หน้าหนังสือทั้งหมด

อายุศาสนาและการบัญญัติสิกขาบทในพระพุทธศาสนา
180
อายุศาสนาและการบัญญัติสิกขาบทในพระพุทธศาสนา
ได้ 140,000 ปี ส่วนพระเวสสัมมาสัมพุทธเจ้ามีพระชนมายุ 60,000 ปี ศาสนาของพระองค์ตั้ง อยู่ได้ตลอด 120,000 ปี จริงๆ แล้วถ้านับจำนวนปีพระศาสนาของพระผู้พระภาคเจ้าทั้ง 3 พระองค์นี้มีอาย…
บทความนี้สำรวจเกี่ยวกับอายุการดำรงอยู่ของพระพุทธศาสนา โดยยกตัวอย่างอายุของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทั้งสามองค์และการบัญญัติคำสอนและวินัยที่ช่วยรักษาศาสนาให้ยั่งยืน ตัวอย่างที่นำเสนอ ได้แก่ ความสำคัญของการบั
ขั้นตอนการบัญญัติสิกขาบท
184
ขั้นตอนการบัญญัติสิกขาบท
…นั้นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะทรงสอบถามภิกษุที่ก่อเหตุนั้นๆ ขึ้นว่าทำจริงหรือไม่ เมื่อเขายอมรับว่าทำจริง พระองค์ก็จะทรงติเตียน ตรัสถึงโทษของความเป็น คนเลี้ยงยาก บำรุงยาก มักมาก ไม่สันโดษ คลุกคลี และโทษของความเกีย…
เนื้อหาเกี่ยวกับขั้นตอนการบัญญัติสิกขาบทในพระพุทธศาสนา ประกอบด้วย 4 ขั้นตอนคือ เหตุเกิดขึ้น การกราบทูลพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ประชุมสงฆ์ และบัญญัติสิกขาบท โดยมีกระบวนการสอบถามและติเตียนจากพระพุทธเจ้า รวมถ
วัตถุประสงค์ของการบัญญัติสิกขาบท
186
วัตถุประสงค์ของการบัญญัติสิกขาบท
…ยาก มักมาก ไม่สันโดษ คลุกคลี และโทษของความเกียจคร้าน แล้วตรัสถึง คุณของความเป็นคนเลี้ยงง่าย เป็นต้น พระองค์จึงตรัสว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลายเราจักบัญญัติสิกขา บทแก่ภิกษุทั้งหลาย โดยมีวัตถุประสงค์ 10 ประการ คือ …
บทความนี้ชี้แจงถึงโทษของความเป็นคนเลี้ยงยากและเกียจคร้าน รวมถึงคุณประโยชน์ของการมีความเป็นคนเลี้ยงง่าย พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงบัญญัติสิกขาบทขึ้นมาเพื่อวัตถุประสงค์ 10 ประการ เช่น เพื่อความรับว่าดีแห่งส
การประชุมระดมความคิดและความสำคัญของธรรมวินัยในพุทธศาสนา
192
การประชุมระดมความคิดและความสำคัญของธรรมวินัยในพุทธศาสนา
…ดว่าตนเองถูก แต่พระธรรมวินัยที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าประกาศไว้ เป็นพระธรรมวินัยที่ สมบูรณ์ถูกต้อง เพราะพระองค์เป็นสัมมาสัมพุทธะมีความรู้ที่สมบูรณ์แล้ว เมื่อสาวกสาวิกานำ คำสอนไปปฏิบัติจนถึงที่สุดแล้วก็จะตรัสรู้ธ…
…เจ้าลัทธิ ซึ่งเป็นตัวอย่างที่ชี้ให้เห็นถึงความจำเป็นในการมีธรรมวินัยที่ชัดเจนจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้า พระองค์เป็นผู้ประกาศธรรมวินัยที่สมบูรณ์ การเข้าถึงความจริงภายในจึงต้องอิงกับคำสอนที่ถูกต้อง การไม่อนุญาตให้…
