ดังนี้ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 36 / 308

…อฏฐชะบ้าง นาฬิกัฏฐานชะบ้าง และของอักขระที่เกิดใน ๒ ฐาน ทั้งหมด. เสียงอักขระ มาตราที่จะว่าอักขระนั้น ดังนี้ :- สระสั้นมาตราเดียว, สระ ยาว ๒ มาตรา, สระที่มีพยัญชนะสังโยคอยู่เบื้องหลัง ๓ มาตรา, ส่วน พยัญชนะทุก…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ โดยระบุรายละเอียดเกี่ยวกับมุทธชะ, ทันตชะ, และฐานของอักขระ มีการกำหนดเสียงของอักขระเทียบกับเวลาในระบบวินาที เช่น สระสั้นและสระยาว พร้อมตัวอย่างการวัดเสียงและอักขระค

…ละสนธิ - หน้าที่ 12 พยัญชนะสังโยค ลักษณะที่จะประกอบพยัญชนะซ้อนกัน คือ ใช้เป็นตัวสะกดได้ นั้น พึงทราบดังนี้ :- พยัญชนะวรรค (ก) พยัญชนะที่ ๑ ซ้อนหน้าพยัญชนะที่ ๑ และที่ ๒ ในวรรค ของตนได้ (ข) พยัญชนะที่ ๓ ซ้อน…

เนื้อหามุ่งเน้นการอธิบายพยัญชนะในภาษาบาลีที่มีการซ้อนกัน ซึ่งมีการจัดกลุ่มพยัญชนะที่ซ้อนกันตามวรรคต่างๆ โดยให้ตัวอย่างและคำอธิบายที่ชัดเจนเพื่อเข้าใจลักษณะการใช้พยัญชนะเหล่านี้ เราจะเห็นวิธีการที่พยัญ

…าลีไวยากรณ์ สมัญญาภิธานและสนธิ - หน้าที่ 13 อุทาหรณ์ (ข้อ ข) พยัญชนะที่ ๓ ซ้อนหน้าพยัญชนะที่ ๓ นั้น ดังนี้ :- ค ซ้อน ค เช่น อคคิ ช ช้อน ช . เช่น อชฺช " " ท ฉุฑโฑ ท " ท " สทฺโท พ ค พ " สพฺพ พยัญชนะที่ ๓ ซ้อน…

ในเนื้อหานี้ เราจะมาทำความเข้าใจเกี่ยวกับการใช้งานพยัญชนะในบาลี โดยเฉพาะอย่างยิ่งการซ้อนพยัญชนะที่ 3 หน้า 3 หรือ 4 และการซ้อนในระดับวรรค ความหมายและความสำคัญจะถูกอธิบายผ่านอุทาหรณ์ต่างๆ ที่ช่วยให้เข้า

…าน-ทาสน์ เป็น อริยสัจุจาน ทสฺสน์, พุทฺธาน สาสน์ เป็นพุทธานสาสน์ นี้พยัญชนะอยู่หลัง อาเทสนิคคหิตนั้น ดังนี้:- ก. เมื่อมีพยัญชนะอยู่หลัง นิคคหิตอยู่หน้า แปลงนิคคหิตเป็น พยัญชนะที่สุดวรรคได้ทั้ง ๕ ตัว ตามสมควร…

เอกสารนี้อธิบายหลักเกณฑ์และวิธีการของไวยากรณ์บาลี โดยเฉพาะในเรื่องของสมัญญาภิธานและสนธิ รวมถึงการใช้พยัญชนะและสระในคำต่างๆ เพื่อให้เข้าใจการใช้งานภาษาอย่างถูกต้อง โดยตัวอย่าง ได้แก่ การสนธิในคำที่เกี่

…วเป็น ปัจจุปัฏฐาน ส่วนปทัฏฐานแห่งสมาธินั้น คือความสุข ตามพระบาลีว่า จิตของผู้มีความสุขย่อมตั้งมั่น” ดังนี้ [ประเภทแห่งสมาธิ] ข้อว่า สมาธิมีกี่อย่างนั้น มีเฉลยว่า โดยลักษณะคือความ ไม่ซัดส่าย สมาธิก็มีเพียงอย…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์เกี่ยวกับสมาธิในพระพุทธศาสนา โดยชี้ให้เห็นลักษณะและประเภทของสมาธิ ซึ่งประกอบด้วยความไม่ซัดส่ายเป็นลักษณะของสมาธิ การกำจัดความซัดส่ายเป็นรส ความสุขเป็นปทัฏฐาน และประเภทสมาธิท

