ชวนะ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 6 / 7

…กะ ฯ อนึ่ง เอกัคคตาในจิตที่สัมปยุตด้วยวิจิกิจฉา ไม่ถึงความเป็นมรรค อินทรีย์และ พละ ฯ เฉพาะในทวิเหตุกชวนะและติเหตุกชวนะ มีได้เพียงอธิบดี อย่างเดียว ตามสมควรแก่การสมภพ ฉะนี้และ ฯ [สังคหคาถา] มิสสกสังคหะ ซึ่…

บทความนี้กล่าวถึงโทมนัสสิทรีย์และพละ ๕ ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยระบุถึงอิทธิพลของอินทรีย์ต่าง ๆ ที่มีต่อการเกิดญาณและชีวิต แต่ละองค์ของอินทรีย์มีบทบาทสำคัญต่อการฝึกจิตและการเข้าถึงอรหัตผล และสามารถแยก

…อจิตและเจต สิก ซึ่งเป็นปัจจุบัน ด้วยสามารถแห่งอนันตรปัจจัย สมนันตรปัจจัย นัตถิปัจจัย และวิคตปัจจัย, ชวนะก่อน ๆ เป็นปัจจัยแก่ชวนะหลัง ๆ ด้วยสามารถแห่งอาเสวนปัจจัย, ธรรมทั้งหลายค้อจิตและเจตสิก ซึ่งเกิด

ในงานนี้จะนำเสนอประเด็นเกี่ยวกับปัจจัยต่าง ๆ รวมถึงพิจารณามิติของปัจจัยที่ส่งผลต่อการดำเนินชีวิตและการศึกษาในปรัชญาพุทธศาสนา พร้อมเชื่อมโยงแนวคิดกับหลักฐานทางอักษรศาสตร์ หากต้องการศึกษาหรือแลกเปลี่ยนค

…น ๆ แต่บัณฑิตพึงทราบสันนิษฐาน ว่า ก็อาเสวนปัจจัยเหล่านั้น เป็นกุศลากุศลที่เป็นโลกิยะและเป็นกิริยา ๆ ชวนะที่เป็นอาวัชนะ อันล่วงไปหาระหว่างมิได้ ฯ เจตนาเป็นเครื่อง อุปการะแก่ปัจจุบันธรรมที่เกิดร่วมกัน (กับต…

ในหน้านี้ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี กล่าวถึงบทบาทของปัจฉาชาตปัจจัยซึ่งเป็นธรรมที่เกิดขึ้นภายหลังเพื่ออุปการะแก่ร่างกายที่ยังไม่ได้ตั้งอยู่ ความสำคัญของกุศลและเจตนาในการรับรู้ความต้องการต่างๆ ของจิต และควา

…จวิญญาณสัมปฏิจฉันนจิตและสันตีรณจิตเหล่านั้น รับอารมณ์มีรูป เป็นต้น บัณฑิตย่อมรู้ได้โดยความเป็นไปแห่งชวนะเท่านั้น ฉะนี้แล ฯ [อธิบายอาหารปัจจัย મ્ อาหาร ๔ เป็นอุปการะแก่รูปและอรูป โดยความเป็นเครื่อง อุปถัมภ…

บทนี้กล่าวถึงความหมายของวิปากปัจจัยและอาหารปัจจัยในบริบทของอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมุ่งเน้นถึงการเข้าใจธรรมชาติของจิตและกรรมที่ส่งผลต่อชีวิต การมีอาหารเป็นปัจจัยในการดำเนินชีวิต และบทบาทของกรรมที่เป็นเ

…378 อัพยากตชวนวิบากและไม่ยังวิบากอื่นให้ถือเอาอาเสวนะ ฯ แม้คำที่ท่าน อาจารย์ธรรมปาลเถระกล่าวไว้ว่า "ชวนะที่จะพ้นไปจากอาเสวนะไม่มี" ดังนี้ ต้องเข้าใจว่า ท่านกล่าวไว้ด้วยอำนาจโวหารที่เป็นส่วนมาก ๆ โดยประการ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะการศึกษาเกี่ยวกับอาเสวนะและมรรค โดยอาจารย์ธรรมปาลเถระได้กล่าวถึงปัจจัยต่างๆ ที่ส่งผลต่อการเกิดขึ้นของรูปธรรมและจิต โดยอธิบายถึงควา

