ประโยคในวิสุทธิมรรค: ความเข้าใจในอนิจจานุปัสนา : หน้า 138/266

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 138 สัมปยุตกับฌานโดยความสิ้นไปเสื่อมไป ในขณะแห่งวิปัสนา (นั้น) เธอเปลื้องปลดจิตจากนิจจสัญญาด้วยอนิจจานุปัสนา เปลื้องปลดจิตจาก สุขสัญญาด้วยทุกขานุปัสนา ---- จากอัตตสัญญญูด้วยอนัตตานุปัสนา---- จากนันทิด้วยนิพพิทานุปัสนา---- จากราคะด้วยวิราคานุปัสนา---- จาก สมุทัยด้วยนิโรธานุปัสนา---- จากอาทาน (ความยึดถือ) ด้วยปฏินิส สัคคานุปัสนา หายใจออกและหายใจเข้า เพราะเหตุนั้นจึงเรียกว่า "สำเหนียกว่า เราจักเปลื้องจิต หายใจออกหายใจเข้า" ฉะนั้น พึงทราบว่า จตุกกะนี้ ตรัสโดยเป็นจิตตานุปัสนา ด้วยประการ (จตุกกะที่ ๔] [อนิจจานุปสฺสี] ส่วนในจตุกกะที่ ๔ มีพรรณนาว่า ในข้อ อนิจจานุปสฺสี นั้น บัณฑิตพึงทราบ อนิจฺจ์ (สิ่งที่ไม่เที่ยง) พึงทราบอนิจจตา (ความ ไม่เที่ยง) พึงทราบอนิจจานุปัสนา (การพิจารณาเห็นว่าไม่เที่ยง) พึงทราบอนิจจานุปัสสี (ผู้พิจารณาเห็นว่าไม่เที่ยง) ก่อน ใน ๔ บทนั้น บทว่า อนิจจ์ (สิ่งที่ไม่เที่ยง) ได้แก่ปัญจขันธ์ เพราะอะไร เพราะความที่ปัญจขันธ์เหล่านั้นมีความเกิดขึ้นเสื่อมไป และเป็นอื่นไป บทว่า อนิจจตา (ความไม่เที่ยง) ก็ได้แก่ความ เกิดขึ้นเสื่อมไปและเป็นอื่นไป หรือความที่มีแล้วก็ไม่มี แห่งปัญจ ขันธ์เหล่านั้นแหละ อรรถาธิบายว่า อนิจจตา ก็คือความที่ปัญจขันธ์