สงเคราะห์ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 8 / 15

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 119 [จิตกับเจตสิกประกอบกัน] การสงเคราะห์เวทนา มีสุขเวทนาเป็นต้น และจิตตุปบาทที่ สหรคตด้วยเวทนามีสุขเป็นต้นนั้น ด้วยสามารถแห่งการจำแนก ชื่อว่…

บทความนี้วิเคราะห์การสงเคราะห์เวทนาภายใต้แนวคิดของอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยการจำแนกเวทนาออกเป็น 3 ประเภทคือ สุข ทุกข์ และอุเบกขา นำเ…

…ินบดฯ นัยแม้ในฐานที่เหลือ ก็อย่างนี้ ฯ ที่ตั้งแห่งวิญญาณ ๕ มีการเห็น เป็นต้น ชื่อว่าปัญจวิญญาณฐาน ฯ สงเคราะห์สัมปฏิจฉันนะ เป็นต้น เข้าด้วย อาทิ ศัพท์ ฯ બૈં บรรดาฐาน ๑๐ เหล่านั้น ที่ระหว่าแห่งจุติและภวังค์เป็นฐ…

เนื้อหาในบทนี้พูดถึงการทำงานของจิต โดยยกตัวอย่างถึงกิจที่เกิดขึ้นและการเคลื่อนที่ของจิต เช่น ชวนกิจ, ตทาลัมพนกิจ, และจุติกิจ ซึ่งอธิบายการเชื่อมโยงของฐานที่เกี่ยวข้องภายใต้หลักอภิธัมมาที่จำเป็นต่อการเ

…ธัมมัตถสังหคหฎีกาแปล พรรณนาความปริเฉทที่ ๔ [ข้อความเบื้องต้น] ประกอบความว่า ข้าพเจ้าครั้นได้กระทำการสงเคราะห์ประเภท แห่งจิตตุปบาท คือขันธ์ทั้ง ๔ อันยอดยิ่ง คืออุดม โดยวิภาคมีเวทนา สงเคราะห์เป็นต้น โดยประการอย่…

บทความนี้กล่าวถึงการสงเคราะห์จิตตุปบาทผ่านการตีความอภิธัมมัตถสังคหะ โดยแบ่งแยกเป็นภูมิและบุคคลเพื่อแสดงการเปลี่ยนแปลงและความสัมพั…

…นิม มิตวสวัดดี เทวดาชั้นปรนิมมิตวสวัดดี " ฯ อนึ่ง การมสุคติภูมินี้นั้น แม้มีตั้ง ๑๑ อย่าง ก็ถึงความ สงเคราะห์เข้าในคำว่า "กามาวจรภูมิ" นั่นเอง ฯ รูปาวจรภูมิมี ๑ ชั้น คือ ๑๖ ภูมิแห่งทุติยฌาน (มี ๓ ชั้น) คือ ปริ…

บทความนี้กล่าวถึงประเภทของภูมิในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ซึ่งแบ่งออกเป็นหลายชนิด โดยเฉพาะกามสุคติภูมิที่มี 11 ประเภท รวมถึงมนุษย์และเทวดาในชั้นต่างๆ ในที่นี้ยังมีการระบุจำนวนและชั้นของภูมิแห่งฌานแต่ละประเภ

… อปจายนมัย เวยยาวัจจมัย) และ ๓ อย่าง (คือ ธัมมเทสนามัย ธัมมัสสวนมัย และทิฏฐชุกรรม) (รวม ๒ อย่างนี้) สงเคราะห์เข้าในกรรม ๓ อย่าง มีทานและศีลเป็น ต้นตามลำดับ ๆ ก็เหตุในการสงเคราะห์นี้ ข้าพเจ้าจักกล่าวข้างหน้าฯ ส…

บทนี้สอนเกี่ยวกับโทสมูลจิตซึ่งหมายถึงจิตที่มีโทสะเป็นมูล พร้อมกับการริบทรัพย์ของพระราชาเพื่อปราบคนชั่วตามกฎหมาย นอกจากนี้ยังกล่าวถึงการใช้สอยของจากบุญกิริยาวัตถุและการรักษาศีลที่เกี่ยวข้องกับกรรมและผล