…าปิ กลยูาณ ภูกฺทุกฺ อนุชฺชมวา ภกวา เทสนํ วตฺตุ โหติ ฯ มม สํญตํ นิยานิกา ฯ นิยานิกา ฯ สุพุทฺโส อนวชฺชวนะวนํ ฯ สมุท- ภกฺกตฺตาติ สุพฺพาเกติ สนรตฺถา ฯ มนุสสา- ภายติ ฯ คิญฺบาโร อวาริณํ ฯ สุทฺธํํ (ป ฆ ษา) ฯ นอ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการสอนธรรมที่สำคัญในพระพุทธศาสนา จากการปฏิบัติและการค้นคว้ากระบวนการ ฟังและเข้าใจธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า การแสดงความรู้เกี่ยวกับปัญญาเพื่อหลุดพ้นจากทุกข์ รวมถึงการสร้างความเข้าใจที่ถูก

…ากิญจัญญายตนะ ต่อจากนั้น กระทำบรพกิจมีการอธิษฐานเป็นต้น แล้วเข้าเนวสัญญานาสัญญายตนะ ฯ ข้างหน้าอัปปนาชวนะทั้ง ๒ ของ เนวสัญญานาสัญญายตนะนั้น จิตตสันตติ (ความสืบต่อแห่งจิต) ก็ ขาดลง ๆ ต่อจากนั้น ท่านชื่อว่าเ…

เนื้อหานี้พูดถึงความแตกต่างของบุคคลในพระพุทธศาสนา โดยกล่าวถึงพระอนาคามีและพระอรหันต์ที่ละกิเลสได้เด็ดขาด ไม่มีเหลือ นอกจากนั้นยังอภิปรายถึงสมาบัติ ผลของสมาบัติ และการเข้าถึงนิโรธสมาบัติ ซึ่งเป็นขั้นพื

…ามว่า เมื่อพระโยคีหลับตาเสีย หรือไปในที่อื่นมนสิการ อยู่ นิมิตเป็นเหมือนดวงกสิณทีเดียว มาสู่คลองแห่งชวนะที่เป็นไปใน มโนทวาร (ย่อมมีในเวลานั้น) ฯ บทว่า สมาธิยติ ความว่า ภาวนา ย่อมตั้งมั่นตามที่ได้บรรลุจิตเ…

ในเนื้อหานี้อธิบายถึงวิธีการภาวนาที่ต้องประกอบไปด้วยองค์ประกอบที่จำเป็น ทั้งการตัดปลิโพธ การปลงผล การทำดวงกสิณ และการตั้งจิตให้มั่นอยู่ที่ลมหายใจ รวมถึงการกำหนดนิมิตในอารมณ์ โดยมีการกล่าวถึงความต่างขอ

…่ปฏิภาคนิมิคเกิด ฯ [อธิบายความต่างกันแห่งวสีทั้ง ๕] ความสามารถคำนึงถึงองค์ฌานต่อเนื่องกันไม่เลยไปจากชวนะ ๔-๕ ชวนะและภวังค์เล็กน้อย (ภวังค์ทั้ง ๒) ในลำดับแห่งอาวัช- นะที่เกิดขึ้นในอารมณ์อย่างหนึ่ง ๆ (มีวิต…

ในบทนี้มีการกล่าวถึงนิมิตที่เป็นปฏิภาคนิมิตและคุณสมบัติต่างๆ ของวสีในการดำรงอยู่ภายในอารมณ์ทั้ง ๕ โดยวิเคราะห์ความแตกต่างของนิมิตรและองค์ฌาน รวมถึงวิธีการเข้าไปยังระดับฌานอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งในกระบ

… เยิ่นเย้อนัก ๆ ก็ความคล่องแคล่วในการพิจารณา สำเร็จแล้วด้วยความ คล่องแคล่วในการนึกนั่นแล ฯ จริงอยู่ ชวนะทั้งหลายในลำดับแห่ง อาวัชชนะนั่นเอง ชื่อว่าปัจจเวกขณชวนะ ฯ [อธิบายรูปฌานและอรูปฌาน] ๆ ๆ ท่าน คำว่า ว…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการอธิบายเสนอในอภิธัมมัตถสังคหบาลีซึ่งเขียนถึงการออกทางจิตและความคล่องแคล่วในการพิจารณา โดยระบุถึงบทบาทของวิตกและฌาน รวมทั้งความสำคัญของอันตรายขององค์ที่หยาบที่อาจเกิดขึ้นในระยะต่าง