การประชุมทบทวนสิกขาบททุกกึ่งเดือน
194
การประชุมทบทวนสิกขาบททุกกึ่งเดือน
…ิโมกข์แยกจาก สงฆ์หมู่ใหญ่ต้องอาบัติทุกกฏ หากภิกษุใดมาร่วมฟังสวดพระปาฏิโมกข์ไม่ได้เพราะอาพาธ เป็นต้น พระองค์ก็ทรงอนุญาตให้มอบปาริสุทธิ์ได้ หมายถึง การบอกแก่เพื่อนสหธรรมิกไปว่า ตลอด 15 วันที่ผ่านมาตนเองรักษาศี…
การประชุมทบทวนสิกขาบทถูกกำหนดโดยพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ให้มีการฟังสวดพระปาฏิโมกข์ทุกกึ่งเดือน เพื่อตรวจสอบศีลและสร้างความสามัคคีในสงฆ์ การฟังสวดถูกกำหนดให้ภิกษุทุกคนมาฟังร่วมกัน และมีการควบคุมเพื่อป้องกั
อริยทรัพย์และเศรษฐศาสตร์จุลภาคในพระไตรปิฎก
217
อริยทรัพย์และเศรษฐศาสตร์จุลภาคในพระไตรปิฎก
อุบาสกอุบาสิกาเหล่านั้นเมื่อได้ฟังธรรมนี้ได้กราบทูลว่า “ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ พวกข้า พระองค์จักพากันรักษาอุโบสถศีลตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไป” จะเห็นว่าอริยทรัพย์ ได้แก่ ศีล …
ในบทความนี้กล่าวถึงอริยทรัพย์ที่นำมาซึ่งความสุขที่แท้จริงแก่มนุษย์ อย่างเช่น การบวชเพื่อแสวงหาอริยทรัพย์ แม้จะมีทรัพย์สินจำนวนมากก็ยังยินดีที่จะละทิ้งเพื่อสืบสานทางธรรมและความสุขในจิตใจ การศึกษาเศรษฐศ
วาทศาสตร์ในพระไตรปิฎก
247
วาทศาสตร์ในพระไตรปิฎก
…ประสิทธิผล ในหัวข้อหลังนี้ เรียบเรียงขึ้นจากการสังเกตการแสดงธรรมแต่ละครั้งของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าว่า พระองค์มี หลักอยู่อย่างน้อย 4 ประการ คือ แสดงธรรมโดยยึดผู้ฟังเป็นศูนย์กลาง, แสดงธรรมโดยยก หลักการ และตัวอย่…
บทนี้พูดถึงหลักการพูดของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและพุทธบริษัทในพระไตรปิฎก แบ่งออกเป็น 6 ประเด็นหลัก ได้แก่ วาจาสุภาษิต, อานิสงส์ของการกล่าววาจาสุภาษิต, โทษของวาจาทุพภาษิต, หลักการแสดงธรรม, การตอบปัญหา และก
โทษการกล่าววาจาทุพภาษิต
255
โทษการกล่าววาจาทุพภาษิต
…าดในเรื่องวาจากันมาก แม้แต่พระโพธิสัตว์ก็ เช่นกัน พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสถึงอกุศลกรรมหลักๆ ในอดีตของพระองค์ไว้ 13 ข้อ ในจำนวนนี้มีวจี กรรมอยู่ถึง 6 ข้อ หรือเกือบครึ่งหนึ่งทีเดียว ส่วนอีก 7 ข้อเป็นกรรมทางกายแ…
บทความนี้กล่าวถึงโทษของการกล่าววาจาทุพภาษิต ซึ่งเป็นกรรมที่ทำได้ง่ายและมีโทษมาก พระโพธิสัตว์เองก็ได้ประสบกับกรรมจากวาจาเหล่านี้ โดยแสดงตัวอย่างที่ชัดเจนของกรรมทางวาจาจากอดีตที่เกิดขึ้นกับพระโพธิสัตว์