…ป็นบุญกิริยาวัตถุ คือทิฏฐชุกรรมละสิ ?" แก้ว่า "จะไม่ได้เป็นหามิได้ เพราะแม้เจตนาดวงก่อนและดวงหลัง ก็สงเคราะห์เข้าในบุญกิริยาวัตถุนั้น ๆ " ฯ จริงอยู่ ในเวลาทำความเห็น ให้ตรง จิตย่อมเป็นญาณสัมปยุต (ประกอบด้วยญาณ…

บทความนี้วิเคราะห์ความสำคัญของจิตและบุญกิริยาวัตถุในอภิธัมมะ โดยเฉพาะการทำความเห็นให้ตรง และความเชื่อมโยงระหว่างการให้และการส่งเสริมบุญ การศึกษาเชิงลึกเกี่ยวกับทานและการอนุโมทนาแสดงถึงการส่งเสริมความด

…ุที่การถือเอาอายตนะ ๘ ไม่มีแก่สัตว์จำพวกอื่นด้วย ฯ ส่วนคำใดในอรรถกถาว่า พระผู้มีพระภาคตรัสอายตนะ ๑๑ สงเคราะห์ สังเสทชกำเนิดไว้ ในพวกอุปปาติกสัตว์ โดยเป็นกำเนิดที่มีอายตนะ บริบูรณ์ แม้คำนั้น พระอรรถกถาจารย์ก็กล…

เนื้อหานี้เน้นการอธิบายเกี่ยวกับอายตนะของอุปปาติกสัตว์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยกล่าวถึงความสำคัญของสังเสทชสัตว์ที่ไม่มีฆานะ และรายงานข้อคิดเห็นจากอรรถกถาจารย์ที่อธิบายการจัดหมวดหมู่ของสัตว์นี้ อธิบายถ

…่งสภาวธรรมเหล่านั้น ตามที่ประกอบกันได้ คือตามสมควรแก่การ ประกอบกัน ด้วยอำนาจการรวมอย่างหนึ่ง ๆ ฯ การสงเคราะห์ (ประมวล) ธรรมที่เป็นอกุศลล้วน ๆ ด้วย อำนาจแห่งธรรมที่เป็นสภาคกัน ชื่อว่าอกุศลสังคหะ ๆ การ สงเคราะห์…

…มัตถสังคหะชี้ให้เห็นถึงการจัดกลุ่มวัตถุธรรมที่มีลักษณะต่างๆ โดยแบ่งแยกตามอำนาจและคุณภาพของธรรม มีการสงเคราะห์ธรรมที่เป็นอกุศล, กุศล, และโพธิปักขิยธรรม โดยใช้คลังความหมายที่อธิบายความเข้าใจถึงธรรมที่ประกอบกันได…

…ใจในรูปภพและอรูปภพ ชื่อว่าภวาสวะ ได้แก่ความ ติดใจในฌานฯ ความกำหนัด เฉพาะที่สหรคตด้วยสัสสตทิฏฐิ ท่าน สงเคราะห์ลงในภวาสวะนี้เหมือนกันฯ บรรดาราคะ ๓ อย่าง ตามที่ กล่าวแล้วนั้น ความกำหนัดด้วยอำนาจความพอใจ (ในรูปภพแ…

ในอภิธัมมัตถสังคหบาลีได้อธิบายเกี่ยวกับความกำหนัดซึ่งหมายถึงการติดใจในรูปภพและอรูปภพ โดยรวมถึงการกำหนัดในฌานและความพอใจที่นำไปสู่สัสสตทิฏฐิ ในบทนี้ยังกล่าวถึงทิฏฐิ ๖๒ อย่าง และอวิชชาที่ผูกพันสัตว์ทั้ง

…ัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 324 อย่าง ทั้งโดยอำนาจพระสูตรทั้งโดยอำนาจพระอภิธรรม ฯ ข้าพเจ้า ได้กล่าวการสงเคราะห์ (ประมวล) พวกบาปคืออกุศลไว้ ๕ อย่าง ด้วยประการอย่างนี้แล ฯ ก็บรรดาธรรม ๑๔ อย่าง มีโลภะเป็นต้น เหล่าน…

