หน้าหนังสือทั้งหมด

สมเด็จพระมหาสมณเจ้กรมพระยาวชิรญาณวโรรส
30
สมเด็จพระมหาสมณเจ้กรมพระยาวชิรญาณวโรรส
…งอรรถทั้งพยัญชนะ บริสุทธิ์บริบูรณ์ สิ่งเชิง ตถารูปาสุส ธมฺมา พหุสสุตา โหนติ ธรรมทั้งหลายเห็นปานนั้น ภิกษุนั้นได้สดับแล้วมาก ได้ จำทรงไว้แล้ว ได้สั่งสมแล้วด้วยวาจาคือท่องขึ้นปาก ได้หมั่นเพ่งพิจารณาแล้วด้วยใจ…
ในบทความนี้กล่าวถึงคุณสมบัติของผู้ที่เข้าใจและประพฤติตนตามธรรมที่เป็นที่พึ่งสำหรับผู้อื่น โดยมีการยกย่องพหุสุต ได้แก่ พระอานนท์ ว่าเป็นสุดยอดในบรรดาภิกษุที่มีความรู้เกี่ยวกับธรรม โดยพระพุทธเจ้าทรงโปรด
การเจริญอิทธิบาทในธรรมวินัย
155
การเจริญอิทธิบาทในธรรมวินัย
…จึงได้สมาธิ ได้เอกัคคตาแห่งจิตปธานสังขาร สังขารคือความ เพียรพยายามเป็นปธาน คือความเพียร ๔ อย่าง คือ ภิกษุนั้นทำฉันทะให้เกิด พยายามปรารภ ความเพียร ประคองจิตไว้ ทำความเพียร เพื่อป้องกันบาปอกุศลธรรมที่ยังไม่เก…
เนื้อหากล่าวถึงการเจริญอิทธิบาท ๔ ประการ ซึ่งรวมถึง ฉันทะ (ความพอใจ), วิริยะ (ความเพียร), จิตตะ (ความตั้งใจ) และ วิมังสา (การพิจารณา) ที่ช่วยนำไปสู่ความสำเร็จในชีวิตตามธรรมวินัย นอกจากนี้ยังได้มีการกล
การบูชาและคุณสมบัติของพหุสัจจะในพระพุทธศาสนา
277
การบูชาและคุณสมบัติของพหุสัจจะในพระพุทธศาสนา
…ั้งอรรถทั้งพยัญชนะ บริสุทธิ์บริบูรณ์สิ้นเชิง ตถารูปสฺส ธมฺมา พหุสฺสตา โหนติ ธรรมทั้งหลายเห็นปานนั้น ภิกษุนั้นได้สดับมาก จำทรงได้ แล้ว สั่งสมแล้วด้วยวาจา หมั่นเพิ่งพิจารณาแล้วด้วยใจ แทงตลอดแล้วดีด้วยความเห็น…
เนื้อหาเกี่ยวกับการศึกษาในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะความสำคัญของพหุสัจจะซึ่งเป็นคุณสมบัติสำคัญในการเจริญเติบโตในทางธรรมและการเป็นที่พำพึ่งของผู้อื่น การบูชาพระธรรมรัตนะผ่านการปฏิบัติสำหรับภิกษุพหุสุต และกล
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - ความเพียรและปัญญา
9
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - ความเพียรและปัญญา
…็ความเพียร ท่านเรียกว่า อาตาปะ เพราะอรรถว่าเป็นเหตุเผากิเลสให้เร่าร้อน ความเพียรเป็น เหตุเผากิเลสของภิกษุนั้นมีอยู่ เหตุนั้นภิกษุนั้นจึงชื่อว่าอาตาปี (ผู้มี ความเพียรเป็นเหตุเผากิเลสให้เร่าร้อน) ปัญญาท่านเร…
บทความนี้พูดถึงความเพียรและปัญญาที่เป็นองค์ประกอบสำคัญในวิสุทธิมรรค รวมถึงการวิเคราะห์บทบาทของภิกษุที่มองเห็นภัยในสงสาร และการประยุกต์ใช้ความรู้ทางธรรมในกิจกรรมประจำวัน ความเพียรถือเป็นกุญแจสำคัญสำหรั
