วิจาร : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 10 / 25

…ต่อ กามฉันท์ ปีติเป็นปฏิปักษ์ต่อพยาบาท วิตกเป็นปฏิปักษ์ต่อถีนมิทธะ สุขเป็นปฏิปักษ์ต่ออุทธัจจกุกุจจะ วิจารเป็นปฏิปักษ์ต่อวิจิกิจฉา" ดังนี้ โดยนัยที่กล่าวมาฉะนี้ ในปาฐะ ๒ บทนั้น ( วิกขัมภนวิเวก ) ความสงัดด้ว…

…ในวิสุทธิมรรค ซึ่งเป็นข้าศึกต่อองค์ฌาน โดยพระมหากัจจานเถระได้อธิบายถึงความที่สมาธิ ปีติ วิตก สุข และวิจาร เป็นปฏิปักษ์ต่ออารมณ์ต่างๆ ของนิวรณ์ ทั้งนี้ การข่มไว้ของนิวรณ์ที่กล่าวถึงในบทเพลงคือการรักษาความสง…

…ขึ้นไปในอากาศ และดุจกิริยา โผลงตรงดอกปทุม แห่งแมลงภู่ที่มีใจผูกพันอยู่ในกลิ่น (ปทุม ) ฉะนั้น (ส่วน) วิจาร มีความเป็นไปละเมียด ( กว่าวิตก ) เป็นภาวะที่จิตไม่แกว่งนัก ดุจ การกางปีก (ราร่อน ) ไปแห่งนกที่ขึ้นอ…

บทความนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับวิตกและวิจารในสภาวะแห่งฌาน ตามที่กล่าวในอรรถกถาต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสองฌานแรก แสดงให้เห็นถึงบทบาทของวิตกที่ท…

…้มน้ำมันผสมฝุ่นขัด ( ภาชนะนั้น ) ด้วยมือ ข้างหนึ่ง ฉะนั้น นัยเดียวกัน วิตกเป็นดังมือที่ตบ (ขึ้นรูป) วิจารเป็นดังมือที่ คอยแต่งตรงนั้นตรงนี้ แห่งช่างหม้อผู้หมุน (แป้น ) ล้อทำภาชนะ โดยใช้ไม้ตบ นัยนั้นเหมือนก…

เนื้อหานี้อธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างวิตกและวิจารในบริบทของการปฏิบัติธรรมในวิสุทธิมรรค โดยใช้ภาพเปรียบเทียบกับช่างทำภาชนะ ศึกษาเพื่อเข้าถึงสภาพสงบ (ว…

…ต้องละ " เพราะเป็นตัวทำ อันตรายแก่ฌานอย่างมาก ดังกล่าวมาฉะนี้ ก็เพราะว่า วิตกย่อมปักจิตลงไปในอารมณ์ วิจารตามผูกพันไว้ ปีติอันเกิดแต่ประโยคะสมบัติทำความอิ่มเอิบ และสุขทำความเฟื่องฟู แก่ใจอันมี ( ภาวนา ) ประ…

ในเนื้อหานี้พูดถึงการทำอันตรายของนิวรณ์ ๕ ต่อฌาน โดยเฉพาะกามฉันทะและพยาบาทที่ทำให้จิตไม่ตั้งมั่นในเอกัตตารมณ์ รวมถึงการกล่าวถึงการเข้าสู่ฌานที่อาจมีการเกิดขึ้นของอกุศลจิต แม้ในขณะที่มีฌาน. ข้อความนี้ช

…รจิตนอกนี้แห่ง องค์ ๕ นั้น ในองค์ ๕ นั้น เอกัคคตาพระผู้มีพระภาคเจ้ามิได้ทรงชี้ไว้ ในปาฐะว่า สวิตกก สวิจาร์...นี้ก็จริงอยู่ถึงอย่างนั้นเอกกัคคตา ก็นับเป็นองค์ได้แท้ เพราะตรัสไว้ในวิภังค์ว่า " คำว่าฌาน คือ ว…

บทความนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์ปฐมฌานในวิสุทธิมรรค โดยอธิบายลักษณะและความงามสามประการที่เกี่ยวข้องกับปฐมฌาน พร้อมอธิบายความแตกต่างระหว่างองค์ญาณในบริบทของจิตและการปฏิบัติทางพุทธศาสนา โดยมีการอ้างอิงถึงค

…สุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 167 " ถึงกระนั้น (ก็พึงทราบว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสคำว่า วิตกก วิจาราน รูปสมา ดังนี้ไว้ ก็เพื่อแสดงว่า เพราะองค์หยาบๆ ล่วง ไป ความบรรลุฌานที่ยิ่งกว่าปฐมฌานขึ้นไปมีทุติย…

บทความนี้อธิบายความหมายของคำว่า 'วิตกกวิจาราณ์ รูปสมา' ที่แสดงถึงเหตุผลที่ทำให้ทุติยฌานมีความสัมพันธ์กับการระงับวิตกวิจาร การเข้าใจถึงการมีอยู่…

…ระโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 171 เพราะสงบระงับด้วย" แต่เมื่อ จ ศัพท์นั้นผนวกเอาวิตกวิจารรูปสม ศัพท์เข้ามา พึงทราบโยชนาดังนี้ว่า "เพราะปีติคลายไปด้วย เพราะ วิตกวิจารระงับไปยิ่งขึ้นอีกหน่อยด…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์และอธิบายธรรมะในวิสุทธิมรรคเกี่ยวกับการลดความวิตกวิจารและปีติในการปฏิบัติฌาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในตติยฌาน การบรรยายถึงความสำคัญของการละสังโยชน์ที่ทำให้เกิดค…

…นะเหมือนกัน ก็พึงมีได้ เพราะเหตุที่ โทมนัสสินทรีย์นั้น เมื่อความเหนื่อยกายและความเหนื่อยใจอันมีวิตก วิจารเป็นปัจจัยมีอยู่ ก็ย่อมเกิดขึ้น และเพราะไม่มีวิตกวิจาร มันจะ ไม่เกิดขึ้นเลย อนึ่งเล่า วิตกวิจารใน (ข…

ในบทนี้มีการอธิบายถึงความสำคัญของสินทรีย์ ณ ฌานแต่ละระดับ รวมถึงอุปจารและอัปปนา เพื่อแสดงถึงความเกิดและดับของความรู้สึกต่างๆ เช่น โทมนัส ปีติ และโสมนัส และการมีอยู่ของจิตใจในขณะที่มีกายหยั่งลงสู่ความส

…กิดขึ้นโดย นัยที่กล่าวมาแล้วนั่นแล วิตกอย่างเดียวเท่านั้นเป็นองค์สำหรับละแห่ง ทุติยฌานนั้น องค์ ๔ มีวิจารเป็นอาทิเป็นองค์ประกอบ คำที่เหลือมี ประการดังกล่าวแล้ว ก็แลครั้นทุติยฌานแม้นั้น อันเธอได้บรรลุอย่างน…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงการบรรลุตติยฌานในกระบวนการฝึกสมาธิ โดยเน้นการทำใจให้บริสุทธิ์ผ่านการบริกรรมคำว่า 'ปฐวี' เพื่อประสบผลแห่งการพัฒนาในจิตและการละองค์หยาบในทางจิตใจ จะได้ปรับเข้าสู่ความละเอียดในตติยฌ

… พระโยคาวจรละได้ดังนี้ อนึ่ง องค์ฌานทั้งหลายคือ วิตก อันมีการปักจิตลงจำเพาะในนิมิตนั้นแล เป็นลักษณะ วิจาร อันยังกิจคือการตามเฟ้นนิมิตให้สำเร็จ ปีติ อันมี ๕ วิเสสาธิคม (อธิคม คือธรรมวิเสส ) ที่ได้แล้วเป็นปั…

บทนี้กล่าวถึงการบรรลุธรรมวิเสสที่ผู้ปฏิบัติได้รับ รวมถึงองค์ฌานทั้งหลายและการละนิวรณ์ทั้ง 5 ที่พระโยคาวจรสามารถทำได้ผ่านการยึดมั่นในสมาธิและความสุข โดยจัดการวิเคราะห์ความสำคัญระหว่างการปฏิบัติกับผลลัพ

