หน้าหนังสือทั้งหมด

ปัจจัยและอวิชชาในธรรม
252
ปัจจัยและอวิชชาในธรรม
…จจัยนั้น ดังนี้ ในบททั้งปวงก็มีนี้ คำว่า “เธอ” เป็นคำชี้ขึ้นที่แสดงมาแล้ว ด้วยคำว่า “นั้น” แสดง ว่า ปัจจุบันธรรมหลายเกิดขึ้นเพราะปัจจัยธรรมมีวิชชาเป็นต้นนั้น เองเป็นเหตุ หาใช่เกิดขึ้นเพราะพระอิทธิบาทเป็นต้นไม…
เนื้อหาพูดถึงปัจจัยที่ทำให้เกิดธรรม หลายเกิดจากวิชชาและอวิชชา รวมถึงความหมายของคำที่สำคัญในบทเรียนนี้ เช่น คำว่า 'เธอ', 'ทุกขบุญสุด', และ 'สุขโย' ที่เป็นการชี้ให้เห็นถึงสภาพของทุกข์และสุข รวมถึงการวิเ
วิถีธรรมร่มเงา ภาค ๓ ตอนที่ ๑๙๔
295
วิถีธรรมร่มเงา ภาค ๓ ตอนที่ ๑๙๔
…นของยั่งยืน โดยความเป็นของงาม และโดยความเป็นสุข ผู้กล่าวในปฏิสมบันธรรมทั้งหมด ไม่มีือความหมุนไปแห่ง ปัจจุบันธรรมทั้งหมดสงขรเป็นต้น เพราะปัจจุบธรรมมีวิชาเป็น อาทิ (แต่) กำหนดใจไปว่า “อัตตา ย่อมรู้บ้าง ไม่รู้บ้…
เนื้อหาในบทนี้พูดถึงการสำรวจาศาสตร์ของอัตตาและกระบวนการในการกำหนดใจภายในหลักธรรมเพื่อให้เกิดความงาม ความเป็นสุข และความยั่งยืนในชีวิต ซึ่งเกี่ยวโยงกับการเปลี่ยนแปลงของสัตว์ทั้งหลายตามโชคชะตา นอกจากนี้
ปฏิสนธิและอารมณ์ในโภญาณาธาตุ
303
ปฏิสนธิและอารมณ์ในโภญาณาธาตุ
…่ ชื่อว่า ปฏิสนธิอันครอบครึไว้จงมานั้น (๔) ส่วนอารมณ์ของปฏิสนธิ โดยองค์ ๓ คือ อดตรามน (ด้านอารมณ์) ปัจจุบันนามน และนิวัตพาทพามน (คืออารมณ์ที่ไม่ควรกล่าวได้ว่าเป็นอดตรามน (ด้านอารมณ์) แต่) ปฏิสนธิของพวกอาสัญญ…
…ย์และสัตว์แตกต่างกัน โดยมีการวิเคราะห์สภาพและการเกิดขึ้นของอารมณ์ในสัตว์ชั้นต่างๆ รวมถึงความสำคัญของปัจจุบันนามและนิวัตพาทพามน รวมถึงการเชื่อมโยงไปยังธรรมชาติของจิตที่มีผลต่อการเกิดปฏิสนธิในทุกประเภท นอกจากนี…
วิถีธรรมอันเปราะบาง ตอน ๑
305
วิถีธรรมอันเปราะบาง ตอน ๑
…์เกีื่อนแก่บุคคลนั้นในอารมณ์ นั่นนั่นแหละ ซึ่งมีอายุชั่ว ๕ ขณะจิตที่เหลือ นี่เป็นปฏิสัญญาอารมณ์ เป็นปัจจุบัน (เกิด) ในลำดับแก่วงค์จึงมีอารมณ์ ในมรณสมัย อารมณ์ทรามอันเป็นเหตุแห่งกลสิมรเป็นต้น มาส่อลองในทวาร ๕ …
บทความนี้สำรวจแนวทางการทำความเข้าใจอารมณ์และจิตใจ โดยเฉพาะในบริบทของการเกิดและการเปลี่ยนแปลงของจิตภายในระยะเวลาสั้นๆ รวมถึงการเกี่ยวข้องของอารมณ์ที่เป็นเหตุของทุกข์และกรรมที่มีอิทธิพลต่อจิตใจของบุคคลใ
วัตถิมรรคเปต ๓๓ ตอน ๑
306
