อุตุสังขังโลกภูมิ ภาค ๑ ตอน ๑ : หน้า 88/405

ประโยค - วิภัชิมธรรมแปล ภาค ๑ ตอน ๑ หน้า 87 [ อุตุสังขังโลกภูม ๑๓ ] ในอุตุสังขังหลาย ก่อนอื่น สังขารทีสับปทด้วยอุตุส วิญญาณเดวที่ ๑ ในโลกุณ ( คือวิญญาณที่เป็นโสมาสรขคร ทุจิตคัมปฏ องสมบูร มี ๑๓ คือเป็นเนื้อมามโดยรูปองตน ๑๓ เป็นอาวปะ ๔ ในอุตุสังขัง ๑๓ นั้น สังขาร ๑๓ คือ ผัสสะ เดตนา วิภา วิจาร ปีติ วิริยะ อิสาระ อโณคัปปะ โลกะ โมทะ มิจฉาทิฏฐิ เหล่านี้เป็นเนื้อมามโดยรูปองตน สังขาร ๔ คือ ฉันทะ อธิโมกข์ อุทธัจจะ มนสิการ นี่เป็นอาวปะ [ อรรถาธิบายอุตุสังขังโลกมูลข้อ ] อรรถาธิบายในอุตุสังขังเหล่านี้ บัณฑิตพึงทรงดังต่อไปนี้ [ อภิฤกษะโบตัตปะ ] บุคคลใดอายา เหตุนี้บุคคลนึงจึงชื่ออิหิโล ( แปลว่าผู้อายอาย ) ความเป็นแห่งอายอาย ชื่อว่าคิริ ( แปลว่าความไม่อาย ) ความ ไม่กลัวชื่อว่า อโนตัปปะ ใน ๒ อย่างนั้น อภิฤกษะ มีความไม่ รังเกียจแต่ทฏุจิตมีลักษณะเป็นต้นเป็นลักษณะ หรือว่ามีความไม่ขวยใจ แต่ทุกวิรัตทั้งหลายเป็นลักษณะ ( ก็ได้ ) อโนตัปปะ มีความไม่รั้นแต่ ทุจริตทั้งหลายเน้นเป็นลักษณะ หรือว่า มีความไม่สะอั่งแต่ทุจริต ทั้งหลายนี้เป็นลักษณะ ( ก็ได้ ) นี่เป็นความสงบในอิหิโละและ อโนตัปปะนั้น ส่วนความผิดดาร พึงทราบโดยทำองค์ความที่ตรง