การประชุมทบทวนสิกขาบททุกกึ่งเดือน : หน้า 194/373

7.9 การประชุมทบทวนสิกขาบททุกกึ่งเดือน พระสัมมาสัมพุทธเจ้าบัญญัติสิกขาบทหลัก ๆ สำหรับพระภิกษุไว้ 227 ข้อ ซึ่งถือว่ามาก อยู่พอสมควร จำเป็นที่พระภิกษุทุกรูปจะต้องศึกษาสิกขาบททั้งหมดให้แตกฉานและจดจำได้ อย่างแม่นยำ ด้วยเหตุนี้พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงกำหนดให้มีการประชุมทบทวนสิกขาบททุกกึ่ง เดือนหรือที่เรียกว่า “ทำอุโบสถ หมายถึง การฟังสวดพระปาฏิโมกข์” โดยจะมีตัวแทนของพระ ภิกษุหนึ่งรูปซึ่งสามารถจดจำสิกขาบททั้ง 227 ข้อได้อย่างแม่นยำ ขึ้นสวดสิกขาบทตั้งแต่ข้อ 1 ถึงข้อที่ 227 ให้ภิกษุทั้งหลายฟัง เพื่อให้แต่ละรูปทบทวนว่าสิกขาบททั้งหมดมีอะไรบ้าง และ ให้พิจารณาตรวจตราตนเองว่า รักษาศีลได้บริสุทธิ์หรือไม่อย่างไร มีศีลข้อไหนด่างพร้อยไป บ้าง จะได้แก้ไขและสำรวมระวังต่อไป ในการฟังสวดพระปาฏิโมกข์นั้น ภิกษุในอาวาสเดียวกันจะต้องมาฟังสวดที่เดียวกัน ห้ามแยกสวดโดยเด็ดขาดเพื่อความสามัคคี ครั้งหนึ่งพระฉัพพัคคีย์เคยแยกสวดกันเอง เมื่อ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงทราบจึงตรัสห้ามและบัญญัติว่า ภิกษุใดสวดพระปาฏิโมกข์แยกจาก สงฆ์หมู่ใหญ่ต้องอาบัติทุกกฏ หากภิกษุใดมาร่วมฟังสวดพระปาฏิโมกข์ไม่ได้เพราะอาพาธ เป็นต้น พระองค์ก็ทรงอนุญาตให้มอบปาริสุทธิ์ได้ หมายถึง การบอกแก่เพื่อนสหธรรมิกไปว่า ตลอด 15 วันที่ผ่านมาตนเองรักษาศีลได้บริสุทธิ์ แต่ถ้าภิกษุอาพาธหนักไม่สามารถมอบปาริสุทธิ ได้ พระพุทธองค์ตรัสว่า “...จึงใช้เตียงหรือตั้งหามภิกษุอาพาธนั้น มาในท่ามกลางสงฆ์แล้วทำ อุโบสถ...ถ้าพวกภิกษุผู้พยาบาลไข้คิดอย่างนี้ว่า....อาพาธจักกำเริบหนักหรือมิฉะนั้นก็จักถึง มรณภาพ ไม่พึงย้ายภิกษุอาพาธ สงฆ์จึงไปทำอุโบสถในสำนักภิกษุอาพาธนั้นแต่สงฆ์เป็น วรรค ไม่พึงทำอุโบสถเลย ถ้าขืนทำต้องอาบัติทุกกฏ จากพระดำรัสนี้แสดงให้เห็นว่า พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงให้ความสำคัญกับการ ประชุมฟังสวดพระปาฏิโมกข์มาก ทั้งนี้เพื่อให้ภิกษุแต่ละรูปทบทวนศีลตนเองอยู่เสมอ และเพื่อ ความสามัคคีกัน แม้เป็นพระอรหันต์ผู้มีศีลบริสุทธิ์ 100% แล้วก็ยังต้องมาทำอุโบสถทุกครั้ง ดังเช่นเรื่องราวของพระมหากัปปินะดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้น การประชุมทบทวนสิกขาบทอยู่เป็นประจำของพระภิกษุนั้น มีความแตกต่างกันมาก กับกฎหมายในทางโลก เพราะรัฐมีการให้ความรู้เรื่องกฎหมายแก่ประชาชนค่อนข้างน้อย ไม่ ต้องกล่าวถึงการทบทวนกันเป็นประจำทุก 15 วันเหมือนของบรรพชิต ทั้ง ๆ ที่กฎหมาย 1 วรรค หมายถึง หมวด, หมู่, ตอน หรือ พวก 2 พระวินัยปิฎก มหาวรรค ภาคที่ ๑, มก. เล่ม 6 ข้อ 181 หน้า 460-461. บทที 7 นิ ติ ศ า ส ต ร์ ในพระไตรปิฎก DOU 183