บทความนี้นำเสนอการสงเคราะห์บาปในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมีการแบ่งหมวดธรรม 14 อย่าง รวมถึงการอธิบายองค์ฌานและองค์มรรคอย่างละเอียด…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 332 ปัญญาสงเคราะห์เข้าได้ใน ๕ ฐาน วายามะ และเอกัคคตาแล สงเคราะห์เข้าได้ใน ๔ ฐาน จิตและสติสงเคราะห์เข้าใน ๓ ฐาน ฯ สังกั…

เนื้อหาส่วนนี้นำเสนอเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา ที่อธิบายถึงปัญญาสงเคราะห์ใน 5 ฐานและการสงเคราะห์ใน 4 ฐาน ซึ่งมีการอธิบายถึงความสำคัญของจิตและสติ รวมถึงการศึกษาสติปัฏฐาน 4 อย…

…ผู้มีพระภาคอจ้าจึงทรงยกขันธ์ ๒ ขึ้น แสดงไว้ ฯ ท่านอาจารย์ทำไว้ในใจว่า ก็พระนิพพาน พระผู้มีพระภาค ทรงสงเคราะห์ลงในอายตนะและธาตุ มิใช่หรือ ? เพราะเหตุไร จึงไม่ สงเคราะห์ลงในขันธ์ จึงได้กล่าวคำเป็นอาทิว่า เภทาภาเ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกาอธิบายถึงความสำคัญของขันธ์ในการเกิดทุกข์และการพ้นจากทุกข์ ซึ่งปรกฏว่า พระผู้มีพระภาคทรงยกขันธ์เป็นตัวแทนแห่งธรรมต่าง ๆ ที่มีความแตกต่างและเก

…ที่ท่านกล่าวคำว่า มคฺคงค์ มคฺคปริยาปนฺนํ ไว้ แม้ในนิเทศแห่งอัญญาตาวินทรีย์ ในบรรดาผลธรรมจึงอาจทำการ สงเคราะห์สัมมาทิฏฐิเป็นต้น ลงในมรรคสัจ และธรรมที่สัมปยุตด้วย มรรคผลนอกนี้ลงในทุกขสัจ โดยเป็นสังสารทุกข์เหมือน…

เนื้อหาในบทนี้พูดถึงตัณหาเป็นเหตุสำคัญที่นำไปสู่ทุกข์และการสังเคราะห์ธรรมจากพระพุทธเจ้า มีการเน้นถึงมรรคและผลในการพ้นทุกข์ รวมถึงการเผยแพร่ธรรมเพื่อช่วยสัตว์ทั้ง 3 ประเภท โดยธรรมเหล่านี้มีความเชื่อมโย

…ังขาร ท่านก็ถือเอาโดยศัพท์ว่า ตัณหาอุปาทานและภพเหมือนกันฯ แม้ในคำเป็นต้นว่า ตถา นี้ บัณฑิตพึงทราบการสงเคราะห์อวิชชาและ สังขารเหล่านั้น โดยการถือเอาตัณหาอุปาทานและภพนั้น โดยนัยที่ กล่าวแล้ว ฯ ก็ท่านอาจารย์ทำในใ…

บทความนี้เป็นการวิเคราะห์หลักธรรมเกี่ยวกับอวิชชา ตัณหา และอุปาทานในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยเน้นถึงการเกิด ความแก่ และความดับของวิญญาณ รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างอดีต ปัจจุบัน และอนาคตตามอำนาจของเหตุทั้งส

…ัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 366 และ (ตามอำนาจ) แห่งอวิชชาและสังขารทั้ง ๒ ซึ่งท่านได้โดยการ ประมวล (สงเคราะห์) ฯ คำว่า อายตี ผลปญฺจก ได้แก่ผล ๕ อย่าง มีวิญญาณเป็นต้น ที่ท่านกล่าวไว้ด้วยศัพท์คือชาติชารและมรณะ ซ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกาที่อธิบายเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างเหตุและผลในทางธรรม โดยเฉพาะการเชื่อมโยงระหว่างอดีตกับปัจจุบันและอนาคต โดยเน้นว่าสิ่งที่เกิดขึ้นในปัจจุบ

