หมายความ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 21 / 39

…ก็แล ครั้นกรรมฐานอันอาจารย์บอกอยู่อย่างนี้ พระโยคีนั้น จึงฟังถือเอานิมิตให้ได้ คำว่า " ถือเอานิมิต" หมายความว่า ผูก พันอาการนั้น ๆ เข้าไว้ (ในใจ) อย่างนี้ว่า นี่เป็นบทเบื้องต่ำ นี่ เป็นบทเบื้องสูง นี่เป็นเนื้…

ในบทนี้ ผู้อ่านจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับความสำคัญของกรรมฐานและการถือเอานิมิตตามคำแนะนำจากอาจารย์ โดยเน้นการฟังและการยึดถือกรรมฐานที่เหมาะสม เพื่อให้เกิดการบรรลุคุณวิเศษ การอธิบายถึงกรรมฐานที่เหมาะสมกับจร

…ชื่อว่าคบหาบุคคลผู้มีจิตเป็นสมาธิ (๑๐) ความน้อมใจไปในสมาธิ ความน้อมจิตไปในสมาธิ ชื่อว่า ตทธิมุตฺตตา หมายความว่า หนักไปในสมาธิ หน่วงไปในสมาธิ โน้มไปในสมาธิ เงื้อมไปใน สมาธิ อัปปนาโกศล ๑๐ อย่างนี้ พระโยคีจึงทำใ…

บทความนี้สำรวจแนวทางการปฏิบัติสมาธิในวิสุทธิมรรค โดยยกตัวอย่างการหลีกเลี่ยงบุคคลที่มีจิตไม่สงบ และการเสริมสร้างสมาธิผ่านการเข้าใกล้บุคคลที่มีจิตใจสงบ การธำรงจิตให้มั่นในสมาธิจึงเป็นสิ่งจำเป็นในการปฏิบ

…่านั้น Q. ปาฐะที่ถูกต้อง ติ ติดกับบทหลัง เป็นศัพท์สมาส ฎีกาก็แก้ในรูปนั้น คือเขียนเป็น ตนนิสสรณ์ ๒. หมายความว่า มิได้เป็นนิสสรณะแห่งนิวรณ์ข้ออื่น ๆ คือว่า ฌานนี้เป็นข้าศึก โดยตรงต่อกามราคะ เช่นเดียวกับเมตตา เ…

บทนี้พูดถึงการที่ฌานเป็นเหตุให้หลุดพ้นจากกามทั้งหลาย โดยอธิบายถึงธรรมชาติของเนกขัมมะ ซึ่งเป็นปฏิปักษ์ต่อกามราคะ ตามคำสอนของพระสารีบุตร นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงวิเวกที่เกี่ยวข้องและการเห็นคุณค่าของฌาน

…ยงติดกันเป็นบทสมาส และตั้งวิเคราะห์ไว้ด้วยว่า อุปริ วุจจมานาน ฌานคามิ อุปริฌานคานิ ๑. อคฺคหิตคฺคหเณ หมายความว่า เท่าที่จำแนกธรรมอันควรเป็นความหมายแห่งปาฐะ ทั้ง ๒ ได้มาแล้วนั้น ยังไม่สิ้นกระแสความที่ควรจะจำแนก…

บทความนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์นิวรณ์ทั้งหลายในวิสุทธิมรรค ซึ่งเป็นข้าศึกต่อองค์ฌาน โดยพระมหากัจจานเถระได้อธิบายถึงความที่สมาธิ ปีติ วิตก สุข และวิจาร เป็นปฏิปักษ์ต่ออารมณ์ต่างๆ ของนิวรณ์ ทั้งนี้ การข่ม

…่างเดียวกันนี้เอง [แก้อรรถบท วิเวกช์] บัณฑิตพึงทราบอรรถในบทว่า วิเวกช์ (ดัง) นี้ ความสงัดชื่อ วิเวก หมายความว่า ปราศไปจากนิวรณ์ อีกนัยหนึ่งธรรมใดสงัดแล้ว เหตุนั้น ธรรมนั้นจึงชื่อว่า วิเวก คือธรรมอันสงัดจากนิว…

