วิชาภิทธิมคร: การอภิปรายเกี่ยวกับทฤษฎีและธรรม : หน้า 386/405

ประโยค - วิชาภิทธิมครเปนลำดับ ๓ ตอนที่ ๑ หน้าที่ 385 กล่าวเพื่อถอนอุจเฉททฤษฎี เพราะประกาศความไม่ขาดสูญแห่งเหตุ ทั้งหลาย โดยความเกิดขึ้นแห่งผล (ปัจจุบันปรากฏอยู่) ภาวจักที่ ๒ กล่าวเพื่ออกจากสัตทธิมคร เพราะประกาศธรามะแห่งสัตว์ที่เกิดมา แล้วทั้งหลาย นัยหนึ่ง ภาวจักแรกกล่าวด้วยอำนาจครรไลสัตว์ เพราะแสดงความหมุนไปแห่งธรรมตามลำดับ ภาวจักหลังกล่าวด้วย อำนาจโอปาปกรรมสัตว์ เพราะแสดงความเกิดขึ้นพร้อมกัน (แห่งอุปติภาพและขึ้นฉ) ส่วนกกลางของภาวัตนั้นมี ๓ คือ ดีดี ปัจจุบันและอนาคต ในกาล ๓ นั้น ว่าโดยที่มในบาลีโดยสรุป องค์ ๒ คือวิชชาและสังขาร พิงคราบ ว่าประเด็นดี กำ มมีวิญญาณเป็นต้นมีมิมเป็นที่สุด พิงคราบว่า เป็นปัจจุบกาล องค์ ๔ มีวิญญาณเป็นต้นมิมเป็นที่สุด พิงคราบว่าเป็นอน- คตากล [สนติ ๓ สิงคละ ๔ อาการ ๒๐ วิญญุต ๓ แห่งภาวจัก] พิงคราบแม้งนี้อีกว่า ......... มหาวิทยายกวางว่า ความหมุนไปแห่งธรรมตามลำดับนั่นว่า วิญญาณมีเพราะ สงฆรเป็นปัจจัย นามบูรณ์เพราะวิญญาณเป็นปัจจัย... สภาพให้เห็นเช่นในบทนามบูรณ์ เพราะวิญญาณนั้นกล่าวลกลงอายตนะยังไม่ครบแล้ว ต่อนี้ จึงกล่าวความเป็นไปใน ครบแห่งอายตนะว่า สภาพตนจะมีเพราะนามบูรณ์เป็นปัจจัย ค่อยมิได้กล่าวบังคับความเป็น ไปแห่งครรไลสัตว์ดังนี้ ส่วนกาจรหลังเช่นบว่า ภาพมีเพราะอุปาทานเป็นปัจจัย ก็ดี ชาติมีเพราะภาพเป็นปัจจัยดี นี้แสดงความเกิดขึ้นพร้อมกันแห่งอุปปติภาพและ บันนั้น ตั้งอกรมเกิดแห่งโอปาปกรรมสัตว์ หาได้กล่าวความเกิดขึ้นแห่งอายตนะโดยลำดับ ดังในว จึงไม่