การพัฒนาจิตด้วยวิถีแห่งวิสุทธิมรรค
10
การพัฒนาจิตด้วยวิถีแห่งวิสุทธิมรรค
…ทั้งหมดได้ เปรียบเหมือนบุรุษยืนบน แผ่นดิน ยกศัสตราที่ลับดีแล้ว ถางกอไผ่ใหญ่ฉะนั้น" ก็ในขณะแห่ง มรรค ภิกษุนี้ชื่อว่ากำลังถางชัฏนั้นอยู่ ในขณะแห่งผลชื่อว่าถางชัฏ เสร็จแล้ว ย่อมเป็นอัครทักขิไณยของ (มนุษย์) โลก…
บทความนี้กล่าวถึงวิสุทธิมรรคและกระบวนการพัฒนาจิต โดยเน้นถึงการใช้ปัญญาและความเพียรเพื่อเผากิเลส ผ่านการตั้งอยู่ในศีลและการอบรมสมาธิและวิปัสสนา พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงสอนให้ผู้ที่มีกำลังกล้าและฉลาดตั้งอย
อานิสงส์ของศีลในพระพุทธศาสนา
21
อานิสงส์ของศีลในพระพุทธศาสนา
…าย หากภิกษุพึงหวังว่า เราจึงเป็นที่รัก เป็นที่ชอบใจ เป็นที่เคารพ เป็นที่ยกย่อง ของสพรหมจารีทั้งหลาย ภิกษุนั้นจึงเป็นผู้กระทำให้บริบูรณ์ในศีลทั้งหลายเถิด" ดังนี้เป็นต้น ศีลมีคุณเป็นอเนกมีความไม่ต้องเดือดร้อน…
บทความนี้กล่าวถึงอานิสงส์ของศีลในพระพุทธศาสนา มีการอธิบายอานิสงส์ 5 ประการ ได้แก่ การประสบโชคลาภ ความมีชื่อเสียงที่ดี ความกล้าเข้าร่วมบริษัทต่าง ๆ การไม่หลงทำกาลกิริยา และการเข้าถึงสวรรค์หลังความตาย น
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 33
35
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 33
…ู่ในสิกขาบท ทั้งหลาย" ดังนี้ ศีลนี้ชื่อปาฏิโมกขสังวรศีล [ อินทรียสังวรศีล ] ส่วนศีลใดที่ตรัสไว้ว่า "ภิกษุนั้นเห็นรูปด้วยจักษุแล้ว เป็นผู้ไม่ ถือเอานิมิต ไม่ถือเอาอนุพยัญชนะ” อภิชฌาโทมนัสทั้งหลาย ธรรม ทั้งหล…
ในบทนี้มีการอธิบายถึงศีล ๔ ประเภท เช่น ปาฏิโมกขสังวรศีล ซึ่งเน้นการสำรวมของภิกษุไม่ให้ละเมิดศีลและการรักษาวินัย อาทิเช่น การไม่ถือเอานิมิตและอนุพยัญชนะ โดยมีการยกตัวอย่างการรักษาจักขุนทรีย์และอารมณ์ที
วิสุทธิมรรค ภาค ๑ ตอน ๑
46
วิสุทธิมรรค ภาค ๑ ตอน ๑
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 43 นัยว่า "ภิกษุนั้นเห็นรูปด้วยจักษุ" ดังนี้เป็นอาทิ ในลำดับแห่งปาฏิ โมกขสังวรศีลนั้น พึงทราบวินิจฉัยในอินทรียสังวรศี…
บทที่กล่าวถึงการมองเห็นรูปด้วยจักษุในบริบทของปาฏิโมกขสังวรศีล และการวิเคราะห์เกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างจักษุกับวิญญาณ เป็นการศึกษาเกี่ยวกับการเห็นที่มีทั้งองค์ประกอบและเหตุผลต่าง ๆ เมื่อจักษุกระทบอา