…ยู่ที่นี่มาก็นานแล้ว บัดนี้เราจะต้อง ( ไป ) เยี่ยมพระอุปัชฌายะและทราบข่าวอุบาสิกาแล้ว (ค่อยกลับ) มา ดังนี้ แล้วก็ออกจากโรหณชนบทมา ท่านทั้งสองมาเจอกันที่ฝั่งแม่น้ำ (แห่งหนึ่ง ) ภิกษุหนุ่มนั้นก็ทำ (อุปัชฌาย) …

เนื้อหานี้กล่าวถึงการที่ภิกษุหนุ่มต้องพลัดพรากจากผู้คนในตระกูลไปเพื่อฟังธรรม และการที่อุบาสิกาห่วงใยต่อพระเถระ และภิกษุหนุ่มที่ไปเรียนบาลี ภิกษุหนุ่มได้เจอพระเถระกลางแม่น้ำและรับฟังคำแนะนำ ก่อนจะกลับไ

…ภาคก็แนบนิ่ง กรรมฐานที่เหลือ ๓๒ ( เป็น นจลิตารมณ์) มีอารมณ์ไม่ไหว แล บัณฑิตพึงทราบวินิจฉัยโดยอารมณ์ ดังนี้ [ภูมิโต] บทว่า " โดยภูมิ " มีวินิจฉัยว่า ก็ในกรรมฐาน ๔๐ นี้ กรรมฐาน ๑๒ คือ อสุภ ๑๐ กายคตาสติ ๑ อาหา…

ในวิสุทธิมรรค ภาค ๑ ตอน ๒ กล่าวถึงกรรมฐานที่สำคัญต่าง ๆ โดยอธิบายถึงอารมณ์และภูมิของกรรมฐาน รวมถึงการวินิจฉัยที่เกี่ยวข้อง เช่น การทำความเข้าใจกรรมฐานในภูมิที่แตกต่างระหว่างเทวดา และมนุษย์ โดยแสดงให้เ

… แล้วจึงถือเอา (เป็นอุคคหนิมิต) ได้ ในกายคตาสติ อารมณ์ของกายคตาสตินั้น ถือเอาได้ทั้งทางดูและ ทางฟัง ดังนี้ คือ ส่วนที่เป็นตจปัญจกะ ๑ ถือเอาทางดู ส่วนที่เหลือ ถือเอาทางฟัง อานาปานสติ ถือเอาทางกระทบถูก วาโยกส…

ในบทนี้กล่าวถึงกรรมฐานต่าง ๆ และนิมิตในการดูและฟัง ข้อความบางช่วงชี้ให้เห็นถึงวิธีการปฏิบัติตามกรรมฐานและความสำคัญของการเข้าใจนิมิตเพื่อการทำสมาธิ โดยเฉพาะการวิเคราะห์นิมิตต่าง ๆ ที่ช่วยให้บรรลุผลในทา

…ควา อตฺตภาว์ ตุมหาก ปริจฺจชาม " "ข้าแต่ พระผู้มีพระภาคเจ้า ข้าพระพุทธเจ้าขอสละอัตภาพนี้แด่พระองค์ " ดังนี้ ด้วยภิกษุ เมื่อไม่มอบ(ตัว) อย่างนี้ อยู่ในเสนาสนะ ทั้งหลายอันสงัด ครั้นอารมณ์น่าหวาดกลัวมาประจันเข้…

ในบทนี้พูดถึงการมอบตัวแด่พระผู้มีพระภาคพุทธเจ้า เพื่อให้ผู้ปฏิบัติธรรมรู้สึกมั่นใจและมีความกล้าเผชิญกับอารมณ์ที่น่ากลัว ทั้งยังช่วยให้เกิดความดีใจเมื่อพิจารณาถึงการมอบตัวนี้ การมอบตัวลดความเสี่ยงที่จะ

…ารใหม่ใด ภิกษุทั้งหลายบอก (เธอ) ว่า " ขอท่านจงทำสมณธรรมตามสบายเถิด พวกข้าพเจ้าจักทำการก่อสร้าง เอง" ดังนี้ ในวิหารใหม่เช่นนี้ควรอยู่ได้ [ชิณณกฤติ] ส่วนในวิหารเก่า ( ทรุดโทรมแล้ว ) สิ่งที่จะต้องดูแลมีมาก ไม่…