วัตถิมรรคเปต ๓๓ ตอน ๑
…่คลองในมโนวาร" เป็นต้น ตามยนี้กัลล่าแล้วเปิด นี้เป็นอาการเป็นไปแห่งสุดภูมินิยมธรรมมเป็นอดิ ดียตบ้าง ปัจจุบัน บ้าง (เกิด) ในลำดับแห่งฤดุซึ่งมีอารมณ์เป็นอดิ บ้างฝ่ายคู่มัดอยู่ในสุดมรรครมไม่มีไทยให้สังสมไว้ (เจ็…
เนื้อหาเกี่ยวกับกรรมและอนวัชรธรรมในกระบวนการเปลี่ยนแปลงทางจิตใจ พร้อมหลักการของวัตถิมรรคที่สำคัญในช่วงเวลาสำคัญของชีวิต โดยวิเคราะห์เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในมโนวารของบุคคลผู้ใกล้ตาย และสนับสนุนแนวคิดเชิง
วิถีมรรคาเปลาก ตอนที่ 1
308
วิถีมรรคาเปลาก ตอนที่ 1
…ยค- วิถีมรรคาเปลาก คำ ตอนที่ 1- หน้าที่ 307 ซึ่งตั้งอยู่ข้างขนจิตเดียว แม้ปฏิสันนิษฐิเป็นปฏิสนธิเป็นปัจจุบันนาม ส่วนอีกผู้หนึ่ง สถิตอยู่ในสติสำหรับบุคคลผู้นั้นได้หรือติ ด้วยอำนาจมีกิริยาสินามเป็นอาติ ในมนุษย์…
บทความนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับปฏิสนธิและกรรมที่มีอิทธิพลต่อจิตใจมนุษย์ โดยเน้นลำดับการเกิดขึ้นและการเปลี่ยนแปลงในอารมณ์ที่เกิดขึ้นตามวิถี และการวิเคราะห์ปัจจัยต่าง ๆ ที่มีผลต่อการดำเนินชีวิตตามแนวทา
วัจภิธรรมกรณเปล ตอนที่ 1
341
วัจภิธรรมกรณเปล ตอนที่ 1
…ปนี้ ๆ อายตนะนั้น ๆ จึงมี มันหมายโดยประการอื่น ก็เลยความที่ียอายตนะมีเพราะนามรูปนั้นนั่น จักมีแจ้งในปัจจุบันที่เดียว (ต่อไปนี้) เพราะฉะนั้น ในปฐมนิเทศกาล หรือในปฏิทินกาลดี นามใดและรูปใด เป็นปัจจัยแห่งอายตนะ ใ…
…แห่งสัพทยะ ซึ่งเน้นว่าสามารถทราบได้จากความสัมพันธ์ระหว่างนามและรูปในบริบทของอายตนะ ความสำคัญของนามในปัจจุบันและการเป็นปัจจัยแห่งคุณธาตุในระดับต่ำก็ถูกนำเสนอ แล้วยังมีการเชื่อมโยงคำในภาษาที่สื่อถึงความหมายให้เ…
การศึกษาวิชาชีววิทยา
355
การศึกษาวิชาชีววิทยา
…น ๑๙ ที่เป็นภายนอก ๑๙ เพราะฉะนั้นมันจึงเป็นกามาติ ๑๘ โดยประกาศดังนี้ มันเป็นอดิ ๑๖ เป็นอนาคต ๑๖ เป็นปัจจุบัน ๖ ดังนั้นมันจึงเป็นกามาติ ๑๙ ต้นหาเหล่านั้นบัดทิตพึงตรัสว่า เมื่อ ย่อมันเข้าอีก มันก็จึงเป็นกามาติ …
…ยแยกประเภทของอารมณ์ออกเป็นกามัตหา, ภวัตถหา และวิวัตถหา ตลอดจนการจัดแบ่งวาระแห่งการมองเห็นทั้งในอดีต ปัจจุบัน และอนาคต ที่ส่งผลต่อความรู้สึกและการกระทำ รวมถึงการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างอารมณ์และการสร้างสรร…