…แล้วดับไป อยู่ แม้จิตของคนอื่นก็ดับเวลาเดียวกับอาวัชชนะนั้นเหมือนกัน เพราะ ฉะนั้น ความที่อาวัชชนะและชวนะ มีอารมณ์อย่างเดียวกัน ด้วยอำนาจ กาลไม่น่าจะพึงมีได้ ? อนึ่งเล่า ความที่ชวนและอาวัชชนะในวิถีอื่นจาก …

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างจิตและอารมณ์ในอภิธัมมาฯ โดยเฉพาะในเรื่องของปรจิตตวิชชาที่ประกอบด้วยจิตในอดีต ปัจจุบัน และอนาคต การวิเคราะห์และการตีความจากพระอาจารย์หลายท่านเกี่ยวกับความหมายของจ

…ั้น, วิบากย่อมเกิดด้วย อำนาจแห่งกุศลและอกุศล, อาวัชชนะย่อมเกิดด้วยอำนาจแห่งภวังค์ เป็นต้น, และกิริยาชวนะย่อมเกิดด้วยอำนาจแห่งสันดานของพระขีณาสพ (ฉะนี้) ได้แก่การกำหนดสมุทยสัจ ชื่อว่ากังขาวิตรณวิสุทธิ เพรา…

เนื้อหานี้พูดถึงกระบวนการเกิดของนามรูปในพระพุทธศาสนา โดยเจาะลึกถึงเหตุการณ์ที่เกิดจากอวิชชา ตัณหา อุปทาน และกรรม ทั้งยังแสดงถึงปัจจัยที่ส่งผลต่อการเกิดของนามและรูป รวมถึงการวิเคราะห์กระบวนการต่างๆ เพื

…จิต ถึงวิถีจิตมีอาวัชชนะเป็นต้น ก็เป็นอันคุ้มครองแล้ว เพราะฉะนั้น ความสำรวมแม้เกิดขึ้นอยู่ใน ขณะแห่งชวนะ พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า ความสำรวมในจักขุนทรีย์ นัยแม้ในข้อว่า ฟังเสียงด้วยหูเป็นต้น ก็ดุจนัยนี…

ในบทนี้อธิบายถึงความสำคัญของการรักษาศีลและการสำรวมใจในชวนจิต โดยยกตัวอย่างการปิดประตูพระนครเพื่อป้องกันโจร ซึ่งเปรียบได้กับการคุ้มครองจิตใจจากสิ่งไม่ดี และเมื่อมีการสำรวมก็จะสามารถป้องกันไม่ให้สิ่งชั่

…พะน) ต่อไปนั้น บรรดากุศลธิต อุทธลิจิต และกิริยาจิตฝ่ายมาวจรทั้งหลาย จิตเป็น อุปกะ อบกาปาสหครดคง หรือชวนะ & ถึง 3 คง เกิดขึ้น ต่อไปน * หมายความว่า รูปในอุปปาทขณะ และ ดังคนจะ หานเป็นปัจจับของอะไรได้ไม เป็นไ…

ในบทนี้กล่าวถึงความซับซ้อนของการเกิดและดับของอรูปซึ่งเป็นจิตใจ 15 ประเภท ตามหลักธรรมในพุทธศาสนา โดยการเกิดของจิตเกิดจากอำนาจแห่งความคิดเห็นและการสัมผัสกับอารมณ์ ซึ่งอธิบายการทำงานของจักษุและการเกิดรู้

…ิดมีกำลังแล้ว เมื่ออัปปนาสมาธิเกิดขึ้นแล้ว จิตตัดภวังค์วาระเดียวแล้วย่อมตั้งอยู่ คือเป็นไปตามทางกุศลชวนะโดยลำดับตลอดทั้งคืนทั้งวันทีเดียว เปรียบ เหมือนบุรุษผู้มีกำลังลุกขึ้นจากที่นั่งแล้ว จึงยืนอยู่ทั้งวั…

