พระอรรถกถา : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 2 / 8

…นา หมายถึง พูดพิรี้พิไร ได้แก่ การพูดประจบเลียบเคียงต่างๆ นานา โดยมีเจตนาจะได้ ปัจจัยไทยธรรมจากทายก พระอรรถกถาจารย์ได้ยกอุทาหรณ์ไว้หลายอย่าง เป็นต้นว่า เมื่อพระภิกษุเห็น ทายกเข้ามาสู่วิหาร ก็รีบชิงทักถามขึ้นก่อ…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงการละเมิดสิกขาบทซึ่งส่งผลให้สิ่งของที่ได้มาไม่บริสุทธิ์ โดยมีพระอรรถกถาจารย์ได้แบ่งการหลอกลวงของพระภิกษุออกเป็นสามประเภท ได้แก่ การแสร้งแสดงตัวเป็นผู้สันโดษเพื่อดึงดูดการถ…

…ะรู้สึกไม่พอใจ ก็จำต้องถวายลาภสักการะให้ เพราะไม่อยาก ถูกนินทาหรือเพราะรำคาญก็เป็นได้ นิปเปลิกตานี้ พระอรรถกถาจารย์อธิบายว่า หมายถึง การด่าด้วยวัตถุสำหรับด่า 10 อย่าง คือ พูดข่ม พูดใส่ร้าย พูดขับเขา พูดไล่เขา พ…

บทความนี้สำรวจพฤติกรรมสัมพันธภาพของพระภิกษุที่ใช้วิธีการพูดเพื่อโน้มน้าวใจทายกให้ถวายทาน รวมถึงการพูดเอาอกเอาใจ พูดประชาสัมพันธ์ชื่อเสียงถึงการถวายทาน และแบ่งปันกลยุทธ์การพูดที่จะนำไปสู่การได้รับลาภสั

…คืบ เมื่อกลั่นเป็นดวงบารมี แล้วจะเหลือขนาด 1 นิ้ว” (2) ความหมายของบาป คำว่าบาปมาจากภาษาบาลีว่า “ปา” พระอรรถกถาจารย์กล่าวไว้ว่า ชื่อว่าเป็นบาป เพราะ เป็นของลามก บาปนั้นชื่อว่าเป็นความเศร้าหมอง เพราะทำจิตที่เคยปร…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการฝึกสมาธิและความสำคัญของบุญที่เกิดขึ้นเมื่อทำความดี เช่น การให้ทานและรักษาศีล บุญเป็นพลังงานบริสุทธิ์ในใจที่ช่วยชำระล้างกิเลส ให้เกิดสุขและความสำเร็จ เราจะเห็นว่าบาปคือการกระทำที่ท

…ากแล้ว จึงได้กล่าวสรรเสริญการแสดง ธรรมของพระพุทธองค์ และประกาศตนเป็นอุบาสก มีพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่ง พระอรรถกถาจารย์ได้กล่าวถึงความสำคัญของพระสูตรนี้ไว้ว่า “เป็นพระสูตรที่กล่าว ถึงอริยวินัย ของคฤหัสถ์ที่สมบูรณ์ท…

สิงคาลกสูตรเป็นพระสูตรที่สอนหลักการอริยวินัยสำหรับคฤหัสถ์ในการเป็นคนดี โดยมีการไหว้ทิศ 6 และสำนึกรับผิดชอบต่อตนเองและผู้อื่นอย่างเคร่งครัด ทั้งยังรวมถึงการหลีกเลี่ยงอบายมุขและทำตามหลักการอันเหมาะสม นอ

นิยาม หมายถึง ความแน่นอน” หรือหากใช้ในภาษาร่วมสมัยที่เข้าใจได้ง่ายๆ นิยามก็ อาจแปลว่า “กฎ” พระอรรถกถาจารย์ได้จำแนกนิยามไว้ 5 ประการคือ พืชนิยาม อุตุนิยาม จิตตนิยาม กรรมนิยาม และ ธรรมนิยาม กฎทั้ง 5 ประก…

