รูปศัพท์ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 3 / 5

…่น การพูด การนิ่ง มหาบพิตร ภิกษุชื่อว่า เป็นผู้ประกอบด้วยสติสัมปชัญญะ ด้วย ประการดังกล่าวมานี้แล ตามรูปศัพท์ คำว่า “สติ” หมายถึง ความระลึกได้ นึกได้ อาการที่จิตฉุกคิดขึ้นได้ เช่นฉุกคิด ขึ้นได้ว่า ถึงเวลาสวดมน…

เนื้อหาเกี่ยวกับสติสัมปชัญญะในพระพุทธศาสนา แสดงให้เห็นว่าภิกษุที่ประกอบด้วยสติสัมปชัญญะจะทำความรู้สึกตัวในทุกการกระทำ รวมถึงการพูด คิด และทำต่างๆ ซึ่งมีความสำคัญมากในการไม่ให้เกิดความเสียหาย และเป็นพื

…เป็นคนดีได้นั้น อาจแบ่งออกเป็น 2 ประการ คือ 1. โยนิโสมนสิการ 2. การมีกัลยาณมิตร 1. โยนิโสมนสิการ โดยรูปศัพท์ หมายถึง การกระทำไว้ในใจโดยอุบายอันแยบคาย คือ รู้จักคิด รู้จักจับแง่มุมในการคิด วิเคราะห์แยกแยะเหตุผ…

การปลูกฝังเยาวชนให้เป็นคนดีต้องอาศัยสองปัจจัยสำคัญคือ โยนิโสมนสิการ ซึ่งหมายถึงการคิดวิเคราะห์อย่างมีปัญญา และการมีกัลยาณมิตรที่ดี เช่น พ่อแม่ที่จะคอยสอนและเฝ้าดูแลพฤติกรรมของลูก ทั้งนี้เพื่อให้เด็กสา

…ิตประจำวันมิให้ขาด ทั้งต้องไม่ข้องเกี่ยวกับอบายมุข อย่างเด็ดขาดอีกด้วย อบายมุข คืออะไร “อบายมุข” โดยรูปศัพท์ แปลว่า “ปากทางแห่งความฉิบหาย” หมายความว่า บุคคลที่เข้าไป เกี่ยวข้องกับอบายมุข คือผู้ที่เป็นต้นเหตุก…

บทความนี้พูดถึงกรรมดีในทางพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะการฝึกฝนกรรมดีทางใจซึ่งประกอบไปด้วยความไม่โลภ ความไม่พยาบาท และสัมมาทิฏฐิ นอกจากนี้ยังอธิบายถึงอบายมุขซึ่งหมายถึงปากทางแห่งความฉิบหาย รวมถึงแนวทางที่จะช่

… เนื้อหาสาระของธรรมะที่ควรนำมาแสดง ควรสรุปลงในกรอบแห่ง ทาน ศีล ภาวนา “ภาวนา” หมายถึงอะไร “ภาวนา” โดยรูปศัพท์ แปลว่า การทำให้มีขึ้น เป็นขึ้น การเจริญ หรือการบำเพ็ญ ด้วยการ ฝึกอบรมจิตใจ ตามหลักพระพุทธศาสนา แบ่ง…

บทความนี้กล่าวถึงวิธีการเลือกหัวข้อธรรมที่เหมาะสมสำหรับการแสดงในวัด โดยมุ่งหวังเพื่อปลูกฝังสัมมาทิฏฐิในจิตใจของผู้ฟัง หัวข้อที่เลือกควรมีการเรียงลำดับจากง่ายไปยังลึกซึ้ง และแบ่งการฝึกอบรมจิตใจออกเป็นส

…cil) หรือสังคีติ มาจากคำว่า ส์ (พร้อมกัน) +คีติ (การสวด) ซึ่งแปลตามตัวอักษรว่า การสวดพร้อมกัน แปลตามรูปศัพท์ว่า ร้อยกรอง คือประชุมสงฆ์จัด ระเบียบหมวดหมู่พระพุทธวจนะ แล้วรับทราบทั่วกันในที่ประชุมนั้นว่าตกลงกัน…

การสังคายนา หรือสังคีติ เป็นการสวดพร้อมกันที่มีแหล่งกำเนิดจากการประชุมสงฆ์เพื่อจัดระเบียบพระพุทธวจนะในพระพุทธศาสนา มีการจัดระเบียบหมวดหมู่และตรวจสอบความหมายที่มีการตีความผิด โดยมีเหตุการณ์เช่น การกล่า