…ีรูปสัญญาเป็นต้น เจตนา ๖ มีรูปสัญเจตนาเป็นต้น หมวดตัณหา ๖ มีรูปตัณหาเป็นต้น วิตก ๖ มีรูปวิตกเป็นต้น วิจาร ๖ มีรูปวิจาร เป็นต้นขันธ์ ๕ มีรูปขันธ์เป็นต้น กสิณ ๑๐ , อนุสติ ๑๐ สัญญา ๑๐ โดยมีอุทธุมาตกสัญญาเป็นต…

ในบทนี้เราได้เรียนรู้เกี่ยวกับอริยสัจทั้ง 4 และความสำคัญของการรู้จักการเจริญและการละในธรรมะ โดยเน้นเรื่องจักษุและความสัมพันธ์กับทุกข์รวมถึงการตีความภพต่างๆ เช่น กามภพ รูปภพ อรูปภพ ศัพท์ในบทฐาน ตัวอย่า

…นวิธีย่อคำด้วยปัจจัย มีใช้มากในภาษาบาลี นะฉัน จงศึกษาตา ให้รู้ ทั้งชื่อและวิธีสระยาย คือ วิเคราะห์ วิจารณ์ พระอมรมุณี (จัน จิตสมโม ป.ช.6) วัดโสมาภิรวาร รับบัตร อภิบาลสมาส และ พระมหากัณ ปิยทรัสี ป.ช.8 วั…

บทความนี้นำเสนอความรู้เกี่ยวกับการย่อคำต่อคำและการสมาสระหว่างคำในภาษาไทยและบาลี พร้อมทั้งการวิเคราะห์ความหมายของคำต่างๆ เช่น เปรตหมู นอกจากนี้ยังอธิบายกรณีการใช้ปัจจัยและกรรมในภาษาศาสตร์ เพื่อเพิ่มควา

… สมโภ มานุโล มาประชุมแห่งมนุษย์ ท. ชื่อ มานุสะ (ประชุมแห่งมนุษย์ หรือ หมู่แห่งมนุษย์) มายุไร คาเปโต วิจารณ์และแปลเหมือนกัน ตำ ปัจฉาย คามานํ สมโภ คามตา ประชุมแห่งชาวบ้าน ท. ชื่อ คามตา (ประชุมแห่งชาวบ้าน หรื…

เอกสารนี้เน้นการวิเคราะห์และอภิปรายเกี่ยวกับการใช้ภาษาไทยในการตั้งชื่อประชุมรวมถึงหมู่คนต่าง ๆ เช่น มานุสะ คามตา ชนตา และสาหตา รวมถึงการอธิบายระบบไวยากรณ์ที่เกี่ยวข้อง โดยมีตัวอย่างการใช้คำและความหมาย

…้เข็มขึ้น ย่อม ปรากฎในเมื่อถึงงานรีบร้อนเป็นต้น ๒-๔-๕ วิภา จาร ปีติ คำใดมีเป็นข้อที่ควรกล่าวในวิภา วิจาร และปีติ คำนั้นทั้งหมด ข้าพเจ้าได้กล่าวไว้แล้วว่า ในตอนพรรนานูปุมาในปฐวีิสัมโพธ [๖ วิริยะ] ความกล้า …

ในบทนี้พูดถึงเจตนาและวิริยะ โดยเจตนานั้นมีลักษณะและความมุ่งหมายในการทำกิจกรรมต่าง ๆ รวมถึงการขยายความเกี่ยวกับความกล้าในภาวะที่สอดคล้องกับธรรมชาติ เมื่อมีความเพียรและความมุ่งมั่นทำให้สำเร็จในกิจ เช่น

… มี ๑๓ คือเป็นเนื้อมามโดยรูปองตน ๑๓ เป็นอาวปะ ๔ ในอุตุสังขัง ๑๓ นั้น สังขาร ๑๓ คือ ผัสสะ เดตนา วิภา วิจาร ปีติ วิริยะ อิสาระ อโณคัปปะ โลกะ โมทะ มิจฉาทิฏฐิ เหล่านี้เป็นเนื้อมามโดยรูปองตน สังขาร ๔ คือ ฉันทะ …