วิชาภิทธิมคร: การอภิปรายเกี่ยวกับทฤษฎีและธรรม
386
วิชาภิทธิมคร: การอภิปรายเกี่ยวกับทฤษฎีและธรรม
…้าที่ 385 กล่าวเพื่อถอนอุจเฉททฤษฎี เพราะประกาศความไม่ขาดสูญแห่งเหตุ ทั้งหลาย โดยความเกิดขึ้นแห่งผล (ปัจจุบันปรากฏอยู่) ภาวจักที่ ๒ กล่าวเพื่ออกจากสัตทธิมคร เพราะประกาศธรามะแห่งสัตว์ที่เกิดมา แล้วทั้งหลาย นัยห…
…ั้งนี้เพื่อแสดงให้เห็นถึงการหมุนไปของธรรมอันเป็นระเบียบของเหตุผลที่เกี่ยวข้องกับสภาพและการเกิดขึ้นในปัจจุบันและอนาคต เวลาที่กล่าวถึงมีความสำคัญต่อการรับรู้และเข้าใจในลำดับของเหตุการณ์ในเชิงธรรมชาติ เรียนรู้เร…
ทรายอาทิตย์ - วิถีธรรมณรณแกลล์ ๓ ตอน ๑
388
ทรายอาทิตย์ - วิถีธรรมณรณแกลล์ ๓ ตอน ๑
ทรายอาทิตย์ - วิถีธรรมณรณแกลล์ ๓ ตอน ๑ - หน้าที่ 387 【คาถาสังเขปอาาร ๒๐】 เหตุในกาลล่วงแล้ว ๕ ผลในกาลบัดนี้ ๕ เหตุในกาลบัดนี้ ๕ ผลในกาลต่อไป ๕ [ขยายความ] [อดีตเหตุ ๕] ในสี่อันนั้น ข้อว่า “เหตุในกา
ในบทนี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างเหตุและผลในธรรม โดยเฉพาะในบริบทของอดีต ปัจจุบัน และอนาคต ในการเข้าใจธรรมะและการดำเนินชีวิต โดยอ้างอิงถึงคาถาสังเขปที่เกี่ยวข้องกับบุรกรรมภาพที่เป็น…
วิทยาธีรรมเปล ภาค ๓ ตอนที่ ๓๙๙
390
วิทยาธีรรมเปล ภาค ๓ ตอนที่ ๓๙๙
…นี้ ชื่อว่าอุปาทาน คำว่า "เขตนาเป็นภาพ" คือเขตนาที่กล่าวแล้วในที่สุดแห่งเขตนา อันประมาณไว้เป็นภาพ [ปัจจุบันผล ๕] ข้อว่า "ผลในกาลนี้ ๕" ได้แก่ความมีวิญญาณเป็นต้นมีเวทนา เป็นที่สุดอันมงในบาปนี้เอง ดังบ้างว่า "…
…ทความนี้ว่าด้วยความอ่อนแอที่ถือว่าเป็นอุปาทานที่เกิดจากการเข้าถึงตัวตน อธิบายถึงการมีอยู่ของวิญญาณในปัจจุบัน รวมถึงรายละเอียดเกี่ยวกับผลกรรมที่ทำในภพก่อนและการมีประสบการณ์ในปัจจุบันนี้, ความหมายของวิญญาณและอา…
วิชาธรรมประกะ ตอน ๑ หน้า 390
391
วิชาธรรมประกะ ตอน ๑ หน้า 390
…กอันเกิดขึ้นร่วมกับปฏิสนธิวิญญาณก็ดี กับผัสสะที่สภาผาดนะเป็นปัจจัยก็ดี ความเสวยวิบทนนั้นเป็นเวทนา [ปัจจุบันเหตุ ๕] ข้อว่า เหตุในกลุ่มนี้ ๕ ได้แก่ปัจจธรรมิมิดฐานเป็นต้น ที่มาในบัลลังก์ตำอุปาทานและภาพ แต่เมื่…
บทนี้พูดถึงหลักธรรมที่เกี่ยวข้องกับนามรูปและอายตนะ โดยเริ่มจากการอธิบายความหมายของนามรูปและประสาท รวมถึงการสืบค้นถึงผัสสะและเวทนาในการเกิดขึ้นของอารมณ์และความรู้สึกที่เกิดจากการกระทบในชีวิตประจำวัน ทั