คัมภีร์ปฏิรูปมนุษย์ ความหมายของคำว่า “บัณฑิต” คำว่า “บัณฑิต” ตามรูปศัพท์แปลว่า ผู้มีปัญญา นักปราชญ์ ผู้นําเนินชีวิตด้วยปัญญา ในปัจจุบัน ผู้ที่จบการศึกษาระดับปริญญาตรีก็เรีย…

คำว่า 'บัณฑิต' ตามรูปศัพท์แปลว่า ผู้มีปัญญา นักปราชญ์ หรือผู้ที่ใช้ชีวิตด้วยปัญญา ในปัจจุบันถือว่าผู้ที่จบการศึกษาระดับปริญญาต…

…า “ลัทธิ” ที่ปรากฏใน พระไตรปิฎกและอรรถกถาเดจาก่อน จากนั้นจึงขยายผลไปสู่ภาวิจัย ภาคสนามในโอกาสต่อไป รูปศัพท์และบริบทการใช้คำว่า “ลัทธิ” คำว่า “ลัทธิ” ที่มาจากคำว่า “ลุทิ” ในภาษาบาลี มีความหมายตามปริวรรตวิเคร…

บทความนี้เสนอการศึกษาความหมายของคำว่า 'ลัทธิ' จากภาษาบาลีและสังคมไทย โดยวิเคราะห์จากพระไตรปิฎกและงานวิจัยเชิงสัมมภิฏฐิ การใช้คำนี้ในบริบทที่มีทัศนคติด้านลบต้องการการศึกษาเชิงลึกผ่านวิจัยทั้งในเอกสารแล

…นี้ มีลักษณะ ๒ ประการคือ ๑. มีสาขาเป็นนามภาณ (คือ ทุ แปลเป็น ทิ) ๒. สำเร็จเป็นเอกจนครั้นสมองสัก (ตามรูปศัพท์จะสำเร็จเป็น ทั คาโอ แต่เปลี่ยเป็น โอ แห่ง โค คำศัพท์เป็น อ การณดีในนบูงสลักคำ จึงสำเร็จเป็น ทั คา) …

บทความนี้นำเสนอเนื้อหาเกี่ยวกับสมาสในภาษาไทย โดยแบ่งออกเป็นสองประเภทคือ สมาทาร ทุสมาส และ อสมาทาร ทุสมาส พร้อมตัวอย่างการรวมคำและการใช้งานในบริบทต่าง ๆ เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจลักษณะเฉพาะของคำในภาษานี้ได

…าสของกาม “กาม” คืออะไร กามประกอบด้วยองค์ ๒ คือ ๑. กิเลสกาม ๒. วัตถุกาม ๑. กิเลสกาม คำว่า “กิเลส” โดยรูปศัพท์ หมายถึง ความชั่วที่แฝงอยู่ในความรู้สึกนึกคิด ทำให้จิตใจขุ่นมัวไม่บริสุทธิ์ ๑๒๖

บทความนี้กล่าวถึงแรงจูงใจในการบวชตามที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัส โดยแบ่งเป็นเป้าหมาย ๒ ประการ ได้แก่ การละบาปอกุศลและการประพฤติพรหมจรรย์ โดยเน้นว่าชีวิตฆราวาสเป็นที่ประชุมแห่งบาปที่เต็มไปด้วยกาม และกามป

…ปรุงแต่งวิพากษ์วิจารณ์ ต่อไปอีก เพราะจะทำให้กิเลสกามเฟื่องฟูขึ้นในใจ - ະ กยง “สํารวมจักขุนทรีย์” โดยรูปศัพท์ แปลว่า “สำรวมตา” แต่ทั้งนี้มิได้หมายความว่าจะต้องปิดตาเพื่อไม่ดูอะไร เพราะ เป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ …

บทความนี้พูดถึงการไม่ถืออนุพยัญชนะซึ่งคือการไม่ยึดถือสิ่งเล็กน้อยที่เกิดจากอายตนะภายนอก อาทิ ลักษณะของมือ เท้า หรือการพูด โดยการใช้สติเป็นเครื่องป้องกันความคิดและการปรุงแต่งที่อาจนำไปสู่กิเลส การสำรวม