…ห่งภาวนา ๒ คือ สมถภาวนา และวิปัสสนาภาวนา ตามลำดับ ฯ บรรดากรรมฐาน ๒ อย่างนั้น ในสมถสังคหะ พึงทราบการ สงเคราะห์ (ประมวล, รวบรวม) สมถกรรมฐาน โดยนัย ๒ อย่าง ก่อน คือ กสิฯ ๑๐ อสุภะ ๑๐ อนุสสติ ๑๐ อัปปมัญญา ๔ สัญญา ว…

เนื้อหาในปริเฉทที่ ๕ ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี กล่าวถึงการเข้าใจในกัมมัฏฐานแบ่งออกเป็น ๒ ประเภท คือ สมถภาวนา และวิปัสสนาภาวนา พร้อมการบรรยายประเภทของกรรมฐานและภาวนา รวมถึงรายละเอียดเกี่ยวกับนคริยมจิต การ

…ุวงศ์เสวกามตย์ และทยวประชาราษฎร์ทั้งปวง ด้วยสามารถแนะนำให้ประกอบกิจ และ ชักชวนในกุศลจริยากิจจการประ สงเคราะห์เข้าใน รัฏฐาภิบาลโนบาย ซึ่งจะรับพระราชทานถวายวิสัชนาในวาระเป็นลำดับไป ในที่นี้จะพรรณนาแต่ เพียงการกุ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส และการเคารพในพระธรรมอันทรงคุณค่าของพระพุทธเจ้า พระองค์ทรงตรัสรู้ที่อชปาลนิโครธและการเคารพในพระธรรมถูกกล่าวถึงว่าเป็นธรรมดาสำหรับพระพุทธเจ้าทั้

…ราชประสงค์ของพระราชบิดา ถึงซึ่ง ในฝ่ายพระพุทธศาสนา พาหุสัจจะนี้ก็คงเป็นคุณสมบัติที่นิยมนับถือทั่วไป สงเคราะห์เข้าในธรรมวิภาคนั้น ๆ ดังสรรพคุณสำหรับประกอบเข้าเป็นเภสัชช์ จัดเข้าในหมวด อริยธนสมบัติอย่างประเสริฐ …

ในบทความนี้กล่าวถึงบทบาทของการศึกษาในสมัยโบราณ โดยเฉพาะการศึกษาของพระราชบุตร ซึ่งพระเจ้าสุทัสนราชได้ทรงเห็นคุณค่าแห่งการศึกษาและเลือกหาผู้มีความสามารถในการสอนให้กับพระราชบุตร เพื่อให้เกิดปรีชาสามารถแล

…ปิสฺส ปฏิ ปูเชติ ย่อมนับถือตอบตลอวงศ์วานของเรา สมเด็จพระผู้มีพระภาคเจ้าประทานโอวาทไว้ให้ เข้าใจอุบายสงเคราะห์มิตร ด้วยประการฉะนี้ ความเป็นผู้มีพวกพ้อง เป็นผลที่ควรจะต้อง ประสงค์ประการหนึ่ง ในส่วนทิฏฐธัมมิกัตถป…

เนื้อหานี้พูดถึงหลักการสำคัญในการสงเคราะห์มิตรตามคำสอนของพระพุทธเจ้า โดยเฉพาะการใช้สังคหวัตถุ ๔ ซึ่งประกอบไปด้วยการให้ กริยา การเอาใจใส่ และคว…

…ัตตุกัมยตาฉันทะนั้นว่า เป็นอิทธิบาท คือคุณเครื่องบรรลุความสำเร็จประการหนึ่ง โดยชื่อว่า ฉันททิทธิบาท สงเคราะห์ เข้าในโพธิปักขิย ธรรม คือคุณอันเป็นฝ่ายแห่งความตรัสรู้ พระองค์ได้บรรลุพระโพธิญาณเป็นพระสัพพัญญูพุทธ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการส่งพระเถระประกาศพระศาสนาและการฟื้นคืนราชสมบัติของทีฆาวุกุมาร พระมหาชนกได้ยกตัวอย่างอุทาหรณ์เพื่อสอนเคราะห์ว่าบุรุษผู้บัณฑิตควรมีความหวังในความสำเร็จ โดยไม่ควรเบื่อหน่าย พระชินสีห์ได