ในบทนี้พูดถึงอุตุสังขังที่เกี่ยวข้องกับสังขาร ๑๓ ประเภทในโลก พร้อมทั้งอธิบายถึงวิญญาณเดวที่ ๑ และแนวความคิดเกี่ยวกับความเป็นอายและความไม่อาย รวมถึงอภิฤกษะโบตัตปะ ซึ่งเป็นแนวคิดที่สื่อถึงความสงบและความ

…ธีจอสัมปฏิทก่อน สงฆ์ราช (เป็นวิธีจอสัมปฏิท) ๑๓ คือ (เป็นนิจต) มาโดยรูปของตน ๑๑ คือ ผัสสะ เจตนา วิจา วิจาร วิริยะ ชิวิต จิตติญิต (ความหยุดแห่ง จิต) อติหรืออ อโนตัปปะ โมหะ วิจิกิยา และเป็นเยาวปนะ ๒ คือ อุทัจ…

เอกสารนี้พูดถึงการศึกษาสงฆ์ต่างๆ และการสร้างความสัมพันธ์กับวิญญาณ โดยเฉพาะในกลุ่มสงฆ์ที่มีความแตกต่างกัน มีกระบวนการส่องศึกษาถึงความหยุดแห่งจิตและปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติธรรม การตั้งอยู่ในความมั่นใจ

ประโยค - วิจารณ์ธรรมเปล่า ภาค ๓ ตอนที่ ๑๒๔ อายตนะ ธาตุ นิเวศ อายตนะนิเทศ อายตนะ ๑๒ คือ จักวายตนะ รูปวายตนะ โสตาย…

บทความนี้สำรวจอายตนะและธรรมชาติของศัพท์ผ่านการวิเคราะห์และการตีความ. เนื้อหาภายในอธิบายถึงมิติของอายตนะ ๑๒ รวมถึงการแบ่งประเภทและฟังก์ชั่นต่างๆ ของศัพท์ในภาษาที่ทำให้ผู้อ่านเข้าใจความหมายได้ดียิ่งขึ้น

ประโยค - วิจารณ์ธรรมเปล่า ภาค ๑ ตอนที่ ๑๕๑ อินทรีย เพราะทรงมีความเป็นใหญ่ยิ่ง องค์นี้ คุฬผลคุณธรรม ก็ชื่อว่า อินทร…

เนื้อหาเกี่ยวกับการวิเคราะห์คำว่า อินทรีย เป็นสิ่งที่พระพุทธเจ้าทรงประกาศขึ้น โดยมีอรรถถึงกรรมที่มีความเป็นใหญ่ในธรรมทั้งหมด ซึ่งกรรมสามารถสื่อความเป็นจริงในพระพุทธศาสนาได้ อธิบายถึงความสำคัญของอินทรี

ประโยค - วิจารณ์ธรรมเปล่าภาค ๓ ตอนที่ ๑๙๘ เราคือใดแล" เป็นคำว่า คำแก้พึงมีว่า "หาไม่ได้ เพราะ เพียงแต่ความสิ้น หมา…

บทความนี้วิจารณ์ถึงแนวคิดของพระนิพพานและพระอรหัต โดยที่ระบุว่าความสิ้นในพระธรรมสามารถถูกตีความเป็นนิพพานได้หรือไม่…

ประโยค - วิจารณ์ธรรมเปล่า ๆ คาด คาถา ๑ ในอารมณ์นั้น จิตและเจตสกทั้งหมดทำอารมณ์ใดให้เป็น ที่หนักเกิดขึ้น อารมณ์นั้น…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงการวิเคราะห์อารมณ์และความแตกต่างของอารมณ์ที่เกิดจากจิตและเจตสิก โดยเน้นที่อารมณ์ที่เป็นเหตุให้เกิดความหนักและอารมณ์ที่เกี่ยวข้องกับกุศล ความแตกต่างของอารมณ์เหล่านี้ถือเป็นปัจจัยที่