ในบทนี้กล่าวถึงวิธีการรักษานิมิตและการบรรลุอัปปนาให้อธิบายชัดเจน โดยเสนอแนวทางการปฏิบัติที่พระโยคาวจรควรทำเพื่อให้นิมิตเกิดและคงอยู่ได้อย่างมั่นคง การรักษานิมิตมีความสำคัญเนื่องจากช่วยในการเจริญสมาธิแ

…จิตที่สี่เท่านั้น หรือไม่ก็ที่ห้า ย่อมเป็นอัปปนา ข้อนั้นก็เป็นด้วย อำนาจแห่งขิปปาภิญญาและทันธาภิญญา ชวนะต่อแต่นั้นไปย่อมตก * ปริตาโคตร (โคตรน้อย) หมายถึงกามภูมิ มหัคคตโคตร (โคตรใหญ่) หมายถึง ฌานภูมิ หรือพ…

เนื้อหานี้สำรวจความสัมพันธ์ระหว่างอารมณ์และจิต โดยในแต่ละขณะจิตจะมีการทำงานของอารมณ์ที่แตกต่างกัน จิตมีหลายประเภทคือ บริกรรมจิต, อุปจารจิต, อนุโลมจิต, และโคตรภู ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการพิจารณาทางจิตใจเมื

…ว กล่าวว่า "ธรรมที่" เกิดหลัง ๆ ย่อมมีกำลังขึ้นด้วยอาเสวนปัจจัย เพราะเหตุนั้น อัปปนา "ย่อมมีได้แม้ในชวนะที่หกที่เจ็ด" คำของพระโคทัตตเถระนั้น ท่าน" "กล่าวคัดค้านไว้ในอรรถกถาทั้งหลายว่า "นั่นเป็นเพียงอัตโนม…

เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับความสำคัญของอัปปนาและชวนะในอภิธรรม โดยเฉพาะในการวิเคราะห์ธรรมทั้งหลายและปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดกุศล ภายใต้การนำเสนอของพระโคทั…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 162 เพราะว่าชวนะทั้งหลาย อันเป็นลำดับแต่อาวัชชนะในอาวัชชนวสีนั้น ก็คือชวนะในปัจจเวกขณนันแล [ทุติยฌาน] ก็แลพระโยคาวจร…

ในบทนี้กล่าวถึงความสำคัญของการเข้าใจทุติยฌานในวิสุทธิมรรค โดยเริ่มจากการปล่อยวางปฐมฌานและเฝ้าสติเพื่อมุ่งสู่ทุติยฌาน ดังนั้น พระโยคาวจรจะต้องมีความปราณีตในจิตใจและมุ่งมั่นในการทำโยคะเพื่อบรรลุผลสูงสุด

…ปรากฏว่าตติยฌานจักเกิดขึ้น มโนทวารวัชนะย่อมตัดภวังค์ ทำ ปฐวีกสิณนั่นเองให้เป็นอารมณ์เกิดขึ้น ต่อนั้นชวนะ๔ หรือ ๕ ดวง

ในวิสุทธิมรรค อธิบายถึงองค์ฌานซึ่งมีปีติ สุข เอกัคคตาเป็นสำคัญ พระโยคาวจรได้บรรลุทุติยฌานและปรึกษาโทษของทุติยฌาน ว่าแม้จะมีความดี แต่ยังมีกระแสวิตกและองค์หยาบ จึงพยายามทำโยคะเพื่อบรรลุตติยฌาน ซึ่งเป็น

…ทราบอรรถาธิบายในคำนั้นต่อไป ความที่ จตุตถฌานละองค์ ๑ พึงทราบโดยการละโสมนัส ก็แลโสมนัสนั้น ละได้แต่ในชวนะต้นๆ ในวิถีอันเดียวเพราะฉะนั้น โสมนัสนั้นจึง เรียกว่า ปหานังคะ (องค์ที่พึงละ) ส่วนความที่จตุตถฌานประ…

บทความนี้กล่าวถึงจตุตถฌานที่เป็นฌานที่ 4 ตามคำสอนของพระผู้มีพระภาคเจ้า โดยมีการอธิบายถึงองค์ประกอบต่างๆ ของจตุตถฌาน และความสัมพันธ์ระหว่างจตุตถฌานกับปัญจกฌาน รวมถึงการพัฒนาจิตใจจากปฐมฌานไปยังทุติยฌาน