ธาตุ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 54 / 70

…งกล่าวมา [โดยอาการมีลักษณะ] ข้อว่า "โดยอาการมีลักษณะเป็นต้น" มีพรรณนาว่า พระโยคา วจรจึงอาวัชนาการถึงธาตุทั้งสี่ (เป็น ๓ ข้อ) ดังนี้ว่า ธาตุ (๑) มี อะไรเป็นลักษณะ (๒) มีอะไรเป็นรส (คือเป็นกิจ) (๓) มีอะไรเป…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงการสอนของพระโยคาวจรเกี่ยวกับธาตุทั้งสี่ โดยแบ่งออกเป็นสามข้อ ว่าด้วยลักษณะ รส และเครื่องปรากฏของแต่ละธาตุ ได้แก่ ปฐวีธาตุ แสดงถึงคุณ…

…ดยสมุฏฐานอย่างนี้ว่า โกฏฐาส ๔๒ มีผมเป็นต้น ที่พระผู้มีพระ ภาคเจ้าทรงแสดงไว้ โดยทรงแสดงเป็นโกฏฐาสแห่งธาตุ มีปฐวีธาตุ เป็นอาทิโดยพิสดารนี้ใด ในโกฏฐาสทั้งหลายนั้น โกฏฐาส ๔ นี้คือ อาหารใหม่ อาหารเก่า บุพโพ มู…

…ลมหายใจ โกฏฐาสที่เหลือก็เป็นจตุสมุฏฐาน นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงความต่างกันและความเป็นอันเดียวกันของธาตุทั้งหลาย ว่ามีลักษณะเฉพาะและคุณสมบัติที่แตกต่างกัน แต่ร่วมกันภายใต้อำนาจแห่งอาการ

… 63 สมุฏฐานมีกรรมสมุฏฐานเป็นต้น ก็ยังมีความเป็นอันเดียวกัน ด้วย อำนาจแห่งความเป็นรูป เป็นมหาภูต เป็นธาตุ เป็นธรรม และเป็น ของไม่เที่ยงเป็นอาทิ แท้จริง ธาตุทั้งปวงได้ชื่อว่ารูป เพราะธาตุทั้งปวงนั้นไม่ล่วง …

…ึงความสัมพันธ์ระหว่างสมุฏฐานและกรรมสมุฏฐานซึ่งมีความเป็นอันเดียวกัน ทั้งยังชี้ให้เห็นถึงคุณลักษณะของธาตุที่เรียกว่า รูป ซึ่งไม่ล่วงลักษณะของความทรุดโทรม มีการอธิบายถึงการปรากฏการณ์ใหญ่ที่เกี่ยวข้องกับมหาภ…

… ๑๐๐ โยชน์ก็มี" ดังนี้เป็นอาทิ [ความเสมอด้วยมหาภูต] บทว่า "เพราะเสมอด้วยมหาภูต" มีพรรณนาว่า ก็ภูตคือธาตุ ทั้งหลายนั้น ตัวเองมิได้เป็นสิ่งมีสีเขียวเลย (แต่) แสดงอุปาทายรูป สีเขียวได้ ตัวเองมิได้เป็นสิ่งมีส…

…สัทธรรมของวิสุทธิมรรค โดยเฉพาะเรื่องอุปาทินนสันดานและการเปรียบเทียบว่าสิ่งต่าง ๆ ในจักรวาลนั้นได้แก่ธาตุที่มีการแสดงออกในลักษณะต่าง ๆ แม้จะไม่มีสีหรือรูปแบบตามที่ปรากฏ โดยแสดงให้เห็นถึงการ4634เล่นกลของธรร…

…นผู้นั้น (ถึง) ภายนอก (กาย) ของเขาก็หาไม่พบ และมันมิได้ แอบอิงคนผู้นั้นอยู่ก็หามิได้ ฉันใด แม้ภูตคือธาตุทั้งหลายนั้น ก็ฉันนั้น เหมือนกัน ที่ตั้งอยู่ภายในกันและกันก็หาได้ ที่ตั้งอยู่ภายนอกกัน และกันก็หาไม่…