ภาษาบาลีและศาสนาพุทธในแคว้นมคธ
258
ภาษาบาลีและศาสนาพุทธในแคว้นมคธ
…พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงห้ามภิกษุเทศน์สอนด้วยภาษาท้องถิ่นอื่นๆ นอกจากภาษาสันสกฤตของพวกพราหมณ์ ตรงข้ามพระองค์กลับสอนให้ไม่ยึดติดในภาษาใดภาษาหนึ่งแต่ให้สอนในภาษาที่ชาวท้องถิ่นนั้นๆ สามารถเข้าใจได้ เพราะทรงมุ่งห…
…ุทธเจ้าสอนไม่ให้ยึดติดภาษาท้องถิ่น หากต้องสอนในภาษาที่ชาวบ้านเข้าใจได้เพื่อให้เกิดความเข้าใจในคำสอน พระองค์ใช้วิธีการพูดที่เชื่อมโยงกับบริบทและความรู้ของผู้ฟัง ทำให้เกิดความเข้าใจและการเข้าถึงธรรมะได้อย่างมี…
การสื่อสารของพระพุทธองค์กับผู้ฟัง
259
การสื่อสารของพระพุทธองค์กับผู้ฟัง
…แสดงธรรมแก่พราหมณ์โดยใช้ภาษาพราหมณ์ ครั้งหนึ่งพระผู้มีพระภาคเจ้าเสด็จไปโปรดสังครวพราหมณ์ ในครั้งนั้นพระองค์ตรัสกับ พราหมณ์ว่า ดูก่อนพราหมณ์ เขาว่า ท่านถือความบริสุทธิ์ด้วยน้ำ ท่านลงอาบน้ำชำระร่างกาย ทั้งเวลา…
พระพุทธองค์ทรงใช้ภาษาที่เหมาะสมกับแต่ละกลุ่มผู้ฟัง เช่น สมาคมพราหมณ์ที่สนใจเรื่องการอาบน้ำล้างบาป พระองค์ก็ทรงสอบถามและอธิบายโดยใช้แนวคิดที่เข้าใจง่าย เพื่อให้พราหมณ์เข้าใจว่าห้วงน้ำคือธรรมมีศีลเป็นท่า นอก…
ธรรมะเกี่ยวกับการทำนาและการฝึกม้า
260
ธรรมะเกี่ยวกับการทำนาและการฝึกม้า
คนหลงทาง ส่องประทีปในที่มืด ข้าพระองค์ขอถึงพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่งไปจนตลอดชีวิต 1.2) แสดงธรรมแก่ชาวนาโดยใช้ภาษาชาวนา ครั้งหนึ่ง พระผู้มีพระ…
…งศรัทธาและความเพียรในชีวิต เมื่อการทำนาเป็นสัญลักษณ์ของการปฏิบัติธรรมนั้นนำไปสู่ความหลุดพ้นจากทุกข์ พระองค์ตรัสว่าความเพียรและการทำดีเป็นวิธีที่นำไปสู่ความสุขและความหมาย หนทางที่นำไปสู่การสิ้นสุดของความเศร้า…
การฝึกบุรุษในพุทธศาสนา
261
การฝึกบุรุษในพุทธศาสนา
ก. (เกสี) ข้าพระองค์ก็ฆ่ามันเสียเลย เพราะคิดว่าโทษอย่าได้มีแก่อาจารย์ของเราเลย ข้า แต่พระองค์ผู้เจริญ ก็พระผู้มีพระภาคเป…
บทสนทนานี้สะท้อนถึงวิธีการฝึกบุรุษที่เหมาะสมตามที่พระพุทธเจ้าตรัส พุทธองค์ได้ใช้การเปรียบเทียบกับการฝึกม้าเพื่อนำธรรมะมาถ่ายทอด นายเกสีเห็นความเข้าใจที่ลึกซึ้งในธรรมข้อนี้ นอกจากนี้ยังแสดงถึงวิธีการสอ
การสอนและเทศน์ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
262
การสอนและเทศน์ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
นอกจากนี้ยังมีตัวอย่างอีกหลายท่าน เช่น ชฎิลสามพี่น้องเคยบูชาไฟมาก่อน พระองค์ จึงทรงเทศนาอาทิตตปริยายสูตรว่าด้วยธรรมที่แสดงถึงของร้อนแก่ชฎิลจนบรรลุเป็นพระอรหันต์ กรณีปัญจวัคคีย์…
