หน้าหนังสือทั้งหมด

ปาฏิหาริย์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
179
ปาฏิหาริย์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
…สมควร แก่มรรคที่เกิดขึ้นแล้ว เป็นที่ ๕ หรือที่ ๔ ฯ က จริงอยู่ เพราะวิถีมีอาวัชชนะเดียวกัน มีเพียง ๓ ชวนะเป็นอย่าง มาก ผลจิต ๓ ย่อมมีต่อจากมรรคที่เกิดขึ้นเป็นที่ ๔ หรือผลจิต ๒ มี ต่อจากมรรคที่เกิดขึ้นเป็นท…
เนื้อหาในหน้า 179 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา พูดถึงการเจริญสติและการเข้าใจการทำงานของปัจจเวกขณจิตทั้ง ๔ และ ๕ ดวงที่เกี่ยวข้องกับพระสาวก ปรัชญาของจิตในบทนี้ยังสำรวจถึงอุปนิสัยและค
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 183
183
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 183
…งคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 183 ด้วยปฏิสนธิวิญญาณ ฯ คำว่า ทิฏฐิ ฯเปฯ เสกขาน ความว่า ชวนะ ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉานั้น และกิริยาชวนะเฉพาะของพระขีณาสพต่างหาก ที่ จ ศัพท์ชักมา ย่อมไม่ได้แก่โสดาบ…
…สภาพจิตของพระอริยบุคคลในมรรคและผล โดยเน้นช่วงสำคัญเกี่ยวกับการเข้าถึงความเป็นบุคคลอย่างไร โดยการเว้นชวนะตามคำสั่งที่ผู้รู้ได้แนะนำ.
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
253
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…หบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 253 ทีป และตราเป็นต้นฉะนั้น พอกันทีไม่ควรจะชักช้าเกินไป ฯ ชวนะ ทั้งหลายเป็นของน้อยเป็นไป ชื่อว่าเป็นไปน้อย ๆ อธิบายว่า "เมื่อ อารมณ์ที่เป็นปัจจุบัน มาสู่คลองในมโน…
เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงอารมณ์ของปฏิสนธิและภวังค์ โดยมุ่งเน้นที่การอธิบายการเกิดขึ้นของอารมณ์ในมโนทวารและปัญจทวาร ซึ่งสัมพันธ์กับคตินิมิตและการเกิดจุติจิต ในการศึกษาควรอ้างอิงไปยังงานวิจัยหรือหนังสือเพิ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
255
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ล่าวถึงปฏิสนธิที่เป็นไปกับด้วยเหตุ ซึ่ง เป็นไปแล้วแม้เพราะปัจจัยแห่งเหตุ ๒ ประการ ในนิกันติขณะ ฯ ก็ ชวนะที่ใกล้ต่อจุติ ที่เป็นไปอยู่ในกาลนั้น ดุจในวิถีที่เสมอด้วยปฏิสนธิ จะพึงมีอาเสวนะอันได้แล้วบ่อย ๆ อย่…
…กับการปฏิสนธิ โดยเสนอมุมมองของพระสารีบุตรเถระเกี่ยวกับตัณหาและกรรมนิมิต ที่เป็นปัจจุบันและอารมณ์แห่งชวนะที่ทำให้เกิดขึ้น สิ่งสำคัญคือความเข้าใจวิธีที่กรรมสามารถมีผลต่อการเกิดใหม่ และการประยุกต์ใช้หลักคำสอ…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
280
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…นั้นร่วมกับ สหชาตรูปเหล่านั้น ดุจรูปที่เกิดพร้อมกับตน (วาโยธาตุ) เกิดในที่อื่นจาก ทีอันรูปซึ่งเกิดในชวนะหลังตั้งอยู่แล้วฉันนั้นนั่นเอง 1 ก็ในรูปเหล่านั้น เมื่อจิตตชรูปเคลื่อนไหวแล้ว แม้รูปนอกนั้นก็ไหว เพร…
เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวของคู่โคที่ถูกเทียมในแอกต่าง ๆ และผลกระทบที่มีในสิ่งที่เกิดขึ้นจากสหชาติรูป โดยใช้ตัวอย่างเกี่ยวกับวาโยธาตุและการเกิดในที่อื่น นอกจากนี้ยังได้กล่าวถึงการเคลื่อนไห