…ถูกต้อง โดยเฉพาะในกรณีของการรวมคำและการจัดเรียงคำอย่างมีระบบ ซึ่งสะท้อนถึงลักษณะและการทำงานของจิตและธาตุทั้งหลาย ที่แม้จะมีความเกี่ยวข้องกัน แต่ไม่สามารถกล่าวอย่างชัดเจนได้ว่าเชื่อมโยงกันอย่างไร โดยมีการอ…

… เป็นภูตที่น่ากลัวเสียแล้ว ลวงสัตว์ทั้งหลายด้วยผิวพรรณสัณฐานและ การกรีดกรายที่น่าพอใจฉันใด แม้ภูตคือธาตุเหล่านี้ก็ฉันนั้นแล ปกปิด รส (คือกิจ) และลักษณะประจำตน อันต่างโดยสภาพมีความที่ตน เป็นของหยาบเป็นต้นเ…

ในบทนี้ได้กล่าวถึงการเปรียบเทียบภูตที่น่ากลัวกับการหลอกลวงของธาตุที่มีรูปลักษณ์น่าพอใจ ซึ่งทำให้คนโง่หลงเชื่อ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงบทบาทของปัจจัยต่างๆ ที่มีผลต่…

… วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 67 [ความมีวิการใหญ่] บทว่า "เพราะมีวิการใหญ่" ความว่า ก็ภูตคือธาตุทั้งหลายนั้น ทั้งที่เป็นอุปาทินนะ ทั่งที่เป็นอนุปาทินนะ เป็นธรรมชาติมีความผิด ปกติใหญ่ ใน ๒ อย่างนั้…

…ามนี้กล่าวถึงความมีวิการใหญ่ตามหลักของวิสุทธิมรรค โดยนำเสนอปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อโลกถูกทำลายด้วยธาตุต่างๆ เช่น ไฟ น้ำ และลม ที่จะส่งผลกระทบต่อร่างกายและธาตุต่างๆ นอกจากนี้ยังมีคำอธิบายเกี่ยวกับการใช้ศ…

…- หน้าที่ 69 [ความเป็นของใหญ่และจริงด้วย] ข้อว่า "เพราะเป็นของใหญ่ของจริงด้วย" นั้น ความว่า ก็ภูตคือธาตุทั้งหลายนั้น ชื่อว่าเป็นของใหญ่ เพราะเป็นสิ่งที่ จะพึงกำหนด (ให้เห็นตามสภาพ) ได้ด้วยความพยายามอันใหญ…

เนื้อหาในบทนี้พูดถึงความหมายของธาตุทั้งหลายว่ามีความเป็นใหญ่และเป็นของจริง อธิบายว่าธาตุเป็นสิ่งที่กำหนดได้ด้วยความพยายามอันยิ่งใหญ่ แล…

* ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 71 ความว่า ธาตุภายในเป็นที่อาศัยแห่งวิญญาณวัตถุ วิญญัติ และอินทรีย์ ทั้งหลาย มีอิริยาบถ มีสมุฏฐานสี่ (ส่วน) ธาตุภาย…

มีการกล่าวถึงความแตกต่างระหว่างธาตุภายในและภายนอก โดยเฉพาะความสัมพันธ์ระหว่างปฐวีธาตุและความเป็นปัจจัยช่วยกันของธาตุต่างๆ ซึ่งเป็นพื้นฐ…

… - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - แหละ) เป็นปัจจัย โดยเป็นที่ตั้งแห่งมหาภูต ๓ (นั้น) - หน้าที่ 72 อาโปธาตุ อันตั้งอยู่ในปฐวีธาตุ เตโชธาตุช่วยรักษาไว้ วาโย ธาตุช่วยพะยุงไว้ (นั่นแหละ) เป็นปัจจัย โดยเป็นเครื่…