…ฎิลสามพี่น้องถึงทางสายกลาง และพระนันทะที่ข้ามผ่านข้อกังขาต่าง ๆ จนบรรลุเป็นพระอรหันต์. หลักการสอนของพระองค์ยังมีพื้นฐานจากการระลึกชาติที่ สามารถน้อมนำแนวทางการสอนไปสู่การบรรลุธรรมอย่างแท้จริง โดยใช้ ธรรมต่าง…
คำสอนและการอุปสมบทในพระพุทธศาสนา
270
คำสอนและการอุปสมบทในพระพุทธศาสนา
…าคะเป็นเหมือนหยากเยื่อ” ในขณะนั้น นายนันทโคบาลยืนอยู่ไม่ไกลจากพระผู้มีพระภาค เขาได้กราบทูลว่า “ข้า- พระองค์จักไม่เข้ามาใกล้ฝั่งนี้ จักไม่เข้าไปใกล้ฝั่งโน้น จักไม่จมในท่ามกลาง จักไม่เกยตื้น จักไม่ ถูกมนุษย์จั…
บทนี้กล่าวถึงการสอนธรรมของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ด้วยวิธีใช้สื่อเปรียบเทียบเพื่อให้ผู้ฟังเข้าใจธรรมอย่างชัดเจน ตัวอย่างเช่น นายนันทโคบาลที่บรรพชาอุปสมบทหลังจากเห็นความสำคัญของการรักษาจิตใจให้บริสุทธิ์ แล
คำสอนธรรมจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
271
คำสอนธรรมจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
…ิบาตและ นรก ความทุกข์ในโลกนี้กับความทุกข์ในนรกนั้นเปรียบเทียบกันไม่ได้” ภิกษุรูปหนึ่งได้กราบทูลว่า “พระองค์จะทรงอุปมาได้หรือไม่ พระเจ้าข้า” พระผู้มีพระภาคตรัสว่า “ได้ ภิกษุ” แล้วตรัสว่า “เปรียบเหมือนราชบุรุษ…
…ินเพื่อสอนพระราหุลเกี่ยวกับความเป็นสมณะและการทำความดี โดยการใช้อุปมาอุปไมยเพื่อให้เข้าใจได้ง่ายขึ้น พระองค์ได้เปรียบเทียบว่า ความเป็นสมณะที่มีมากเหมือนปริมาณน้ำในภาชนะ และการทำความดีจะนำไปสู่นรกหากกระทำผิด พ…
บทสนทนาระหว่างพระเจ้าอชาตศัตรูและพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
276
บทสนทนาระหว่างพระเจ้าอชาตศัตรูและพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
…็น ทาสคอยฟังพระบัญชาอีกหรือไม่? อ.(พระเจ้าอชาตศัตร) จะเป็นเช่นนั้นไม่ได้เลย พระเจ้าข้า อันที่จริงข้าพระองค์เสียอีก ควรจะไหว้เขา ควรจะลุก รับเขา ควรจะเชื้อเชิญให้เขานั่ง ควรจะบำรุงเขาด้วยจีวร บิณฑบาต เสนาสนะ …
ในบทสนทนานี้ พระเจ้าอชาตศัตรูได้ถามถึงสถานะของผู้ที่ได้บวชเป็นบรรพชิต ว่าจะต้องกลับมาเป็นทาสอีกหรือไม่ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตอบว่าควรเคารพและบำรุงเขาอย่างเต็มที่ นอกจากนี้ยังได้พูดถึงสามัญญผลในปัจจุบัน
พระโคดมและคำถามในพระธรรม
278
พระโคดมและคำถามในพระธรรม