เนื้อหานี้อธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างวิตกและวิจารในบริบทของการปฏิบัติธรรมในวิสุทธิมรรค โดยใช้ภาพเปรียบเทียบกับช่างทำภาชนะ ศึกษาเพื่อเข้าถึงสภาพสงบ (วิเวก) ที่ปราศจากนิวรณ์และเชื่อมโยงกับสภาวะของฌานแล

…หลายเหล่านั้น ( มีศรัทธาเป็นต้น ) ย่อมเป็นธรรมมีรสเป็นอันเดียว * มหาฎีกาอธิบายว่า คำว่า "ในขณะนั้น" หมายความในภังคขณะ เพราะเมื่ออุปปาทขณะ ล่วงไปแล้ว ตั้งแต่ฐิติขณะไป อาเสวนจึงเป็นไป อาเสวนก็คืออาการที่เป็นไปแ…

บทความนี้กล่าวถึงการปฏิบัติทางจิตในวิสุทธิมรรค โดยชี้ให้เห็นความสำคัญของอุเบกขาในการทำให้จิตผ่องแผ้วและพ้นจากกิเลสต่างๆ การบรรลุญาณสามารถทำให้สัมผัสถึงความสำเร็จและความสงบของจิต รวมถึงการคงไว้ซึ่งความ

…พื่อแสดงอรรถพิเศษนี้อีกว่า ถึงแม้ สัตว์ทั้งหลายยินดีนักในความสุข และสุข ( ในตติยฌาน) นี้เล่าก็เป็ * หมายความว่า เสื่อมลงเป็นทุติยฌานไป (?)

เนื้อหาเกี่ยวกับวิสุทธิมรรคในตติยฌานที่เน้นบทบาทของสติสัมปชัญญะในกระบวนการทางจิต ซึ่งช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถเดินทางในฌานได้อย่างละเอียดและลึกซึ้ง การเรียนรู้เกี่ยวกับประสบการณ์ในฌานต้นๆ และตติยฌาน รวม

…ตติย) ฌานใดเป็น การณ์ พระอริยะทั้งหลายมีพระพุทธเจ้าเป็นต้น ย่อมกล่าวแสดง แต่งตั้ง เปิดเผย ทำให้ตื้น หมายความว่าประกาศสรรเสริญซึ่งบุคคล ผู้ได้ตติยฌานนั้น ถามว่าสรรเสริญอย่างไร ? ตอบว่าสรรเสริญว่า

เนื้อหาเกี่ยวข้องกับการเข้าใจในความสุขที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติในตติยฌานที่ลึกซึ้ง และการที่พระโยคาวจรสามารถเข้าถึงความสุขดังกล่าวได้ โดยอ้างอิงถึงคำสอนจากพระพุทธองค์ แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของสติสัมปช

… สมุทร" นั้น ได้เกิดขึ้น (ส่วน พระโยคาวจรผู้มิได้สร้างอธิการไว้ ๑. โลณีย์ เช่นทะเลสาบน้ำเค็ม (?) ๒. หมายความว่า มีขนาดเท่าที่มองเห็น (?)

บทความนี้นำเสนอวิธีการเจริญอาโปกสิณ โดยผู้ปฏิบัติจำเป็นต้องนั่งในท่าที่สบาย และพิจารณานิมิตแห่งน้ำ เช่นในสระ ในบึง หรือทะเล เพื่อเข้าสู่วิธีการปฏิบัติที่ถูกต้อง นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงบัณฑิตที่พึงพา

…เสียว่าสีนั้นมันเป็นอันเดียวกันกับไฟ ซึ่งที่อาศัย * ให้ใช้ปืนไม้แก่น เพื่อให้ติดไฟอยู่ทน ที่ว่าสนิท หมายความว่าไม่มียางแล้ว

เนื้อหานี้ว่าด้วยการเจริญเตโชกสิณโดยพระโยคาวจร ที่ถือเอานิมิตในไฟเป็นตัวช่วยในการปฏิบัติธรรม เมื่อพระโยคาวจรผู้มีบุญได้สร้างนิมิตจากเปลวไฟในที่ต่างๆ เช่น ตะเกียงหรือโรงอุโบสถ ทั้งนี้ มีวิธีการแต่งกสิณ

