วิภัชดรามาแลบ ภาค ๑ ตอน ๑ : หน้า 73/405

ประโยค - วิภัช븺ดรามาแลบ ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 72 ธรรมชาตินั้น จึงชื่อว่าเจตนา (ธรรมชาติกับคิอ) เจตนานั้น มีภาวะ คือความมุ่งใจเป็นลักษณะ มีความเคลื่อนไหวเป็นรส มีความจัดเจน เป็นปัจจุบัน คืองมกิจของตนและกิจของผู้อื่นให้สำเร็จ ดูดนูผู้ใหญ่ม มีซีผู้ใหญ๋ (ของศิษาโบโมกด) และนายช่างไมู้ใหญ่เป็นต้น ก็แล เจตานี้เมื่อเป็นโดยภาวะที่ซึ่งสัมปฤทธิ์ธรรมทั้งหลายให้เข็มขึ้น ย่อม ปรากฎในเมื่อถึงงานรีบร้อนเป็นต้น ๒-๔-๕ วิภา จาร ปีติ คำใดมีเป็นข้อที่ควรกล่าวในวิภา วิจาร และปีติ คำนั้นทั้งหมด ข้าพเจ้าได้กล่าวไว้แล้วว่า ในตอนพรรนานูปุมาในปฐวีิสัมโพธ [๖ วิริยะ] ความกล้า ชื่อว่าวิริยะ วิริยะนั้นมีความแรงขึ้นเป็นลักษณะ มีการค้าขนสภาตธรรมทั้งหลายเป็นรส มีภะที่ไม่มองลงเป็นปัจจุบุ ฐาน มีความสังเวชเป็นปัจจุบัน ตามมาบลิวา "ผู้อสัจจะแล้วอ่อนทำ ความเพียรโดยแยกคาย" หรือว่ามิติแดนวิธีริมมะ (เรื่อง ที่จะต้องใช้ความเพียร) เป็นปัจจุบันก็ได้ วิริยะนี้ บันตีติพึงเห็นว่า บุคคลคำโดยถูกทางแล้ว ย่อมเป็น มูลแห่งสมบัติทั้งปวง "๑. มหากิฏกขยายความว่า ศิษย์ผูใหญ่เมื่อให้ศีลอื่น ๆ สายายมณฑ์ ตนเองก็อ่อน สายายด้วย เมื่อนายช่างใหญ่มือทำงานแล้ว ช่างลูกมือทั้งหลายก็ด้วย ๒. อง. ฉกุก. ๒๒/๕๔๕