เนื้อหานี้กล่าวถึงธาตุทั้ง ๔ และบทบาทของมหาภูต ๓ ที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะการช่วยยึดและรักษาของธาตุต่างๆ โดยไม่มีความคิดคำนึง…

** ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - - หน้าที่ 73 นอกนี้ ก็หารู้ว่า "ปฐวีธาตุเป็นที่ตั้งแห่งเราทั้งหลาย จึงเป็นปัจจัย (ของเราทั้งหลาย) " ดังนี้ไม่ นัยในธาตุทั้งปวงก็ดุจนัยนี้ พร…

เนื้อหาอธิบายเกี่ยวกับการจำแนกปัจจัยของธาตุต่างๆ โดยเน้นที่กรรมนั้นเป็นปัจจัยหลักที่มีอิทธิพลต่อธาตุ รวมถึงบทบาทของจิต อาหาร และฤดูในการเกิดขึ้…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 74 อาหารเป็นชนกปัจจัยแห่งธาตุทั้งหลายที่มีอาหารเป็นสมุฏฐาน เป็นอาหารปัจจัย อัตถิปัจจัย และอวิคตปัจจัยแห่งธาตุที่เหลือ ฤดู เป็นชนก…

ในเนื้อหานี้ได้กล่าวถึงบทบาทของอาหาร ธาตุ และสาเหตุหลักที่ส่งผลต่อการเกิดของมหาภูตต่างๆ ทั้งในแง่ของกรรม จิต และฤดู พิจารณาถึงลักษณะของปัจจัย…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 77 ธาตุที่ ๒ ที่ ๔ อาศัยธาตุที่ ๑ ที่ ๓ (๑) ธาตุที่ ๑ ที่ ๓ อาศัยธาตุที่ ๒ ๒ ที่ ๔ (๑) ธาตุที่ ๒ ที่ ๓ อาศั…

เนื้อหาเกี่ยวกับการอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างธาตุทั้ง 4 ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการสร้างอุปจารสมาธิของพระโยคาวจร ในแต่ละธาตุอธิบายถึงปัจจัยที่สนับสนุนฟังก์…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 171 อภิญญานิเทศ ทิพพโสตธาตุกถา บัดนี้ ลำดับนิเทศแห่งทิพพโสตธาตุมาถึงแล้ว อรรถแห่งบาลี (อภิญญา) มีคำว่า "โส เอว สมาหิเต จิตฺเต ภ…

บทความนี้กล่าวถึงการอธิบายและการวิเคราะห์เกี่ยวกับอภิญญาและทิพพโสตธาตุ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในมุมมองของประสาทหูของเทวดาและความสำคัญของการบำเพ็ญเพียรในการเข้าถึงอภิญญา ผ่านการ…

…นิมิตอยู่นั่นแล มโนทวาราวัชชนะ ทำ เสียงเหล่านั้นอย่างใดอย่างหนึ่งให้เป็นอารมณ์เกิดขึ้นว่า "ทิพพโสต- ธาตุจักเกิดขึ้นในบัดนี้" ครั้นมโนวาราวัชชนะนั้นดับแล้ว ชวนะ ๔ หรือ ๕ ดวง ย่อมแล่นไป ซึ่งบรรดาชวนะเหล่านั…

…รปรับมโนทวาราวัชชนะเพื่อให้เสียงที่ต้องการเป็นอารมณ์ที่เกิดขึ้นในขณะนั้น พร้อมกับการอธิบายถึงทิพพโสตธาตุและญาณที่เกิดขึ้นจากอัปปนาจิตตามแนวทางการฝึกสมาธิและภาวนา เพื่อให้บรรลุความสามารถในการได้ยินเสียงต่า…

ประโยค - อธิบายาลไว้กลาง สมและคติทฤติ - หน้า 64 ทวาร ในข้อนี้ คือ วาร ธาตุ ทุบทหน้า, อ ปัจจัยในนามกิตติ ลง อุเสย สำเร็จรูปลเป็น ทวาร ถึงเม้ลบ อุ แล้วก็เขาม อภัย รูปภาพที่ดำเน…

