การตั้งชื่อในพุทธศาสนา : หน้า 279/324

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 277 มีคำอธิบายว่า " ชื่อที่ตั้งตามที่ปรารถนา โดยโวหารของชาวโลก ชื่อว่าตั้งขึ้นล บินลอยๆ " ในชื่อ ๔ อย่างนั้น ชื่อเช่นว่า วจฺโฉ ( ลูกโค-ลูกแหง่ ) ทมฺโม ( โคฝึก-รุ่นกระทง ) พลิพทฺโท ( โคถึก-โคงาน )ดังนี้เป็นต้น ชื่อว่า อาวัตถิกนาม ชื่อเช่นว่า ทณฑี ( คนถือไม้เท้า = คนแก่) จตฺตี (ผู้มีฉัตร = พระราชา ) สิขี ( สัตว์มีหงอน = นกยูง ) กรี ( สัตว์มีงวง = ช้าง ) ดังนี้ เป็นต้น ชื่อว่าลิงคิกนาม ชื่อเช่นว่า เตวิชโช (ผู้ได้วิชชา ๓) ฉฬภิญโญ (ผู้ได้อภิญญา ๖) ดังนี้เป็นต้น ชื่อว่า เนมิตติกนาม ชื่อ ตั้งส่งไปไม่คำนึงถึงความของคำเช่นว่า สิริวฑฺฒโก ( ผู้เจริญด้วยสิริ ) ธนวฑฺฒโก (ผู้เจริญด้วยทรัพย์) ดังนี้เป็นต้น ชื่อ อธิจจสมุบันนาม ส่วนพระนามว่า ภควา นี้ เป็นเนมิตติกนาม พระนางเจ้ามหา มายามิได้ทรงขนานให้ พระเจ้าสุทโธทนมหาราชก็มิได้ทรงขนานให้ พระญาติ ๘๔,๐๐๐ ก็มิได้ขนานถวาย เทวดาผู้วิเศษทั้งหลายมีท้าวสักกะ และท้าวสันดุสิตเป็นอาทิก็มิได้ขนานถวาย จริงอยู่ ข้อนี้แม้พระธรรม เสนาบดี ก็ได้กล่าวไว้ว่า " พระนามว่า ภควา นั่น พระมารดามิได้ทรง ขนานให้ ฯลฯ พระนามนั่นเป็นวิโมกขันติกนาม (นามอันเกิดต่อท้าย วิโมกข์ ) ( มีขึ้น ) พร้อมกับความได้พระสัพพัญญุตญาณ ณ โคนโพธิ พฤกษ์แห่งพระผู้มีพระภาคเจ้าทั้งหลาย พระนามนั่นเป็นสัจฉิกา บัญญัติ (ตั้งโดยที่รู้แจ้งธรรม ) พระนามนี้คืออะไร พระนามนี้ คือ ภควา " ดังนี้ ก็แลพระนามนั้นมีคุณอันใดเป็นนิมิต เพื่อจะประกาศคุณเหล่า