ความสัมพันธ์ระหว่างอริยาบถและวิญญัติในอภิธรรม
294
ความสัมพันธ์ระหว่างอริยาบถและวิญญัติในอภิธรรม
…อนไหว คือกิริยาทางร่างกาย ฯ โดยเนื้อความได้ แก่รูปปวัติ ซึ่งมีการกำหนดด้วยการเดินเป็นต้นนั้นๆ อัปปนาชวนะ อุดหนุนอิริยาบถแม้นั้น คือค้ำจุนตามที่เป็นไปแล้ว ๆ เหมือนอย่างว่า เมื่อภวังคจิตที่ไม่ถูกวิถีจิตปะปน…
บทความนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างอิริยาบถและวิญญัติในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยอธิบายถึงความหมายและการทำงานร่วมกันของอิริยาบถและวิญญัติ รวมถึงการเคลื่อนไหวของร่
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - ปัจจัยนัย
349
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - ปัจจัยนัย
…อจิตและเจต สิก ซึ่งเป็นปัจจุบัน ด้วยสามารถแห่งอนันตรปัจจัย สมนันตรปัจจัย นัตถิปัจจัย และวิคตปัจจัย, ชวนะก่อน ๆ เป็นปัจจัยแก่ชวนะหลัง ๆ ด้วยสามารถแห่งอาเสวนปัจจัย, ธรรมทั้งหลายค้อจิตและเจตสิก ซึ่งเกิด
ในงานนี้จะนำเสนอประเด็นเกี่ยวกับปัจจัยต่าง ๆ รวมถึงพิจารณามิติของปัจจัยที่ส่งผลต่อการดำเนินชีวิตและการศึกษาในปรัชญาพุทธศาสนา พร้อมเชื่อมโยงแนวคิดกับหลักฐานทางอักษรศาสตร์ หากต้องการศึกษาหรือแลกเปลี่ยนค
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 373
373
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 373
…น ๆ แต่บัณฑิตพึงทราบสันนิษฐาน ว่า ก็อาเสวนปัจจัยเหล่านั้น เป็นกุศลากุศลที่เป็นโลกิยะและเป็นกิริยา ๆ ชวนะที่เป็นอาวัชนะ อันล่วงไปหาระหว่างมิได้ ฯ เจตนาเป็นเครื่อง อุปการะแก่ปัจจุบันธรรมที่เกิดร่วมกัน (กับต…
ในหน้านี้ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี กล่าวถึงบทบาทของปัจฉาชาตปัจจัยซึ่งเป็นธรรมที่เกิดขึ้นภายหลังเพื่ออุปการะแก่ร่างกายที่ยังไม่ได้ตั้งอยู่ ความสำคัญของกุศลและเจตนาในการรับรู้ความต้องการต่างๆ ของจิต และควา
การวิเคราะห์ปัจจัยแก่นามโดยอาการในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
377
การวิเคราะห์ปัจจัยแก่นามโดยอาการในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
…า ในอาเสวนะ เพราะภาวะแห่งธรรมที่ไม่ใช่มรรคเป็นปัจจัย จึงได้ปัญหาพยากรณ์ไว้ ข้อ ๑ ดังนี้ เพราะฉะนั้น ชวนะทั้งหลายจึงถึงความเป็นอาเสวน ปัจจัย พระอนุรุทธาจารย์ลงสันนิษฐาน ดังนี้ จึงกล่าวคำมีอาทิว่า ปุริมานิ …
…บของกรรมที่มีต่อสภาพของจิตในเรื่องของการเข้าถึงผลทางกรรม อธิบายถึงความแตกต่างระหว่างโลกิยะและโลกุตตรชวนะ พร้อมการยกตัวอย่างและการวิเคราะห์ที่ละเอียด เพื่อตอกย้ำความสำคัญของปัจจัยในการทำความเข้าใจและปฏิบัต…
การศึกษาอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
378
การศึกษาอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…378 อัพยากตชวนวิบากและไม่ยังวิบากอื่นให้ถือเอาอาเสวนะ ฯ แม้คำที่ท่าน อาจารย์ธรรมปาลเถระกล่าวไว้ว่า "ชวนะที่จะพ้นไปจากอาเสวนะไม่มี" ดังนี้ ต้องเข้าใจว่า ท่านกล่าวไว้ด้วยอำนาจโวหารที่เป็นส่วนมาก ๆ โดยประการ…
เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะการศึกษาเกี่ยวกับอาเสวนะและมรรค โดยอาจารย์ธรรมปาลเถระได้กล่าวถึงปัจจัยต่างๆ ที่ส่งผลต่อการเกิดขึ้นของรูปธรรมและจิต โดยอธิบายถึงควา