…มเชื่อในพระรัตนตรัยมีพระพุทธเจ้าเป็นต้น คำว่าไม่มีฉันทะ คือไร้ฉันทะในอปัจจนึกปฏิปทา คำว่า ปัญญาทราม หมายความว่าไร้ ความเห็นชอบ ทั้งที่เป็นโลกิยะและโลกุตตระข้อว่า เป็นผู้อภัพที่จะ ก้าวลงสู่ความแน่นอน ความดำเนิ…

บทความนี้กล่าวถึงการบำเพ็ญกสิณและอุปสรรคที่อาจพบในการปฏิบัติ โดยเน้นถึงกัมมาวรณ, กิเลสาวรณ และวิปากาวรณ ที่ทำให้สัตว์ไม่สามารถก้าวไปสู่ความสำเร็จในธรรมได้ รวมถึงปัจจัยที่ส่งผลต่อการดำเนินในมรรคของผู้ป

… ภาวะที่มันไม่ทั่วไปแก่สิ่งอื่น เป็นภาวะของตัวมัน คือความที่มันเป็น ขึ้นพอง พึงทำในใจโดยภาวะอันนั้น หมายความว่าให้กำหนด ดูตามความเป็นของมัน ตามรส ( คือกิจ) ของมันอย่างนี้ว่า " วณิต อุทธุมาตก อสุภขึ้นพองน่าเกล…

เนื้อหาในบทนี้พูดถึงการกำหนดดูซากศพตามความเป็นของมัน โดยแบ่งออกเป็น 6 ลักษณะหลัก ซึ่งรวมถึงสีกาย เพศ และสัณฐาน นอกจากนี้ยังกล่าวถึงรสและกิจที่สัมพันธ์กับซากศพ การกำหนดเป็นสิ่งสำคัญในการศึกษาภาวะอสุภ เ

…มา ( ถึงเสนาสนะ ของตน ) แล้ว แม้นจะจงกรมก็พึงอธิษฐานจงกรมอันเป็นการเกื้อกูล แก่ฝ่ายอสุภนั้นเท่านั้น หมายความว่าพึงจงกรมในภูมิประเทศอันหันหน้า ไปทางทิศแห่งอสุภนิมิต แม้จะนั่งก็พึงลาดอาสนะอันเกื้อกูลแก่ฝ่าย อสุ…

ในบทนี้กล่าวถึงการกำหนดจำนิมิตและกรรมฐานซึ่งมีความสำคัญในการนำไปสู่การทำจิตให้มั่นคง โดยเน้นการสำรวมและไม่ให้จิตคิดไปนอกตัว การบริหารจัดการทิศทางที่ออกจากป่าช้าเพื่อให้ถึงเสนาสนะของตนโดยมีการคิดวางแผน

…วิชชจรณสมปนโน มหาฎีกาแก้เป็น ยถา อญฺโญปี วิชชาจรณสมฺปนโน (เหมือนอย่างผู้ถึงพร้อมด้วยวิชชาจรณะอื่นๆ) หมายความว่าความปฏิบัติอย่างนั้นเป็น ประเพณีหรือว่าเป็นเยี่ยงอย่างทางดำเนินของท่านผู้ถึงพร้อมด้วยวิชชาและจรณะ

ในบทนี้กล่าวถึงจรณะและความเข้าใจในวิชชาแห่งพระพุทธเจ้า โดยอธิบายถึงการเข้าถึงพระสัพพัญญูและพระมหากรุณา รวมถึงการปฏิบัติตามคำสอนของพระอานนท์เพื่อพัฒนาตนไปสู่ความเป็นพระอริยสาวก คำอธิบายเน้นถึงความสำคัญ

…ดี คือพระอมต นิพพาน เหตุนั้น จึงทรงพระนามว่า สุคโต เพราะความเป็นผู้เสด็จ ไปเป็นอันดีแล้ว ประการ ๑ * หมายความว่า ศัพท์ที่ลง ๓ ปัจจัยใช้เป็นนามก็ได้

ในบทนี้กล่าวถึงการปฏิบัติดีของบุคคลที่ไม่ทำชั่ว รวมถึงการอธิบายความหมายของชื่อ สุคโต ที่แสดงถึงทางที่ดีและสะอาด ซึ่งพระผู้มีพระภาคเจ้าเสด็จไปและตรัสสอนอย่างถูกต้อง นอกจากนี้ยังกล่าวถึงคุณสมบัติที่ทำให