…มณ์กล่าวตอบว่า ควรเรียกว่าพี่ เพราะมันแก่กว่าเขา หลังจากนั้นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงทรงเปรียบเทียบว่า พระองค์เป็นผู้ทำลายอวิชชา สู่ ความรู้แจ้งก่อนบุคคลอื่น จึงเป็นเสมือนไก่ตัวพี่ และทรงอธิบายเรื่อง ฌานสี่และว…
…ากนั้นยังพูดถึงปัญหาที่จะต้องจำแนกความหมายที่พระพุทธเจ้าตรัสตอบ เพื่อให้เข้าใจในนัยที่ถูกต้อง การที่พระองค์ไม่ทรงพยากรณ์ในเรื่องบางเรื่องนั้นมีเหตุผล ซึ่งทำให้พระมาลุงกยบุตรคิดจะเข้าไปถามอีกครั้ง เช่น เรื่อง…
การโต้วาทธรรมของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและพุทธบริษัท
280
การโต้วาทธรรมของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและพุทธบริษัท
…่อมสูญของพระพุทธศาสนาได้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสถึงเรื่องนี้ไว้ในมหาปรินิพพานสูตรว่า ภารกิจสำคัญที่ พระองค์จะต้องทำให้สำเร็จก่อนปรินิพพานมี 2 ประการ คือ 1) ต้องฝึกให้ภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก และอุบาสิกาของพระองค…
การโต้วาทธรรมในพระพุทธศาสนามีความสำคัญเพื่อปกป้องคำสอนและป้องกันการบิดเบือนจากผู้อื่น พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสไว้ในมหาปรินิพพานสูตรถึง 2 ภารกิจหลัก คือ การฝึกพุทธบริษัทให้มีความรู้ความเห็นที่ถูกต้อง
ความรู้ในพระไตรปิฎกและวิทยาศาสตร์
290
ความรู้ในพระไตรปิฎกและวิทยาศาสตร์
…ตำบลของพวกกาลามะ ชื่อว่าเกสปุตต นิคม พวกกาลามะได้เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าและได้กราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ มีสมณพราหมณ์พวกหนึ่งมายังเกสปุตตนิคม ได้ประกาศว่า ลัทธิของตนเท่านั้นที่น่าเชื่ นที่น่าเชื่อ…
…จธรรมที่คล้ายคลึงกับที่กล่าวไว้ในพระไตรปิฎก ซึ่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้เมื่อกว่า 2,500 ปีที่แล้ว พระองค์ได้ยกตัวอย่างแนวปฏิบัติในการตรวจสอบความรู้ เพื่อไม่ให้เร็วเกินไปที่จะเชื่อสิ่งใด โดยกล่าวถึง 10 หลัก…
ผลกระทบของจิตต่อคุณภาพน้ำ
318
ผลกระทบของจิตต่อคุณภาพน้ำ
…ดคล้องกับในมหาปรินิพพานสูตร ในระหว่างเส้นทางที่พระสัมมาสัม พุทธเจ้าเสด็จไปปรินิพพาน ณ เมืองกุสินารา พระองค์ทรงแวะข้างทางเพื่อนั่งพักให้หาย เหน็ดเหนื่อย จากนั้นพระองค์ตรัสสั่งพระอานนท์ว่า “เธอช่วยไปนำน้ำดื่มม…
เมื่อปี พ.ศ.2540 มีการทดลองในการเปลี่ยนแปลงน้ำประปาที่สกปรกให้เป็นน้ำสะอาดโดยการส่งกระแสจิตจากประชาชนทั่วญี่ปุ่น ผลการทดลองแสดงให้เห็นถึงพลังของจิตที่สามารถรวมกันเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงที่เห็นได้จากผ