เนื้อหาเกี่ยวกับการอยู่ในวิหาร ทั้งวิหารใหม่และเก่าที่มีข้อควรระวังและวิธีการดูแล โดยเฉพาะการให้ภิกษุปฏิบัติสมณธรรมตามสบาย และความสำคัญของการสร้างบรรยากาศที่น่าอยู่ในวิหาร. ข้อเสนอแนะว่าควรมีการจัดการ

…หลาย บุรุษนั้นจะอาจดับ ไฟกองใหญ่ (นั้น) ได้หรือไม่ " ภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า " ได้ พระพุทธเจ้าข้า " ดังนี้" [อาหารแห่งปัสสัทธิสัมโพชฌงค์] แม้ในอธิการนี้ ก็พึงทราบการเจริญสัมโพชฌงค์ ๓ มี ปัสสัทธิสัมโพชฌงค์เป…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงการเจริญสมาธิสัมโพชฌงค์และอุเบกขาสัมโพชฌงค์ รวมถึงวิธีการทำให้จิตสงบจากความฟุ้งซ่าน โดยใช้การเปรียบเทียบกับการดับไฟใหญ่ด้วยวิธีการต่างๆ ที่สนับสนุนให้ภิกษุสามารถเจริญสัมโพชฌงค์ได้

…ิสัมโพชฌงค์ ที่ยังไม่เกิดบ้าง เพื่อภัยโยภาพไพบูลย์เจริญเต็มที่แห่งสมาธิสัมโพชฌงค์ ที่เกิดแล้วบ้าง " ดังนี้ [อาหารแห่งอุเบกขาสัมโพชฌงค์] นัยเดียวกัน ตรัสว่า " มีอยู่ ภิกษุทั้งหลาย ธรรมทั้งหลายอัน เป็นที่ตั้ง…

เนื้อหาว่าสิ่งที่เป็นอาหารเพื่อการเกิดขึ้นแห่งสมาธิสัมโพชฌงค์และอุเบกขาสัมโพชฌงค์นั้นควรให้ความสำคัญแก่ตรรกะและธรรมต่างๆ โดยการทำโยนิโสมนสิการให้มาก ยังมีแนวทางในการเข้าใจธรรมทั้ง ๓ เพื่อให้เกิดปัสสัท

…ท่านั้น คืออย่างไร ? คือเมื่อทำความจำกัดลงไปด้วยปาฐะว่า " วิวจฺเจว กาเมหิ สงัดจากกามทั้งหลายเทียว " ดังนี้ คำอธิบาย (ต่อไป ) นี้ก็รู้ได้ชัดว่า " กามทั้งหลายเป็นปฏิปักษ์ต่อฌานนี้แน่แท้ ซึ่งเมื่อมันมีอยู่ ฌาน…

บทนี้อภิปรายเกี่ยวกับการสละกามเพื่อเข้าถึงปฐมฌาน โดยนำเสนอว่ากามมีความเป็นปฏิปักษ์ต่อฌานและการบรรลุถึงฌานเป็นไปได้เมื่อมีการสละกาม เทียบเคียงกับการดับความมืดเพื่อให้แสงประทีปปรากฏ ผู้อ่านสามารถเข้าใจแ

…ตนั้นไว้ให้มั่นดี แล้ว จะมีความคิดรำพึงว่า ไฉนหนอเราจะพึงเข้าถึงทุติยฌาน ฯลฯ เพราะวิตกวิจารสงบไปอยู่ดังนี้ เธอก็ไม่อาจเข้าถึงทุติยฌาน ฯลฯ เพราะวิตกวิจารสงบไปอยู่ได้ ( ครั้นเข้าทุติยฌานไม่ได้) เธอจะ ( หวน) ร…

ในบทนี้ได้กล่าวถึงการเปรียบเทียบระหว่างภิกษุที่ไม่รู้จักเขตแห่งภาวนาและแม่โคที่หากินบนภูเขา โดยเน้นว่าแม้จะมีความพยายามในการเข้าถึงปฐมฌาน แต่การขาดสติปัญญาและความรู้สึกไม่สามารถนำพาไปยังความสำเร็จได้

… - หน้าที่ 171 เพราะสงบระงับด้วย" แต่เมื่อ จ ศัพท์นั้นผนวกเอาวิตกวิจารรูปสม ศัพท์เข้ามา พึงทราบโยชนาดังนี้ว่า "เพราะปีติคลายไปด้วย เพราะ วิตกวิจารระงับไปยิ่งขึ้นอีกหน่อยด้วย" ก็วิราคศัพท์ในโยชนนี้มีอรรถ ว่า…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์และอธิบายธรรมะในวิสุทธิมรรคเกี่ยวกับการลดความวิตกวิจารและปีติในการปฏิบัติฌาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในตติยฌาน การบรรยายถึงความสำคัญของการละสังโยชน์ที่ทำให้เกิดความสงบและการมุ่งเน้