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - ประโยค๘
51
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - ประโยค๘
…บัติสังฆาทิเสส เพราะ อาชีวะเป็นเหตุ เพราะอาชีวะเป็นตัวการณ์ ภิกษุพูดว่า "ภิกษุใด อยู่ในวิหารของท่าน ภิกษุนั้นเป็นพระอรหันต์" ดังนี้ ปฏิญญาอยู่ ต้องอาบัติถุลลัจจัย เพราะอาชีวะเป็นเหตุ เพราะอาชีวะ เป็นตัวการณ…
เนื้อหาเกี่ยวกับสิกขาบท 5 ซึ่งพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบัญญัติไว้ เมื่อต้องการให้ภิกษุประพฤติตามคำสอนเพื่อหลีกเลี่ยงอาบัติและการทำผิดศีล การอธิบายสัญลักษณ์ของการล่อลวงมีบทบาทสำคัญในการวิเคราะห์เนื้อหาอย่า
วิสุทธิมรรค: การปฏิบัติและคุณธรรมของภิกษุ
57
วิสุทธิมรรค: การปฏิบัติและคุณธรรมของภิกษุ
…ล ภาค ๑ ตอน ๑ - - หน้าที่ 54 อย่างนี้ แล้วกล่าวาจาอิงอารยธรรม (คือ) พูดว่า "ภิกษุใดครองจีวร เช่นนี้ ภิกษุนั้นเป็นสมณะมเหศักดิ์" กล่าวว่า "ภิกษุใดใช้บาตร โอโลหะ กระบอกกรองน้ำ ผ้ากรองน้ำ กุญแจ ประคด รองเท้า เ…
เนื้อหาเกี่ยวกับวิสุทธิมรรค เน้นความสำคัญของการปฏิบัติตนในฐานะภิกษุ การเลือกใช้วัสดุเครื่องแต่งกายและอุปกรณ์ต่างๆ รวมถึงการมีอริยาบถที่เหมาะสมเพื่อไม่ให้ผู้อื่นเข้าใจผิดและยกย่องผิดๆ โดยกล่าวถึงคำนิยา
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - ความอยากและการแสร้งทำ
58
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - ความอยากและการแสร้งทำ
…ิว อธิบายว่า ทําหน้าย่น โดยแสดงภาวะของผู้ตั้งอยู่ในความเพียรอย่างเคร่งครัด การทำหน้าสยิว เป็นปกติของภิกษุนั้น เหตุนั้น ภิกษุนั้น ชื่อว่า ภากุฏิก (ผู้มีการทำหน้าสยิวเป็นปกติ) ความเป็นแห่งภากุฏิก ชื่อว่า ภากุ…
บทความนี้พูดถึงการแสดงออกทางกายที่แสร้งทำในพระศาสนา ที่อาจเกิดจากความปรารถนาลามกและการแสวงหาความยกย่องจากผู้อื่น การวางท่าทางต่างๆ เพื่อให้ผู้คนเชื่อว่าเป็นผู้มีสมาธิ ทั้งนี้ยังอธิบายถึงการกระทำต่างๆ
การบรรยายเกี่ยวกับสังโยชน์ในวิสุทธิมรรค
69
การบรรยายเกี่ยวกับสังโยชน์ในวิสุทธิมรรค
…ไป" ดังนี้ก็ได้. บทว่า วิหึสุปรติยา มีวินิจฉัยว่า ความหิว ชื่อวิหึสา เพราะ อรรถว่าทำให้ป่วย แท้จริง ภิกษุนี้เสพบิณฑบาตเพื่อระงับความหิวนั้น เหมืนคนเป็นแผลทายารักษาแผล และคนไข้ ในเมื่อเกิดอาการร้อน และหนาวเป…
ข้อความนี้อธิบายถึงความหมายและการประยุกต์ใช้ของคำว่า 'สังโยชน์' ในวิสุทธิมรรค โดยการแสดงถึงเหตุผลและผลกระทบของการเสพบิณฑบาตเพื่อตั้งอยู่แห่งกาย รวมทั้งการยกตัวอย่างเพื่อเปรียบเทียบการทำงานของชีวินทรีย
