชื่อว่ามีวิปัสสนาเป็น อานิสงส์เหมือนกัน. ๓. ส. ขันธวาร. ๑๓/๑๘.

ในบทนี้กล่าวถึงการเจริญฌานธรรมและการมีวิปัสสนาเป็นอานิสงส์ ทั้งการเจริญอัปปนาสมาธิและการทำวิปัสสนา โดยสมาธิถือเป็นปทัฏฐานหลักที่นำไปสู่การรู้ตามความเป็นจริง พระผู้มีพระภาคเจ้าได้สอนให้ภิกษุทั้งหลายพึง

…ค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 180 อีกนัยหนึ่ง นิวุฏฐธรรม (เรื่องหรืออาการต่าง ๆ ที่อาศัยขันธ์ เช่น กำเนิด ชื่อ โคตร เพศ ผิวพรรณ ?) ทั้งหลาย ก็ชื่อนิวุฏฐ” หมาย ความว่าเป็นสิ่งที่อาศัยอยู่โดยเป…

เนื้อหาเกี่ยวกับนิวุฏฐธรรมที่ตั้งอยู่บนขันธ์ ซึ่งหมายถึงเรื่องต่าง ๆ ที่สามารถระลึกได้ด้วยวิญญาณ การศึกษานี้เน้นถึงการเข้าใจนิวุฏฐธรรมที่มีได้…

…คตเจ้าเป็นต้น อาณาเกษตรมีขอบ เขตแสนโกฏิจักรวาฬ ซึ่งเป็นเขตที่อานุภาพแห่งพระปริตเหล่านี้ คือ รตนปริต ขันธปริต ธชัคคปริต อาฏานาฏิยปริต และโมรปริต เป็นไป วิสัยเกษตร ไม่มีที่สุด ไม่มีปริมาณ ซึ่ง (ตรงกับที่) …

บทความนี้ศึกษาเกี่ยวกับพุทธเกษตรที่แบ่งออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ ชาติเกษตร, อาณาเกษตร และวิสัยเกษตร โดยชาติเกษตรมีเขตที่ไหวซึ่งถูกกำหนดด้วยปฏิสนธิแห่งพระตถาคต อาณาเกษตรมีเขตกว้างใหญ่ขึ้น และวิสัยเกษตรนั

…ิ่ง ดังนี้ ม [อบาย ทุคติ วินิบาต นิรยะ] คำว่า "เพราะความแตกไปแห่งกาย" คือเพราะความสละไป แห่งอุปาทินนขันธ์ (ขันธ์ที่วิญญาณครอง) คำว่า "เบื้องหน้าแต่ ตายไป " คือในการถือเอาขันธ์ที่เกิด (ใหม่) ในลำดับแห่งอุ…

ในพระธรรมที่ถูกกล่าวถึงนี้ กล่าวถึงอันตรายของมิจฉาทิฏฐิ ซึ่งถูกนิยามว่าเป็นแนวคิดที่มีโทษมากที่สุดในการดำเนินชีวิต พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ให้ข้อคิดเกี่ยวกับการไม่ละทิ้งความคิดเห็นที่เห็นผิด และผลที่ตามม

…้งสองนั้น เจโตปริยญาณมีจิตที่เป็นอดีตภายใน (ระยะ) ๗ วัน เท่านั้นเป็นอารมณ์ เพราะเจโตปริยญาณนั้นหารู้ขันธ์หรือสิ่งที่เนื่องด้วย ขันธ์อื่นไปไม่ แต่ท่านกล่าวว่าเป็นมัคคารมณ์โดยปริยาย ก็เพราะมีจิต ที่สัมปยุต…

…จากการระลึกถึงมรรคข้างหน้า ปัจจัยที่ส่งผลต่อนิยามของปุพเพนิวาสญาณถูกกล่าวถึงพร้อมกับความเชื่อมโยงกับขันธ์ที่เป็นปัจจัยในการปฏิบัติ โดยในนี้ยังได้มีการอ้างอิงถึงคัมภีร์ปัฏฐานเพื่ออธิบายแนวทางการเข้าใจในเร…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 240 ยถากัมมูปคญาณได้ อนึ่ง ในญาณ ๒ นั้น ขันธ์ทั้งที่เป็นกุศลทั้ที่เป็น อกุศลทีเดียวเป็นอารมณ์แห่งยถากัมมูปคญาณแล ก็แล ปุพเพนิวาสญาณนั้น ในกาลที…

เนื้อหาเกี่ยวกับการศึกษาความหมายของยถากัมมูปคญาณซึ่งเป็นเนื้อหาสำคัญในประเด็นขันธ์ทั้งที่เป็นกุศลและอกุศล เป็นอารมณ์ของญาณ ๒ ได้แก่ ปุพเพนิวาสญาณที่เกี่ยวข้องกับการระลึกถึงขันธ์ทั้…