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 174 วิหรติ เธอเป็นผู้วางเฉยอยู่ด้วย " ดังนี้ อุเบกขานี้ชื่อว่า ฌานุเบกขา ส่วนอุเบกขาใดหมดจดจากปัจจนึกธรรมทั้งปวง เป็นอาการที่ ไม่ต้องขวนขวายแม้ใ…

เนื้อหาในบทนี้พูดถึงอุเบกขาซึ่งแบ่งออกเป็นหลายประเภท ได้แก่ ฉฟังคุเบกขา, พรหมวิหารุเบกขา, และโพชฌงคุเบกขา อุเบกขาเป็นเรื่องเกี่ยวกับการนำเสนอความเป็นอันเดียวกันและความแตกต่างในบริบทต่างๆ โดยยกตัวอย่าง

…หตุแห่งความสรรเสริญอย่างนี้ จึงสรรเสริญบุคคลผู้ได้ตติยฌาน นั้นว่า " ผู้วางเฉย มีสติ เป็นสุขวิหารี " ดังนี้ บทว่า " ตติย์ " คือฌานนี้เป็นที่ ๓ เพราะมีลำดับแห่งจำนวน บ้างชื่อว่า ตติยะ เพราะพระโยคาวจรเข้าถึงฌา…

บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของบุคคลที่เข้าถึงตติยฌานที่ 3 ซึ่งเป็นการเข้าสู่ความสุขที่แท้จริง โดยเฉพาะการมีสติที่มั่นคง และการวางเฉยต่อความสุขเพื่อไม่ให้เกิดการติดข้อง สรรเสริญคุณค่าของการมีสติและการเข

…ป็นองค์ละเอียดในกาลใดในกาลนั้น เมื่อเธอทำใน ใจแล้วๆ เล่าๆ ซึ่งนิมิตนั้นแหละ โดยบริกรรมว่า ปฐวี ปฐวี ดังนี้ เพื่อละองค์หยาบและเพื่อได้องค์ละเอียดอยู่ ทุติยฌานย่อมเกิดขึ้นโดย นัยที่กล่าวมาแล้วนั่นแล วิตกอย่าง…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงการบรรลุตติยฌานในกระบวนการฝึกสมาธิ โดยเน้นการทำใจให้บริสุทธิ์ผ่านการบริกรรมคำว่า 'ปฐวี' เพื่อประสบผลแห่งการพัฒนาในจิตและการละองค์หยาบในทางจิตใจ จะได้ปรับเข้าสู่ความละเอียดในตติยฌ

…รหัตมรรคพระองค์ไม่ทรงคืนมา ไม่ทรงหวนมา ไม่ทรงกลับมาสู่ กิเลสเหล่านั้น เหตุนั้น พระองค์จึงเป็น สุคโต ดังนี้ อีกอย่างหนึ่ง เสด็จไปโดยชอบ คือ ทรงทำแต่ประโยชน์เกื้อกูล และความสุข แก่ โลกทั้งปวง ด้วยพระสัมมาปฏิบ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการเสด็จไปของพระองค์โดยไม่กลับมาสู่กิเลสที่ทรงละไว้และการตรัสโดยชอบ โดยอธิบายว่าพระองค์ไม่ทรงหวนกลับมาสู่กิเลสและทำประโยชน์แก่โลกผ่านพระสัมมาปฏิบัติ ทั้งการเป็นสุคโตที่ทรงละและไม่กลั

…อ ๔ อย่างนั้น ชื่อเช่นว่า วจฺโฉ ( ลูกโค-ลูกแหง่ ) ทมฺโม ( โคฝึก-รุ่นกระทง ) พลิพทฺโท ( โคถึก-โคงาน )ดังนี้เป็นต้น ชื่อว่า อาวัตถิกนาม ชื่อเช่นว่า ทณฑี ( คนถือไม้เท้า = คนแก่) จตฺตี (ผู้มีฉัตร = พระราชา ) สิ…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงประเภทของชื่อที่ใช้ในพุทธศาสนา ได้แก่ อาวัตถิกนาม คือลักษณะของการตั้งชื่อที่เกี่ยวข้องกับสิ่งที่มีอยู่จริง, ลิงคิกนาม ที่แสดงถึงลักษณะหรือความสามารถเฉพาะ และ เนมิตติกนาม ซึ่งมักถูก