…งชื่อ สวากขาตะ (ตรัสดี) เหมือน อย่างอรรถแห่งธรรมของพวกเจ้าลัทธิอื่น จัดว่าถึงความวิปลาส เพราะ ( | * หมายความว่า พรหมจรรย์นี้มีสารัตถะ ปฏิบัติไปไม่ได้ผล มีปฏิเวธประจักษ์อยู่ การ เล่าเรียนปริยัติเล่า ก็หาโทษมิไ…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการอธิบายความหมายของคำว่า 'บริบูรณ์สิ้นเชิง' และ 'บริสุทธิ์' ในบริบทของธรรมที่ไม่มีโทษและการประกอบด้วยธรรมขันธ์ 5 โดยเฉพาะอย่างยิ่งในแง่ของการเล่าเรียนและการปฏิบัติธรรม ซึ่งเน้นถึงค

…่า สันทิฏฐิกะ มี ทางจะแปลว่า "ควรซึ่งการเห็น" ได้ มีศัพท์เทียบคือ วัตถุกะ แปลว่า "ผู้ควรซึ่งผ้า" ๓. หมายความว่าให้ผลในเวลาอื่น

เนื้อหาเกี่ยวกับสันทิฏฐะในโลกุตตรธรรม อธิบายถึงการเห็นที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติภาวนา และแนวคิดของอกาลิโกที่หมายถึงการให้ผลที่ไม่ขึ้นอยู่กับเวลา ธรรมะนี้พุ่งเป้าสู่การให้ผลในทุกช่วงเวลา โดยไม่ยึดติดกับก

…โลกุตตรธรรมที่เป็นอสังขตะ (วิเคราะห์ว่า) ธรรมนั้นควรซึ่งการนำเข้าไปด้วยจิต เหตุนั้นจึงชื่อ โอปนยิกะ หมายความว่าควรซึ่งการผนึกเข้าโดยทำให้แจ้ง หรือมิฉะนั้น ธรรม คือ ) อริยมรรค ชื่อว่า อุปเนยย เพราะนำ ( พระอริย…

ในบทนี้กล่าวถึงแนวทางและวิเคราะห์ธรรมที่เรียกว่า อุปนยะ ซึ่งชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการนำธรรมเข้าสู่จิตใจ ทำให้บุคคลรู้แจ้งถึงความจริงในพระนิพพาน ซึ่งอาจจะไม่สามารถได้จากเครื่องประดับภายนอก หรืออาจจะ

…คเจ้า โดยเคารพ เหตุนั้น บุคคลเหล่านั้นจึงชื่อว่าสาวก (ผู้ฟัง) หมู่แห่ง สาวกทั้งหลายชื่อว่า สาวกสงฆ์ หมายความว่า ชุมนุมแห่งสาวกผู้ถึง ซึ่งความเป็นกลุ่มก้อนกันด้วยความเป็นผู้เสมอกันโดยศีลและทิฏฐิ

บทความนี้กล่าวถึงแนวทางการเจริญสังฆานุสสติ ซึ่งเป็นการระลึกถึงคุณของพระอริยสงฆ์ โดยการปฏิบัติในที่ลับและการฟังโอวาทของพระผู้มีพระภาคเจ้า สาวกที่ได้ยินและปฏิบัติตามหลักคำสอนจะกลายเป็นส่วนหนึ่งของสาวกสง

…๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 303 วัตถุใด อันเขานำมาบูชา เหตุนั้น วัตถุนั้น ชื่อว่าอาหนะ หมายความว่า วัตถุที่เขานำมาแม้แต่ไกลถวายในท่านผู้มีศีลทั้งหลาย คำว่า อาหุนะ นั่น เป็นเชื่อแห่งปัจจัย ๔ พระสง…

บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของการบูชาพระสงฆ์ โดยอธิบายถึงวัตถุที่นำมาบูชา เช่น พระสงฆ์ซึ่งถือเป็นอาหวนียะ ซึ่งควรได้รับการบูชาเป็นอย่างมาก การถวายของในพระสงฆ์มีผลเกินกว่าการบูชาวัตถุอื่น เช่น ไฟที่พราห