บทความนี้อธิบายถึงการจำแนกนิยาม 5 ประการในพุทธศาสนา ซึ่งได้แก่ พืชนิยาม, อุตุนิยาม, กรรมนิยาม, จิตตนิยาม, และ ธรรมนิยาม กฎต่างๆนี้เป็นหลักการสำคัญที่ควบคุมสิ่งต่างๆ ทั้งในโลกและอนันตจักรวาล โดยแต่ละกฎ

…ติคือ สิ่งใดเป็นอกุศล ทรงละเว้นสิ่งนั้น สิ่งใดเป็นกุศล ทรงยึดถือประพฤติสิ่งนั้น วัตรในข้อที่สองนั้น พระอรรถกถาจารย์อธิบายเพิ่มเติมไว้ว่า พระเจ้าจักรพรรดิจะต้อง ยังชนภายในคือ พระมเหสี พระราชโอรส และ พระราชธิดาให…

พระเจ้าจักรพรรดิทรงมีบทบาทสำคัญในการจัดการรักษาความสงบและความมั่นคงให้แก่ประชาชน โดยทรงคุ้มครองชนภายในทั้งพระมเหสี พระราชโอรส พระราชธิดา และเหล่าทหาร ทรงป้องกันการทำอกุศลกรรมและบริจาคทรัพย์แก่ผู้ยากไร

…ต่างพรรณที่เขากองไว้บนพื้นกระดานร้อยดีแล้วด้วยด้าย ลมย่อมกระจายไม่ได้ ขจัดไม่ได้ กำจัดไม่ได้ฉันนั้น พระอรรถกถาจารย์ได้อธิบายสาเหตุที่พระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามวิปัสสี พระนามสิขี และพระนามเวสสภู ไม่ทรงแสดงธรรมโดยพ…

…งรักษาพระศาสนาไว้ได้ โดยมีการอธิบายถึงความสุขของการได้ยินธรรมคำสอน แม้ว่าจะมีความต่างในด้านสติปัญญา พระอรรถกถาจารย์ได้กล่าวถึงการที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทั้งสามพระองค์ ไม่ได้แสดงธรรมโดยละเอียด เนื่องจากสาวกในยุคน…

…ภคด้วยมือของตนแก่ นักบวชเปลือยก็ดี แก่ปริพาชกก็ดี แก่ปริพาชิกาก็ดี ภิกษุนั้นต้องปาจิตตีย์ เป็นต้น 2 พระอรรถกถาจารย์ยังได้อธิบายเพิ่มเติมไว้ว่า ธรรมทั้งหลายอันเป็นที่ตั้งแห่งอาสวะยัง ไม่มีปรากฏในสงฆ์เพียงใด พระศ…

…ซึ่งมีมาอย่างยาวนาน ก่อให้เกิดการบริหารผิดพลาด ที่อาจส่งผลต่อการแสดงออกของภิกษุและการปฏิบัติในศาสนา พระอรรถกถาจารย์ได้แสดงเหตุผลที่อาจนำไปสู่การบัญญัติสิกขาบททั้งในเรื่องการละเมิดหรือความเคารพในกฎระเบียบของศาสน…

…พัวพัน เสียงไม่ขาด และไม่แตก บ้างก็เปรียบว่าพระสุรเสียงของพระพุทธองค์ไพเราะดุจเสียงร้องของ นกการเวก พระอรรถกถาจารย์บันทึกไว้ว่า เมื่อนกการเวกกระพือปีกร้อง บรรดาสัตว์ 4 เท้า แม้กำลังหาอาหารก็ทิ้งหญ้าที่เข้าไปในป…

เนื้อหาพูดถึงคุณสมบัติของพระสุรเสียงของพระผู้มีพระภาคเจ้า ที่แสดงออกถึงความไพเราะและลึกซึ้ง ซึ่งได้รับการเปรียบเทียบกับเสียงของมหาพรหมและนกการเวก โดยเสียงเหล่านี้สร้างความฟังที่ตราตรึงใจให้กับสิ่งมีชี

…กคนสามารถพิสูจน์ได้ตามหลักการที่มีอยู่ ในพระพุทธศาสนา 11.3.2 โรคชนิดต่าง ๆ ในพระไตรปิฎก คำว่า “โรค” พระอรรถกถาจารย์ให้ความหมายไว้ว่า เสียดแทง หรือ เบียดเบียน กล่าว คือ เสียดแทงเบียดเบียนร่างกายและจิตใจให้ลำบาก …