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 84
87
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 84
…พาะหน้า ก็ยังเสพเฉพาะปัจจัยที่ เกิดขึ้นเว้นจากกรรมที่เป็นเหตุทำอาชีวะให้กำเริบ نے تو มีโอภาสเป็นต้น ภิกษุนี้ท่านเรียกว่า "ผู้มีความประพฤติเป็นบรมสัลเลขะ" เหมือน พระเถระสารีบุตรฉะนั้น [ พระสารีบุตรอาพาธ ] ได…
บทความนี้วิเคราะห์การใช้เภสัชในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะในแง่ของการปฏิบัติที่เหมาะสมและข้อบังคับของพระวินัย ในการใช้เภสัชที่เกิดจากอาการและนิมิต รวมถึงความประพฤติของผู้มีความมักน้อย โดยยกตัวอย่างเรื่องราว
วิสุทธิมรรคแปล: แนวคิดความนับถือและทุกข์
117
วิสุทธิมรรคแปล: แนวคิดความนับถือและทุกข์
…าเป็นพรหมจารี เป็นคนในเน่า เปียกชื้น รกเสื้อ (ด้วยกิเลส) ข้อนั้นเพราะเหตุไร ดูกรภิกษุทั้งหลาย เพราะ ภิกษุนั้นพึงถึงตายหรือทุกข์ปางตาย เพราะเหตุเข้าไปนั่งกอดหรือเข้าไป นอนกอดกองไฟใหญ่นั้น (ก็จริง) แต่เพราะกา…
ในพระธรรมเทศนานี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถึงความนับถือโดยการเปรียบเทียบระหว่างกองไฟและความสุข ท่านนำเสนอให้เห็นว่าการที่บุคคลจะเข้าไปนั่งหรือกอดกองไฟนั้น บ่งบอกถึงทุกข์ที่อาจเกิดขึ้น จากการมีธรรมลามกแล
บทวิเคราะห์ปังสุกุลและปิณฑปาติกะในวิสุทธิมรรค
127
บทวิเคราะห์ปังสุกุลและปิณฑปาติกะในวิสุทธิมรรค
…่น การทรงไว้ซึ่งผ้าบังสุกุลที่มีคำไขอันได้แล้ว อย่างนั้น ชื่อ ปังสุกุล ความทรงผ้าบังสุกุลเป็นปกติของภิกษุนั้น เหตุนั้น ภิกษุนั้นจึงชื่อว่า ปังสุกุลกะ องค์แห่งภิกษุปังสุกุลกะ ชื่อว่า ปังสุกุลกังคะ, เหตุ ท่าน…
บทความนี้เน้นการอธิบายถึงผ้าบังสุกุลซึ่งมีความหมายว่า 'ผ้าดุจกองฝุ่น' และสิ่งที่เกี่ยวข้องกับการทรงผ้าของภิกษุในพระพุทธศาสนา นอกจากนี้ยังอธิบายถึงคำว่า บิณฑบาต ที่แสดงถึงการแสวงหาก้อนข้าวจากบุคคลต่างๆ
การฉันปัจฉาภัตรในวิสุทธิมรรค
129
การฉันปัจฉาภัตรในวิสุทธิมรรค
… ปัจฉาภัตร เพราะทำความหมายแห่งปัจฉาภัตร ใน (อรรถคือ) การฉัน ปัจฉาภัตรนั้น การฉันปัจฉาภัตรเป็นปกติของภิกษุนั้น เหตุนั้น ภิกษุนั้น จึงชื่อว่าปัจฉาภัตรติกะ (ผู้มีการฉันปัจฉาภัตรเป็นปกติ) ภิกษุไม่เป็นผู้มี การฉ…
เนื้อหาเกี่ยวกับการฉันปัจฉาภัตรที่เป็นปกติของภิกษุในวิสุทธิมรรค อธิบายถึงคำว่า ขลุ และ ขลุปัจฉาภัตรติกะ รวมถึงการเข้าไปอยู่ในป่าของภิกษุอารัญญิกะและการเข้าไปอยู่ที่โคนไม้ การอธิบายสมาทานธุดงค์ และอรรถ