…อินทรียสังวรศีล พึงสำเร็จได้ด้วยสติ” คําว่า “อกุศลธรรมอันลามก” ได้แก่ “อภิชฌาและโทมนัส" “อภิชฌา” ตามรูปศัพท์แปลว่า โลภอยากได้ของเขา ความคิดเพ่งเล็งจ้องจะเอาของของคนอื่น “โทมนัส” ตามรูปศัพท์แปลว่า ความเสียใจ ค…

การสำรวมอินทรีย์อื่นอีก ๕ อย่าง ต้องใช้สติเป็นเครื่องคุ้มครอง ซึ่งมีความสำคัญในการปฏิบัติในทางพุทธศาสนา อภิชฌาและโทมนัสถือเป็นอกุศลธรรมที่ต้องระวัง เนื่องจากความโลภและความทุกข์ใจอาจนำไปสู่การกระทำที่ไ

…่น การพูด การนิ่ง มหาบพิตร ภิกษุชื่อว่า เป็นผู้ประกอบด้วยสติ สัมปชัญญะ ด้วยประการดังกล่าวมานี้แล ตามรูปศัพท์ คำว่า “สติ” หมายถึง ความระลึกได้ นึกได้ อาการที่จิตฉุกคิดขึ้นได้ เช่นฉุกคิดขึ้นได้ว่า ถึงเวลาสวดมนต…

บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของ 'สติ' ในพระพุทธศาสนา โดยอธิบายว่าความระลึกได้หรือ 'สติ' ช่วยไม่ให้งานการเสียหายเนื่องจากการลืม เช่น การลืมสวดมนต์หรือการให้ยาคนไข้ ซึ่งอาจส่งผลร้ายแรงได้ สติเป็นธรรมที่มี

…เป็นคนดีได้นั้น อาจแบ่งออกเป็น ๒ ประการ คือ ๑. ๑. โยนิโสมนสิการ ๒. การมีกัลยาณมิตร โยนิโสมนสิการ โดยรูปศัพท์ หมายถึง “การกระทำ ไว้ในใจโดยอุบายอันแยบคาย คือ รู้จักคิด รู้จักจับแง่มุมในการ คิดวิเคราะห์แยกแยะเหต…

การปลูกฝังอบรมคนให้เป็นคนดีนั้นเป็นกระบวนการที่ต้องทำตั้งแต่เยาว์วัย โดยเฉพาะการใช้วิธีการที่มีความยุ่งยากซับซ้อน ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็นสองปัจจัยสำคัญ คือ โยนิโสมนสิการและการมีกัลยาณมิตร การคิดวิเคราะห

…ษฐีนั้น ตั้งขึ้นใน ท้องของภรรยา แปลดังนี้ ก็อาจถูกค้านว่าแปลเข้าไปได้อย่างไร แต่ ลองพิจารณาดูเถิด ก็รูปศัพท์และรูปประโยคบังคับให้แปลอย่างนั้นก็ได้ ขอให้นักศึกษาจำไว้อย่างหนึ่งว่า การเขียนหนังสือภาษาไทยก็ตาม ภ…

คู่มือการแปลนี้เสนอแนวทางในการแปลข้อความจากภาษาไทยเป็นมคธ โดยเน้นความถูกต้องทั้งในด้านความหมายและความสัมพันธ์ของคำ ตัวอย่างเช่น การแปลประโยคเกี่ยวกับจีวรของสามเณรและคำว่า 'ครรภ์' ในบริบทต่างๆ ซึ่งเป็น

… จะเห็นได้ว่า การใช้คำว่า “ลัทธิ” ในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเทววาท มัทนะคติค่อนข้างไปทางลบ แต่ความหมายโดยรูปศัพท์จะไม่บ่งบอกว่าเป็นบวกหรือลบก็ ตาม โดย “กลุ่มเป้าหมาย” จะแบ่งออกเป็น (1) กรณีที่ 1-2 เกี่ยวกับนักบวชน…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์การใช้คำว่า 'ลัทธิ' ในคัมภีร์พระพุทธศาสนา โดยแบ่งประเภทของลัทธิต่างๆ เป็นกรณีพิเศษ โดยเฉพาะในบริบทที่รับใช้ในการวิเคราะห์ลัทธิของนักบวชนอกพระพุทธศาสนาและพระภิกษุที่มีความคิด