บทความนี้เสนอการวิเคราะห์ศัพท์ 'ทวาร' ในเชิงภาษา โดยแสดงให้เห็นถึงอำนาจปัจจัยที่มีผลต่อรูปแบบและความหมายของศัพท์ในประโยค เช่น การเข้าและออก รวมถึงการใช้แทนคุณนามและการสร้างความหมายใหม่จากการวิเคราะห์ท

…หน้า 65 เวอยากจะนะ (ผู้เรียนพยากรณ์) นี้เป็นแทน อิโตด. อื่นก็ ศัพท์ว่า เวอยากนั่น คือ วิ บทหน้า กรุ ธาตุ ยุ ปัญจ. ในมนิทิกต์ ท่าน แปลกอี ที่ วิ เป็น อัตถศัพท์นี้ ท่านแปลง อ ที่ วิ เป็น เอ ด้วยอำนาจปัจจัย …

บทความนี้อธิบายการวิเคราะห์คำในภาษาไทย โดยเฉพาะปัจจัยและการประยุกต์ใช้ศัพท์ในบริบทต่างๆ เช่น อิม, อิญ และการเปลี่ยนแปลงคำที่มีความหมายเฉพาะของคำ เช่น กสาวะ ที่แสดงถึงความสามารถในการวินิจฉัยรูปต่างๆ ขอ

…ยค ~ วิทยาธรรมแปล ภาค ๓ ตอน ๑ - หน้าที่ 20 [ภาพรูป] ในรูป ๒ อย่างนั้น ภูตรูปมี ๕๗ คือ ปฐวีวรรณะ อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตุ ลักษณะ รส (คือกิริยา) ปัจจัยฐาน (คือผล) ของธาตุ นี้ ได้กล่าวไว้แล้วในอุตุกถาวุธฐา…

…งด้วย โดยเนื้อหาได้ยกตัวอย่างในบริบททางจิตวิญญาณและการรับรู้ อธิบายถึงธรรมชาติและความสัมพันธ์ระหว่างธาตุต่าง ๆ ในโลกแห่งการรับรู้ ทั้งนี้ไม่สามารถเข้าถึงได้จากเพียงแค่ทางกายภาพ บทที่สำคัญนี้นำเสนอแนวคิดใน…

…ึ่งมีหน้าที่อาย-เอื้อมท้ง ๓ ชั้น ดูน้ำน้ำที่รอดคล่องไปในปูนุ่น ๗ ชั้น อาบปูนุ่นทุกชั้น ฉะนั้น แล้ว (ธาตุดิน) ทรงไว้ (ธาตุน้ำ) ยิด (ให้ดำ) ไว้ (ธาตุไฟ) ทำให้อุ่นไว้ (ธาตุลม) พุงไว้ ทำให้ ดังดิ ตยามมีอุปกรณ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการอธิบายและสำรวจเกี่ยวกับกุญแจในปลาสทูป ๕ โดยเน้นที่การจัดเรียงและความสำคัญของธาตุต่างๆ ในร่างกาย ทั้งนี้ยังมีการอ้างอิงถึงขนตาและอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติทางจิตใจและศาสนา รว…

… วิฏฺฐิมรรคนแปล ภาค ๓ ตอน ๑ - หน้าที่ 31 [หยัทยรูป ๑] หหยัทยรูป มีความเป็นท้อศัยแห่งมนโณธและโมนวิญาณธาตุ เป็นลักษณะ มีการรองรับธาตุลำ้นั้นแหละ ไว้เป็นรส มีการเบก ธาตุทั้งสองนั้นไปปัจจุบัน หหยัทยรูปนั้น อา…

บทความนี้นำเสนอความรู้เกี่ยวกับหหยัทยรูปซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับมนโณธและโมนวิญญาณธาตุต่างๆ โดยอธิบายถึงลักษณะและหน้าที่ของหหยัทยรูป รวมถึงการที่มันทำให้อนุจติจิตและอาหารทำงานร่วมกัน นอก…