วิถีธรรมรวมเปล ภาค 3 ตอนจบ
30
วิถีธรรมรวมเปล ภาค 3 ตอนจบ
…ให้ผลตามกฎ ๔] ในกรรมและวิบากนั้น กรรม (วิภาคหนึ่ง) มี ๔ อย่าง คือ ทิฏฐธรรมเวทย์กรรม (กรรมให้ผลในอดีตปัจจุบัน) อุปปะชว- เวทย์กรรม (กรรมให้ผลในอดีตพัดไป) อปราโยเวทย์กรรม (กรรมให้ผลในภพต่อ ๆ ไป) อโลกิจกรรม (กรรม…
…ในบริบทของอุปฏิบัติและเทวนา ซึ่งมีผลต่อการเกิดในภพต่อไป โดยอธิบายถึงกรรมต่างๆ ที่ก่อให้เกิดผลในอดีต ปัจจุบัน และอนาคต พร้อมทั้งการพิจารณาอำนาจของกรรมที่ไม่มีผลต่อจิต ๓ ควบในวงจรนี้ ทำให้ผู้อ่านเข้าใจถึงความลึ…
วิสุทธิธรรมนำแปล คาถา 2 ตอนจบ
50
วิสุทธิธรรมนำแปล คาถา 2 ตอนจบ
…ภิญจิ รูป - รูปทุกอย่าง" โดยโอกาส 11 (คือคัดเป็น 11 ช่อง) คือ โดยอดีตดี (หมวด 7 ทั้งดีดี คือคดีอนาคตปัจจุบันนี้ 3) และโดยทุก (หมวด 2) 4 มีอักขระทุกรู (หมวด 2 ทั้งรูปปาย ใน คือรูปภายในในภายนอก) เป็นดัง (นิบ 4 …
…ตตาได้ เน้นการสังเคราะห์ความเข้าใจเกี่ยวกับร่างกายและรูปทั้งภายในและภายนอก รวมถึงอธิบายถึงรูปในอดีต ปัจจุบัน และอนาคต ซึ่งทั้งหมดล้วนแต่มีสภาพไม่เที่ยงและสิ้นไปในที่สุด เพื่อให้ผู้อ่านได้รับความรู้และเข้าใจถึ…
วิวัฒนธรรมและจิตวิญญาณ
89
วิวัฒนธรรมและจิตวิญญาณ
…์ที่ยั่งอยู่ในปัจจวมนี้ตาม บั้นเหล่านั้น ก็เหมือนกันหมด (คือดำ) ไปไม่ต่อนั้น บั้นที่ยังหลายที่ (เป็นปัจจุบัน) ดับๆ อยู่ใน ระหว่างแห่งนั้น (อดีต) ที่ดู ๆ มาแล้วไม่ขาด ระยะ และบั้นที่ (จัก) ดับในอนาคต หามีความ …
…ต่างกัน โดยวิเคราะห์ว่าแม้ว่าจิตจะมีความต่อเนื่อง แต่ก็สามารถเปลี่ยนแปลงได้ตามเวลาที่เกิดขึ้นในอดีต ปัจจุบัน และอนาคต โดยไม่มีความแตกต่างกันในลักษณะของชีวิตที่มีอยู่ในแต่ละช่วงเวลา นอกจากนี้ยังพูดถึงธรรมชาติข…
วิทยาธรรมแปล ภาค ๓ ตอน ๒ ตอนจบ
103
วิทยาธรรมแปล ภาค ๓ ตอน ๒ ตอนจบ
ปรโยคฺ - วิทยาธรรมแปล ภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ) หน้าที่ 103 ไร ? แก้วรุปเกิดขึ้นปัจจุบัน ลักษณะที่เกิดขึ้นแห่งรูปนั้นเป็นอวย อุทยา ลักษณะที่แปรไปแห่งรูปนั้นเป็นอวย ปัญญาคำนี้เห็น (อุทยะและ…
…้อมรายละเอียดเกี่ยวกับญาณและความเข้าใจในธรรมชาติของการเกิดและดับ นอกจากนี้ ยังมีการอ้างอิงถึงการเป็นปัจจุบันและความสำคัญของการเห็นความแปรเปลี่ยนนั้นในทางปัญญา การฉายภาพให้เห็นถึงมรรคที่เกิดขึ้นและยังไม่เกิดนั…
