อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา : หน้า 229/442

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 229 (การทำความเห็นให้ตรง) ฯ [ปุจฉาวิสัชชนาทิฏฐชุกรรมเป็นต้น] ถ้ามีคำท้วงว่า "เมื่อเป็นเช่นนั้น จิตตุปบาทที่เป็นญาณวิปยุต (ปราศจากญาณ) ก็ไม่ได้เป็นบุญกิริยาวัตถุ คือทิฏฐชุกรรมละสิ ?" แก้ว่า "จะไม่ได้เป็นหามิได้ เพราะแม้เจตนาดวงก่อนและดวงหลัง ก็สงเคราะห์เข้าในบุญกิริยาวัตถุนั้น ๆ " ฯ จริงอยู่ ในเวลาทำความเห็น ให้ตรง จิตย่อมเป็นญาณสัมปยุต (ประกอบด้วยญาณ) ทีเดียว แม้ก็ จริง ถึงอย่างนั้น ในกาลก่อนและภายหลังต่อมา จิตแม้เป็นญาณวิปยุต แม้นั้น เป็นทิฏฐชุกรรม จึงเกิดขึ้น เพราะเหตุนั้น พอกันที ไม่ควรจะชักช้าเกินไป ฯ แต่ว่า บรรดาบุญกิริยาวัตถุ ๑๐ มีทานเป็นต้น เหล่านี้ บุญกิริยาวัตถุคือปัตติทานและอนุโมทนา ย่อมถึงความ สงเคราะห์เข้าในทาน เพราะมีสภาพเหมือนกับทานนั้น ๆ จริงอยู่ แม้ ทานเป็นปฏิปักษ์ต่ออิสสาและมัจฉริยะ ถึงปัตติทานและอนุโมทนาแม้ เหล่านั้น ก็เป็นปฏิปักษ์ต่ออิสสาและมัจฉริยะเหมือนกัน เพราะฉะนั้น ปัตติทานและอนุโมทนา (การให้ส่วนบุญและการอนุโมทานส่วนบุญ) เหล่านั้น ท่านอาจารย์จึงสงเคราะห์เข้าในทานมัยบุญกิริยาวัตถุ (บุญ กิริยาวัตถุที่สำเร็จด้วยทาน) เพราะมีลักษณะอย่างเดียวกัน โดยมีธรรม เป็นปฏิปักษ์เหมือนกันฯ อปจายนะและเวยยาวัจจะ (ความประพฤติ อ่อนน้อมและความช่วยขวนขวาย) ท่านก็สงเคราะห์เข้าในบุญสำเร็จ ด้วยศีล เพราะเป็นจาริตศีลฯ ท่านอาจารย์ธรรมปาลเถระ กล่าวไว้