ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ : หน้า 67/244

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 67 [ความมีวิการใหญ่] บทว่า "เพราะมีวิการใหญ่" ความว่า ก็ภูตคือธาตุทั้งหลายนั้น ทั้งที่เป็นอุปาทินนะ ทั่งที่เป็นอนุปาทินนะ เป็นธรรมชาติมีความผิด ปกติใหญ่ ใน ๒ อย่างนั้น สำหรับอนุปาทินนะ ความใหญ่แห่งความ ผิดปกติย่อมปรากฏในเมื่อกับวินาศ สำหรับอุปาทินนะ ปรากฏเมื่อ ธาตุกำเริบ จริงอย่างนั้น เปลวไฟอันลุกขึ้นแต่แผ่นดิน แล่นล่วง (ขึ้นไป) กระทั่งถึงพรหมโลก ในเมื่อโลกถูกไฟ (ประลัยกัลป์) ไหม้ แสนโกฏิจักรวาฬหนึ่งถล่มทลายไป เมื่อโลก วินาศด้วยน้ำ (ประลัยกัลป์) อันกำเริบขึ้น แสนโกฏิจักรวาฬหนึ่งกระจัดกระจายไป เมื่อ โลกวินาศด้วยธาตุลม (ประลัยกัลป์) กำเริบขึ้น ประการหนึ่ง ร่างกายถูกงูกัฏฐมุข (ปากไม้ ?) กัดเอาแล้ว ย่อมแข็งกระด้างไป ร่างกายนั้น เพราะ ปฐวีธาตุกำเริบ ก็ย่อมแข็งกระด้าง ดังที่แข็ง กระด้าง) ในเพราะงูกัฏฐมุขฉะนั้น ๑. คำว่า เอก - หนึ่ง หมายความว่าทั้งหมดนั่น เป็นอาณาเขตหนึ่ง ของไฟ - น้ำ - ลม ประลัยกัลป์. ๒. วา ศัพท์ ที่ กฏฐมุเขน นั้น มหาฎีกาแนะไว้ถึง ๓ นัย คือ นัยที่ ๑ ใช้ในอรรถอุปมา คือ วา เมาะเป็นยถา มุขคโต วิย กฏฐมุเขว ใบเป็น กฏฐมุข-