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - การวิเคราะห์นิมิต
417
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - การวิเคราะห์นิมิต
…่ปฏิภาคนิมิคเกิด ฯ [อธิบายความต่างกันแห่งวสีทั้ง ๕] ความสามารถคำนึงถึงองค์ฌานต่อเนื่องกันไม่เลยไปจากชวนะ ๔-๕ ชวนะและภวังค์เล็กน้อย (ภวังค์ทั้ง ๒) ในลำดับแห่งอาวัช- นะที่เกิดขึ้นในอารมณ์อย่างหนึ่ง ๆ (มีวิต…
ในบทนี้มีการกล่าวถึงนิมิตที่เป็นปฏิภาคนิมิตและคุณสมบัติต่างๆ ของวสีในการดำรงอยู่ภายในอารมณ์ทั้ง ๕ โดยวิเคราะห์ความแตกต่างของนิมิตรและองค์ฌาน รวมถึงวิธีการเข้าไปยังระดับฌานอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งในกระบ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 418
418
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 418
… เยิ่นเย้อนัก ๆ ก็ความคล่องแคล่วในการพิจารณา สำเร็จแล้วด้วยความ คล่องแคล่วในการนึกนั่นแล ฯ จริงอยู่ ชวนะทั้งหลายในลำดับแห่ง อาวัชชนะนั่นเอง ชื่อว่าปัจจเวกขณชวนะ ฯ [อธิบายรูปฌานและอรูปฌาน] ๆ ๆ ท่าน คำว่า ว…
เนื้อหานี้เกี่ยวกับการอธิบายเสนอในอภิธัมมัตถสังคหบาลีซึ่งเขียนถึงการออกทางจิตและความคล่องแคล่วในการพิจารณา โดยระบุถึงบทบาทของวิตกและฌาน รวมทั้งความสำคัญของอันตรายขององค์ที่หยาบที่อาจเกิดขึ้นในระยะต่าง
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - อารมณ์และจิต
128
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - อารมณ์และจิต
…จิตที่สี่เท่านั้น หรือไม่ก็ที่ห้า ย่อมเป็นอัปปนา ข้อนั้นก็เป็นด้วย อำนาจแห่งขิปปาภิญญาและทันธาภิญญา ชวนะต่อแต่นั้นไปย่อมตก * ปริตาโคตร (โคตรน้อย) หมายถึงกามภูมิ มหัคคตโคตร (โคตรใหญ่) หมายถึง ฌานภูมิ หรือพ…
เนื้อหานี้สำรวจความสัมพันธ์ระหว่างอารมณ์และจิต โดยในแต่ละขณะจิตจะมีการทำงานของอารมณ์ที่แตกต่างกัน จิตมีหลายประเภทคือ บริกรรมจิต, อุปจารจิต, อนุโลมจิต, และโคตรภู ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการพิจารณาทางจิตใจเมื
การศึกษาอัปปนาและชวนะในอภิธรรม
129
การศึกษาอัปปนาและชวนะในอภิธรรม
…ว กล่าวว่า "ธรรมที่" เกิดหลัง ๆ ย่อมมีกำลังขึ้นด้วยอาเสวนปัจจัย เพราะเหตุนั้น อัปปนา "ย่อมมีได้แม้ในชวนะที่หกที่เจ็ด" คำของพระโคทัตตเถระนั้น ท่าน" "กล่าวคัดค้านไว้ในอรรถกถาทั้งหลายว่า "นั่นเป็นเพียงอัตโนม…
เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับความสำคัญของอัปปนาและชวนะในอภิธรรม โดยเฉพาะในการวิเคราะห์ธรรมทั้งหลายและปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดกุศล ภายใต้การนำเสนอของพระโคทั…
วิสุทธิมรรค: กฎเกณฑ์และฌาน
130
วิสุทธิมรรค: กฎเกณฑ์และฌาน
…นิโรธ (๑) ในผลสมาบัติแห่งท่านผู้ออกจาก นิโรธ (๑) ในสถานเหล่านั้น ผลอันเป็นลำดับแห่งมรรคาหามีเหนือ ๓ ชวนะไปไม่ เนวสัญญานาสัญญายตนะอันเป็นปัจจัยแห่งนิโรธก็หา มีเหนือ ๒ ชวนะ ไม่ ภวังคฌานในรูปารูปภพนับประมาณ …
เนื้อหาในหน้านี้กล่าวถึงการกำหนดกาลในสถานที่ต่างๆ และหลักการปฏิบัติฌานตามวิสุทธิมรรค โดยเน้นว่าผลทางจิตที่เกิดขึ้นกับผู้ปฏิบัติที่เข้าถึงฌาน ปฐมฌาน รวมถึงการเข้าใจในตำแหน่งและความสำคัญของฌานในกระบวนกา