เนื้อหานี้พูดถึงกรรมชั่วที่ส่งผลให้เกิดความเจ็บป่วย โดยแบ่งสาเหตุแห่งการอาพาธออกเป็น 2 ประการ คือ สาเหตุทางกายและสาเหตุทางใจ สาเหตุทางใจเกิดจากบาปที่เก็บไว้ในใจ ซึ่งก่อให้เกิดการอาพาธอันเป็นผลของวิบาก

๓. ทรงเป็นผู้ถึงพร้อมด้วยวิชชาและจรณะ ๔. ทรงเป็นผู้เสด็จไปดีแล้ว ๕. ทรงเป็นผู้รู้แจ้งโลก 5. ทรงเป็นสารถีฝึกบุรุษที่ควรฝึกไม่มีผู้อื่นยิ่งกว่า ๗. ทรงเป็นศาสดาของเทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย ๔. ทรงเป็นผู้เบิก

พระอรรถกถาจารย์ได้อธิบายพระพุทธคุณ 9 ประการ ได้แก่ ความเป็นผู้มีวิชชาและจรณะ ความเป็นผู้เสด็จไปดีแล้ว ความรู้แ…

…ทธิ์ เป็นของไม่ควรบริโภค การแสวงหาด้วยการล่อหลอกนั้น พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงแสดงรายละเอียดไว้มากมาย พระอรรถกถาจารย์ได้แบ่ง เป็นหัวข้อไว้ดังนี้ ๑) กุหนา (อ่านว่า กุ-หะ-นา) หมายถึง การหลอกลวง มี อุทาหรณ์แสดงไว้ ๓…

เนื้อหานี้พูดถึงความหมายของอาชีพบริสุทธิ์และไม่บริสุทธิ์ของพระภิกษุ โดยกล่าวถึงการแสวงหาปัจจัย ๔ ด้วยวิธีที่ผิดศีล ซึ่งนำไปสู่อาชีววิบัติ การหลอกลวง และการละเมิดสิกขาบท นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงลักษณ

… หมายถึง พูดพิรี้พิไร ได้แก่ การพูดประจบ เลียบเคียงต่าง ๆ นานา โดยมีเจตนาจะได้ปัจจัยไทยธรรมจาก ทายก พระอรรถกถาจารย์ได้ยกอุทาหรณ์ไว้หลายอย่าง เป็นต้นว่า เมื่อพระภิกษุเห็นทายกเข้ามาสู่วิหาร ก็รีบชิงทักถามขึ้นก่อน…

…ายก โดยมีการพูดจาประจบและเลียบเคียงเพื่อให้ได้รับความช่วยเหลือและการสนับสนุนจากทายก การยกตัวอย่างจากพระอรรถกถาจารย์แสดงให้เห็นถึงพฤติกรรมต่าง ๆ ที่พระภิกษุใช้ในการเข้าหาทายก เช่น การรีบถามเรื่องการนิมนต์ การประ…

นิปเปสิกตานี้ พระอรรถกถาจารย์อธิบายว่า หมายถึง การ ค่าด้วยวัตถุสําหรับค่า ๑๐ อย่าง คือ พูดข่ม พูดใส่ร้าย พูดขับเขา พูดไล่เขา…

เนื้อหาเกี่ยวกับแนวทางการหาเลี้ยงชีพด้วยวิธีการที่ไม่บริสุทธิ์ของพระภิกษุ โดยระบุถึง 5 วิธีที่พระภิกษุใช้รวมถึงการพูดลับหลัง สร้างความข่มขู่ และแสวงหาผลประโยชน์จากผู้อื่น สิ่งเหล่านี้ถือเป็นการละเมิดศ

แนวคิด 1. กรรมเป็นเรื่องที่สลับซับซ้อน เข้าใจได้ยาก แต่ในพระไตรปิฎก พระอรรถกถาจารย์ได้พยายาม อธิบายเรื่องกรรมเพื่อให้เข้าใจง่ายขึ้น ซึ่งท่านจำแนกออกเป็น 3 หมวด คือ กรรมให้ผลตาม ห…

