อาสวัฏฐานิยธรรมและสิกขาบทในพระพุทธศาสนา GB 406 สรรพศาสตร์ในพระไตรปิฏก หน้า 181
หน้าที่ 181 / 373

สรุปเนื้อหา

บทความนี้เสนอการศึกษาความสำคัญของอาสวัฏฐานิยธรรมซึ่งเกิดขึ้นในสงฆ์ และเหตุที่พระศาสดาจึงบัญญัติสิกขาบทเพื่อกำจัดอาสวัฒน์ที่เกิดขึ้นในศาสนา โดยแสดงถึงเหตุผลที่อัศจรรย์ในสังคมสงฆ์ซึ่งมีมาอย่างยาวนาน ก่อให้เกิดการบริหารผิดพลาด ที่อาจส่งผลต่อการแสดงออกของภิกษุและการปฏิบัติในศาสนา พระอรรถกถาจารย์ได้แสดงเหตุผลที่อาจนำไปสู่การบัญญัติสิกขาบททั้งในเรื่องการละเมิดหรือความเคารพในกฎระเบียบของศาสนา

หัวข้อประเด็น

-อาสวัฏฐานิยธรรม
-สิกขาบท
-การบัญญัติในสงฆ์
-พระพุทธศาสนา
-การปฏิบัติของภิกษุ

ข้อความต้นฉบับในหน้า

ลักทรัพย์ การอวดคุณวิเศษที่ไม่มีในตน เป็นต้น เกิดขึ้นในสงฆ์หรือในศาสนานี้” เมื่อใด อาสวัฏฐานิยธรรมเหล่านั้นปรากฏขึ้น เมื่อนั้นพระศาสดาจึงจะบัญญัติสิกขาบท แสดงปาฏิ โมกข์แก่สาวก เพื่อกำจัดอาสวัฏฐานิยธรรมเหล่านั้น การที่อาสวัฏฐานิยธรรมจะปรากฏในสงฆ์หรือในศาสนานั้น มีเหตุอยู่ 3 ประการ (1) สงฆ์เป็นหมู่ใหญ่โดยภิกษุผู้บวชนานแล้ว หมายถึง เป็นหมู่ใหญ่เพราะมีภิกษุเถระ ซึ่งบวชมานานจำนวนมาก เพราะจะมีเหตุให้พระพุทธองค์บัญญัติสิกขาบทเกี่ยวกับพระเถระ เช่น พระเถระรูปใดโง่เขลาไม่พึงให้อุปสมบท เป็นต้น (2) สงฆ์เป็นหมู่ใหญ่โดยแพร่หลายแล้ว หมายถึง มีแพร่หลายทั้งพระเถระ พระภิกษุ ปานกลาง และพระภิกษุบวชใหม่ เพราะจะมีเหตุให้พระพุทธองค์บัญญัติสิกขาบทเกี่ยวกับการ วางตัวระหว่างภิกษุที่ต่างพรรษากัน (3) สงฆ์เป็นหมู่ใหญ่เลิศโดยลาภแล้ว เพราะจะมีเหตุให้พระพุทธองค์บัญญัติสิกขาบท เกี่ยวกับเรื่องลาภสักการะ เช่น ภิกษุใดให้ของควรเคี้ยวหรือของควรบริโภคด้วยมือของตนแก่ นักบวชเปลือยก็ดี แก่ปริพาชกก็ดี แก่ปริพาชิกาก็ดี ภิกษุนั้นต้องปาจิตตีย์ เป็นต้น 2 พระอรรถกถาจารย์ยังได้อธิบายเพิ่มเติมไว้ว่า ธรรมทั้งหลายอันเป็นที่ตั้งแห่งอาสวะยัง ไม่มีปรากฏในสงฆ์เพียงใด พระศาสดาจะไม่ทรงบัญญัติสิกขาบทแก่สาวกทั้งหลายเพียงนั้น เพราะถ้าบัญญัติ พระศาสดาจะถูกค่อนขอด จะถูกคัดค้าน และจะถูกติเตียน เหล่าชนบางพวกจะค่อนขอด จะคัดค้านและติเตียนว่า พระสมณโคดมจักผูกมัดด้วย สิกขาบททั้งหลาย จักบัญญัติปาราชิกเพื่อให้ภิกษุสงฆ์ยอมตามเรา ทำตามคำของเรา กุลบุตร เหล่านี้ละกองโภคะใหญ่ละเครือญาติใหญ่ บางพวกละแม้ราชสมบัติอันอยู่ในเงื้อมมือ เพื่อออกบวช เป็นผู้สันโดษด้วยความเป็นผู้มีอาหารและเครื่องนุ่งห่มเป็นอย่างยิ่ง มีความเคารพ ในสิกขา ไม่ห่วงใยในร่างกายและชีวิตมิใช่หรือ ในกุลบุตรเหล่านั้น ใครเล่า จักเสพเมถุนหรือจัก ลักของๆ ผู้อื่น หรือจักฆ่าผู้อื่น หรือจักเลี้ยงชีวิตด้วยการอวดคุณวิเศษที่ไม่มีในตน ชนทั้งหลาย ที่ไม่ทราบกำลังแห่งพระตถาคต จะทำให้สิกขาบทที่บัญญัติไว้กำเริบคือไม่คงอยู่ในสถานเดิม การบัญญัติสิกขาบทไว้ก่อนที่จะมีอาสวัฏฐานิยธรรม เช่น การเสพเมถุน การลักทรัพย์ การอวดคุณวิเศษที่ไม่มีในตน เป็นต้น เกิดขึ้นนั้น เปรียบเสมือนแพทย์ผู้ไม่ฉลาดเรียกบุรุษบาง คนซึ่งหัวฝียังไม่เกิดขึ้นมาแล้วบอกว่า พ่อมหาจำเริญ หัวฝีใหญ่จักเกิดขึ้นในสรีระตรงนี้ของท่าน 11/359 พระวินัยปิฎก เล่ม ๑ มหาวิภังค์ ปฐมภาค เวรัญชกัณฑวรรณนา มก. 1/360 พระวินัยปิฎก เล่ม ๑ มหาวิภังค์ ปฐมภาค ปฐมสมันตปาสาทิกาแปล มก. ด 170 DOU สรรพศาสตร์ ในพระไตรปิฎก
แสดงความคิดเห็นเป็นคนแรก
Login เพื่อแสดงความคิดเห็น

หนังสือที่เกี่ยวข้อง

Load More