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑
130
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - - หน้าที่ 126 ปกติของภิกษุนั้น เหตุนั้น ภิกษุนั้นจึงชื่อว่ารุกขมูลิกะ องค์แห่ง ภิกษุรุกขมูลกะนั้น ชื่อว่า รุกขมูลกังคะ, นัยแม้ใ…
เนื้อหาเกี่ยวกับวิสุทธิมรรคแปลนั้นกล่าวถึงความสำคัญของภิกษุที่มีลักษณะที่เรียกว่า รุกขมูลิกะ และ ยถาสันถตะ พร้อมกับการวิเคราะห์ภูมิธรรมที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติของภิกษุที่นั่งและงดนอน มีการอธิบายถึงก
ประเภทของปิณฑปาติกภิกษุ
144
ประเภทของปิณฑปาติกภิกษุ
…รรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - - หน้าที่ 140 ในวิหารก็ดี ย่อมควร โดยแท้แล นี่เป็นวิธี (ปฏิบัติ) แห่งปิณฑปาติก ภิกษุนั้น. က [ ประเภทแห่งปิณฑปาติกภิกษุ] ส่วนว่าโดยประเภท แม้ปิณฑปาติกภิกษุนี้ก็มี ๒ จำพวก ใน จำพวกนั้น ผู…
เอกสารนี้ศึกษาประเภทของปิณฑปาติกภิกษุที่มี ๒ จำพวก คือ ประเภทที่ถืออย่างอุกฤษฎ์และกลาง โดยอธิบายวิธีการรับภิกษาและการอยู่ร่วมกับชุมชน การก์เล่าตำนานเกี่ยวกับภิกษุในหมู่บ้าน มีการเสนอมุมมองเกี่ยวกับการ
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑
148
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - - หน้าที่ 144 เธอจะไม่ได้อาหารเลย หรือได้ ภิกษุนี้แม้เมื่อเดินทาง จึงเที่ยว (บิณฑบาต) อย่าล่วงเลยหมู่บ้าน ที่ไปถึงเข้าในเวลาภิกขาจารไปเสีย นิดหนึ่งก…
เนื้อหานี้เกี่ยวกับวิธีและข้อปฏิบัติของภิกษุในการบิณฑบาต โดยมีการระบุถึงแนวปฏิบัติที่ต้องถือและการแบ่งประเภทของภิกษุที่ทำการบิณฑบาต ในการเดินทางในหมู่บ้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งการมอบอาหารให้แก่ภิกษุ ในช่ว
การสมาทานขลุปัจฉาภัตติยังคะ
156
การสมาทานขลุปัจฉาภัตติยังคะ
…้นห้ามภัตรแล้ว จะให้ทำโภชนะให้เป็น กัปปิยะแล้วฉันอีกไม่ได้ นี้เป็นวิธี (ปฏิบัติ) แห่งขลุปัจฉาภัตติก ภิกษุนั้น. [ ประเภทแห่งขลุปัจฉาภัตติกภิกษุ] ว่าโดยประเภท แม้ขลุปัจฉาภัตติกภิกษุนี้ ก็มี ๓ พวก ใน ๓ พวกนัน …
ขลุปัจฉาภัตติยังคะ เป็นการสมาทานที่ต้องใช้คำนั้น โดยมีการห้ามโภชนะเพิ่มเติมหลังจากรับประทานไปแล้ว แบ่งการถือครองเป็น 3 ประเภทที่แตกต่างกัน เรื่องนี้มีความสำคัญในบริบทของภิกษุที่มีวิธีปฏิบัติที่เคร่งคร