บทความนี้ทำการอธิบายถึงแนวคิดต่างๆ ของกรรมที่ถูกจำแนกเป็น 3 หมวด ด้วยการศึกษาเรื่องกฎแห่งกรรมจากหลักฐานในพระไตรปิฎก เพื่อเข้าใจการให้ผลของกรรมอย่างชัดเจน นักศึกษาเรียนรู้ได้ถึงประเภทต่างๆ และวิธีการเป

…ส่ายเป็นทุกข์ “เปรียบเหมือนบุรุษจะพึงเป็นผู้มีอาพาธ ถึงความลำบากเจ็บหนัก บริโภคอาหารไม่ได้ และไม่มี พระอรรถกถาจารย์ ได้อธิบายเพิ่มเติมว่า เหมือนอย่างคนกระสับกระส่ายเพราะโรคดี แม้เมื่อ เขาให้น้ำผึ้งและน้ำตาลกรวด…

ในบทนี้กล่าวถึงอารมณ์พยาบาทที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวันและผลกระทบต่อการทำสมาธิ พยาบาทเป็นอุปสรรคที่ทำให้ใจไม่สงบ ซึ่งจำเป็นต้องรู้จักและกำจัดเพื่อช่วยในการเข้าถึงความสุขจากสมาธิ พระพุทธองค์ได้เปรียบเทีย

4.2 สาเหตุของถีนมิทธะ เหตุเกิดถีนมิทธะ พระอรรถกถาจารย์ท่านแสดงไว้ว่ามี 5 ชนิด คือ 4.2.1 อรติ ความไม่ยินดี คือไม่ยินดีในการทำงาน หรือในการทำสมาธิเป็นต…

ถีนมิทธะเป็นอุปสรรคในการทำสมาธิ พระอรรถกถาจารย์กล่าวถึงสาเหตุของถีนมิทธะที่แบ่งออกเป็น 5 ชนิด ได้แก่ อรติ (ความไม่ยินดี) ซึ่งเกิดจากจิตใจที่ไม…

ในการเจริญกายคตาสติกัมมัฏฐานนี้ พระอรรถกถาจารย์แนะไว้ว่า ผู้เจริญจะต้อง ทำการท่องด้วยวาจาทุกๆ คนไป ไม่ว่าจะเป็นบุคคลธรรมดา หรือบุคคลที่ทรงไว้ซ…

การเจริญกายคตาสติกัมมัฏฐานนี้แนะนำให้ท่องด้วยวาจาทุกๆ คน เพื่อเพิ่มความสะดวกสบายในการพิจารณา โดยมีวิธีการในการบริกรรมแบ่งเป็นหลายหมวด ทั้ง อนุโลมและปฏิโลม เป็นการช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถพิจารณาสำเร็จได

มรรค ผล ก็จะบังเกิดต่อไป แล้วแต่การพิจารณานั้นๆ อนึ่ง พระอรรถกถาจารย์ได้กล่าวว่า ผู้ที่ได้สำเร็จเป็นพระอรหันต์จากการเจริญกายคตา สติกัมมัฏฐาน เพียงแต่อาศัยอุคคหโกสัล…

เอกสารนี้เสนอการพิจารณาในมนสิการโกสัลละ 10 อย่างซึ่งต้องการให้ผู้ปฏิบัติระลึกถึงหลักการอย่างหนักแน่น ข้อปฏิบัติทั้งหมดต้องดำเนินการด้วยความระมัดระวังในขั้นตอนต่าง ๆ เพื่อให้การพิจารณาไม่คลาดเคลื่อนไปจ

นอกจากนี้ พระอรรถกถาจารย์ ได้อธิบายขยายแสดงจำนวนกิเลสที่มีมากมายไว้ว่า “อนึ่ง เพราะพระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น ได้ทรงห…

บทความนี้นำเสนอการอธิบายกิเลสที่มีอยู่ในพระพุทธศาสนา โดยพระอรรถกถาจารย์ได้กล่าวถึงจำนวนและประเภทของกิเลสที่มีอยู่มากมาย เช่น โลภะ โทสะ โมหะ สาเหตุที่ทำให้กิเลสปรากฏแฝ…