การศึกษาเกี่ยวกับวสีในพระโยคาวจร
162
การศึกษาเกี่ยวกับวสีในพระโยคาวจร
…ีระหว่าง (วิสภาคารมณ์เกิดขึ้น ) ได้ อย่างนี้คือ เมื่อเธอออกจากปฐมฌานแล้วนึกหน่วงเอาวิตกเป็นวาระ แรก ชวนะอันมีวิตกเป็นอารมณ์นั้นแลแล่นไป ๔ หรือ ๕ วาระใน ลำดับแห่งอาวัชชนะที่ตัดภวังค์เกิดขึ้น แต่นั้นภวังค์ …
บทความนี้พูดถึงคำชี้แจงในวสี ๕ ของพระโยคาวจร ซึ่งได้แก่ อาวัชชนวสี สมาปัชชนวสี และวสีอื่นๆ โดยนำเสนอถึงความสำคัญของการเข้าและออกจากฌาน รวมถึงแนวทางในการพัฒนาตนเองในด้านการทำสมาธิและปฏิบัติธรรม นอกจากน
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
183
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
…รากฏว่า จตุตถฌานจักเกิด มโนทวาราวัชชนะย่อมตัดภวังค์ ทำปฐวีกสิณ นั่นเองให้เป็นอารมณ์เกิดขึ้น ต่อนั้น ชวนะ ๔ หรือ ๕ ดวงย่อมเกิด ในอารมณ์นั้นแล ซึ่งดวงหนึ่งในที่สุดเป็นรูปาวจรจิตมีจตุตถฌาน ดวงที่เหลือเป็นกาม…
เนื้อหานี้กล่าวถึงการบรรลุถึงจตุตถฌานซึ่งเป็นการเข้าใจบริสุทธิ์ของจิต โดยการทำสมาธิและการฝึกปฏิบัติภาวนา เพื่อให้เกิดความอุเบกขาและความสงบ การค้นคว้าจิตวิญญาณผ่านการสัมผัสที่ละเอียดและการละความรู้สึกท
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - อุปจารและอัปปนา
235
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - อุปจารและอัปปนา
…อมแนบแน่งในอากาศ ดุจดังรูปาวจรจิตแนบแน่นใน กสิณมีปฐวีกสิณเป็นต้น ฉะนั้น ก็แม้ในอากาสานัญจายตนฌานนี้ ชวนะ ๓ หรือ ๔ ดวงในส่วนเบื้องต้น ยังเป็นกามาวจรสัมปยุตด้วย อุเบกขาเวทนาอยู่ ชวนะดวงที่ ๔ หรือที่ ๕ จึงเป…
เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงการนึกหน่วงเอากสิณในฌานอุปจาร การพัฒนาจิตให้รู้ลึกในนิมิตแห่งอากาศ การรำงับนิวรณ์และเสริมสร้างสมาธิ ที่สำคัญคือ การเข้าใจในรูปแบบการละนิวรณ์อย่างละเอียดในอรูปฌาน เพื่อให้เข้าถึงค
ทิพพโสตธาตุและการพัฒนาจิตวิญญาณ
174
ทิพพโสตธาตุและการพัฒนาจิตวิญญาณ
…อย่างหนึ่งให้เป็นอารมณ์เกิดขึ้นว่า "ทิพพโสต- ธาตุจักเกิดขึ้นในบัดนี้" ครั้นมโนวาราวัชชนะนั้นดับแล้ว ชวนะ ๔ หรือ ๕ ดวง ย่อมแล่นไป ซึ่งบรรดาชวนะเหล่านั้น ๓ หรือ ๔ ดวงแรก เป็นกามาวจร มีชื่อว่าบริกรรม อุปจาร …
เนื้อหาเกี่ยวกับการปรับมโนทวาราวัชชนะเพื่อให้เสียงที่ต้องการเป็นอารมณ์ที่เกิดขึ้นในขณะนั้น พร้อมกับการอธิบายถึงทิพพโสตธาตุและญาณที่เกิดขึ้นจากอัปปนาจิตตามแนวทางการฝึกสมาธิและภาวนา เพื่อให้บรรลุความสาม
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - ญาณและการเกิดในภพ
187
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - ญาณและการเกิดในภพ
…ันเป็นไปในขณะจุติ (จากภพก่อน) ให้เป็นอารมณ์เกิดขึ้น แก่ภิกษุนั้น และครั้นมโนทวาราวัชนะนั้นดับไปแล้ว ชวนะ ๔ หรือ ๕ ดวง ทำนามรูปนั้นแหละให้เป็นอารมณ์แล่นไป ซึ่งชวนะควงต้น ๆ ที่มีชื่อว่าบริกรรมเป็นต้น เป็นกา…
เนื้อหาเกี่ยวกับญาณที่จัดเป็นบริกรรมสมาธิญาณและความหมายของชาติในศาสตร์พระพุทธศาสนา อธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างสมาธิและอารมณ์เกิดขึ้นในภิกษุ การพัฒนาและการเข้าใจในสภาวะต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น รวมถึงการมองเ