ข้อความต้นฉบับในหน้า
ปรารถนาว่า ด้วยพรหมจรรย์นี้ เราจักเป็นเทวดาหรือเทพเจ้าตนใดคนหนึ่ง”
“การถูกเกลียวน้ำวนดูดไว้” เป็นชื่อของ “กามคุณ 5” คือ รูป เสียง กลิ่น รส และสัมผัส
“ความเน่าภายใน” คือ “ภิกษุบางรูปในธรรมวินัยนี้เป็นคนทุศีล ไม่ใช่สมณะแต่ปฏิญาณ
ว่าเป็นสมณะ เน่าภายใน ชุ่มด้วยราคะเป็นเหมือนหยากเยื่อ”
ในขณะนั้น นายนันทโคบาลยืนอยู่ไม่ไกลจากพระผู้มีพระภาค เขาได้กราบทูลว่า “ข้า-
พระองค์จักไม่เข้ามาใกล้ฝั่งนี้ จักไม่เข้าไปใกล้ฝั่งโน้น จักไม่จมในท่ามกลาง จักไม่เกยตื้น จักไม่
ถูกมนุษย์จับไว้ จักไม่ถูกอมนุษย์เข้าสิง จักไม่ถูกเกลียวน้ำวนดูดไว้ จักไม่เป็นผู้เน่าภายใน ข้า
พระองค์จึงได้บรรพชาอุปสมบทในสำนักของพระผู้มีพระภาค พระผู้มีพระภาคตรัสว่า “นันทะ
ถ้าอย่างนั้น เธอจงมอบโคให้เจ้าของเขาเถิด”
เมื่อนายนันทโคบาลมอบโคให้แก่เจ้าของแล้วเขาก็ได้บรรพชาอุปสมบทในสำนักของ
พระผู้มีพระภาค ต่อมาไม่นานท่านก็ได้บรรลุเป็นพระอรหันต์องค์หนึ่งในพระพุทธศาสนา
ตัวอย่างนี้พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงใช้ขอนไม้เป็นสื่อในการสอนธรรม ทำให้ภิกษุทั้ง
หลายตรองตามธรรมที่พระองค์สอนได้ชัดเจน เห็นภาพอย่างแจ่มชัด แม้แต่คนเลี้ยงโคซึ่งปกติ
มีความรู้น้อยยังเข้าใจธรรมะที่ลึกซึ้งได้สามารถสรุปใจความสำคัญของธรรมะที่พระพุทธองค์สอน
ได้ เพราะการสอนโดยใช้สื่อเปรียบเทียบของพระสัมมาสัมพุทธเจ้านั่นเอง
2. ใช้ “น้ำล้างพระบาท” เป็นสื่อการแสดงธรรม
สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ พระเวฬุวัน ในเวลาเย็น พระผู้มีพระภาคได้
เสด็จเข้าไปหาพระราหุล เมื่อพระราหุลเห็นพระผู้มีพระภาคเสด็จมาแต่ไกล จึงปูลาดอาสนะ
ละตั้งน้ำสำหรับล้างพระบาทไว้ พระพุทธองค์ประทับนั่งบนพุทธอาสน์แล้วทรงล้างพระบาท
พระผู้มีพระภาคทรงเหลือน้ำหน่อยหนึ่งไว้ในภาชนะน้ำแล้วรับสั่งเรียกพระราหุลมา
ตรัสว่า “ราหุล เธอเห็นน้ำที่เหลืออยู่หน่อยหนึ่งในภาชนะนี้ไหม”
ร. (พระราหุล) “เห็น พระพุทธเจ้าข้า”
ภ. (พระผู้มีพระภาค) “ราหุล ความเป็นสมณะของบุคคลที่กล่าวเท็จทั้งที่รู้ ก็มีอยู่
หน่อยหนึ่งเหมือนน้ำนี้” จากนั้น พระผู้มีพระภาคทรงเทน้ำที่เหลือหน่อยหนึ่งทิ้ง แล้วตรัสกับ
ท่านพระราหุลว่า “ราหุล เธอเห็นน้ำหน่อยหนึ่งที่เราเททิ้งไหม”
1
* ปฐมทารุกขันโธปมสูตร, สังยุตตนิกาย สฬายตนวรรค, มจร. เล่ม 18 ข้อ 241 หน้า 242-245.
บทที่ 9 ว า ท ศ า ส ต ร์ ในพระไตรปิฎก
DOU 259