แนบเรียบวิเศษจากสมุรุ่มแบบ นามกิตติ ๙. ลงหลัง กร ธาด ซึ่ง ปร, ส, อู, ปี เป็น หน้าแปลงกร ธาด เป็น ข หรือ ข ได้บ้าง เช่น สุขาไจ (ธมฺโม) อันปัจจัยประชุมกันแต่งขึ้น ปรุราหโร อาการระท่อก่อน ๙. ปัจจเยติ สุข

…ะการใช้ศัพท์รวมถึงการประยุกต์ในภาษาไทย เพื่อให้เข้าใจความหมายได้อย่างลึกซึ้ง เช่น การลบสระและเปลี่ยนรูปศัพท์เพื่อสร้างคำใหม่ การศึกษาแบบนี้ช่วยให้ผู้เรียนมีความเข้าใจในโครงสร้างภาษามากยิ่งขึ้น สามารถประยุกต์ใ…

… คือ ใช้ศัพท์ที่ มีลักษณะคล้ายๆ กัน เขียนเหมือนๆ กัน มาใช้แทนกันในประโยค ทั้งนี้อาจเพราะไม่ได้สังเกตรูปศัพท์ให้ถี่ถ้วนก็เป็นได้ เพราะในภาษามคธ มีศัพท์ที่มีรูปร่างลักษณะเหมือนกันมาก เพราะมีรากศัพท์มาอย่างเดียว…

เอกสารนี้กล่าวถึงความสำคัญของการใช้ศัพท์ที่มีลักษณะคล้ายกันในภาษามคธ ซึ่งนักเรียนมักใช้ผิด เนื่องจากคำที่มีรากศัพท์เดียวกัน แต่ทำหน้าที่ในประโยคต่างกัน เช่น คำว่า 'ออกไป' ที่มีหลายรูปแบบการใช้ นอกจากน

ความไทย เป็น การเรียงประโยคอธิบายความ ๒๔๗ : สองบทว่า สติปัจจยตา วฏฏติ ความว่า การได้ ความที่มีสติเครื่องพิจารณาเป็นปัจจัย ย่อมควร ฯ : สติปจฺจยตา วฏฺฏ ติ ปญฺจเวกขณสฺสติยา ปัจจยตต์ ลัทธิ์ วฏฺฏติ ฯ (มงคล

…ทตั้งเพื่อให้การแก้ไขมีความหมายใหม่ที่ชัดเจนยิ่งขึ้น และยกตัวอย่างการแก้ไขในบทต่าง ๆ เช่น การเปลี่ยนรูปศัพท์เพื่อการเข้าใจที่ดีขึ้น เช่น นิกขมมาติ เป็น นิกขมิตวา และอื่น ๆ ทำให้เห็นถึงกลไกการทำงานของภาษาและกฎ…

…ะห์นี้เป็นกรณสาธนะ กัมมวาจก จึงแปลว่า “เป็นเครื่องอันเขา” บทประธานในรูปสําเร็จ แปล ว่า “ซึ่ง” การวางรูปศัพท์ ท่านวางศัพท์ในรูปสำเร็จ ทุกคำไว้ในรูปวิเคราะห์ - มุสา + วาทิยติ = มุสาวาโท ถ้าแต่งเป็นอย่างอื่น เช่…

บทความนี้อธิบายการวิเคราะห์รูปประโยคในมงคลทีปนี โดยเน้นที่รูปวิเคราะห์พิเศษและการทำความเข้าใจเจตนาที่เกี่ยวข้อง ไม่เพียงแต่การใช้คำโดยตรง เรายังได้มีการพูดถึงตัวอย่างการใช้คำในบริบทที่ถูกต้อง ตามหลักก

…ระโยค ที่มีเพียงศัพท์เดียวก็มีบ้าง แต่น้อยเต็มที่ ๕.๓ ในประโยคที่ไม่เต็มนั้น ศัพท์ที่ใช้จะต้องประกอบรูปศัพท์ ให้ถูกต้อง คือ มีวิภัตติเช่นเดียวกับประโยคต้น โดยทำหน้าที่อย่างเดียว กับค่าที่ตัวเองมาอยู่แทน ๕.๔ ศ…

เนื้อหาอธิบายการเรียงประโยคในภาษาบาลี โดยเฉพาะการใช้ศัพท์ที่ไม่ซ้ำในแต่ละประโยค การเสนอตัวอย่างเพื่อเข้าใจบทบาทของศัพท์ในประโยค รวมถึงวิธีการใช้ศัพท์ให้ถูกต้องตามหลักวากยสัมพันธ์ การสร้างประโยคที่มีคว