การพิจารณาอารมณ์และปฏิสังขาวิปสานา
129
การพิจารณาอารมณ์และปฏิสังขาวิปสานา
…่วน (คือทั้งที่เห็นแล้วทั้งที่ได้เห็นเพราะเป็นอดีต อนาคต) ว่ามีสภาพเป็นอันเดียวกัน ตาม อย่างอารมณ์ (ปัจจุบันที่พิจาราณาเห็น) คือ ความที่นิ่งนอนลงไปในนิรโธ (คือความดับ) นั่นแหละ ชื่อว่า อยลักษณวิปสานา (เห็นแจ้…
เนื้อหานี้กล่าวถึงการพิจารณาอารมณ์ที่เกี่ยวข้องกับการเลื่อนวัตถุและความรู้สึกที่มีต่ออารมณ์ต่างๆ ผ่านการเห็นแจ้งโดยการพิจารณาในลักษณะเช่นนี้ ผู้เขียนเน้นถึงการที่อารมณ์ในอดีตและอนาคตมีสภาพเป็นอันเดียว
วิจัยมีกรณีเปล่า ภาค 3 ตอน 2 (ตอนจบ)
131
วิจัยมีกรณีเปล่า ภาค 3 ตอน 2 (ตอนจบ)
…ะอะไร มาหฤกษ์ ชักตัวอย่างว่า เช่น เทวตา ก็ทำกับ เทวา นั่นเอง ส่วนความนี้หลัง ท่านอธิบายเป็น ภูมฤกษ์ ปัจจุบันนี้ คอปุรามิวัติใช้ในอรรถสมัวัติ ถ้าใช้เองนี้ น่าจะเรียกว่าเกิดภายหลังเป็น รูปปรมุฌญัตติ เป็นสัณฐิติ…
เนื้อหาศึกษาความแตกดับแห่งจิตและอารมณ์ โดยการพิจารณาที่มาจากการเห็นและความสิ้นสุด ของจิตที่เป็นอารมณ์ ในที่นี้มีการอธิบายถึงการเห็นความแตกดับผ่านวิปัสสนาและญาณ โดยพระโบราณาจารย์ได้กล่าวถึงการเข้าใจในเ
วิสัยทัศน์แปลภาค ๑ ตอน ๒
140
วิสัยทัศน์แปลภาค ๑ ตอน ๒
…็นของ น่ากลัวและกลัวง่าย ๆ) จะนั่น เมื่อเธอเห็นอยู่ว่า "ส่งขาวทั้งหลาย ที่เป็นอดีตกลับไปแล้ว ที่เป็นปัจจุบันก็กล้ดับ แม่งส่งขาวทั้งหลาย ที่จะเกิดในอนาคต ก็กล้ดับอย่างนี้เหมือนกัน" ดังนี้ ญาณชื่อว่า ภยุนปฐานาญ…
…ามกลัวที่เกิดขึ้นจากการเห็นสภาพต่างๆ ซึ่งนำไปสู่การตัดสินใจและการเข้าใจในธรรมชาติของสังขาร ทั้งอดีต ปัจจุบัน และอนาคต โดยเน้นไปที่การใช้ญาณในการวิเคราะห์และทำความเข้าใจ เพื่อให้ตระหนักถึงความไม่เที่ยงของชีวิต…
วิถีธรรมวิเคราะห์ ภาค ๓ ตอน ๒
263
วิถีธรรมวิเคราะห์ ภาค ๓ ตอน ๒
… (คือทั้งที่ เห็นแล้วทั้งที่ได้เห็น เพราะเป็นอดีตอนาคต) ว่า มีลักษณะเป็นอันเดียวกัน ตามอย่างอารมณ์ (ปัจจุบัน ที่พิจารณาเห็น) คือความที่นึกน้อมลงไปในธรณี (คือความดับ) นั่นแหละ ชื่อว่า วอยักษณวิปัสนา (เห็นแจ้งใ…
บทความนี้สำรวจการพิจารณาความแตกดับแห่งสังขาร และความเป็นหนึ่งเดียวกันของอารมณ์ในปัจจุบัน ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของวิปัสนาและการเห็นความเสื่อมที่อาจเกิดขึ้น โดยมีการเน้นที่การไม่อิ่มในความพอกพูน…