หมายความ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 22 / 39

…ึงกำหนดให้ดี ยังมีวจนะอีก ๒ ประเภท คือทวิวจนะและเทววจนะ ในวจนะ ทั้ง ๒ นี้ มีความหมายต่างกัน ทวิวจนะ หมายความว่าสิ่งของหรือ บุคคลที่พูดถึงนั้นมีเพียง ๒ ไม่ถึง ๓ แต่ไม่ใช่เพียง ๑. คำว่าเทววจนะ หมายความว่าศัพท์ท…

บทความนี้กล่าวถึงการศึกษาไวยากรณ์บาลี โดยเฉพาะเรื่องนามและอัพยยศัพท์ ซึ่งจัดแบ่งตามบทวิเสสนะและบทกิริยาอาขยาต หรือกิริยากิตก์ ที่มีบทบาทในการสื่อสารในประโยค วจนะมีหลากหลายประเภท รวมถึงทวิวจนะและเทววจน

…เช่น สติ สหสฺสํ เป็นต้น ดังที่ได้แสดงมาแล้ว ๆ สังขยาที่เหลือจากจำนวนเต็ม สังขยาที่เหลือจากจำนวนนั้น หมายความว่า นอกจากจำนวนที่ตั้งเดิมแล้ว เป็นสังขยาที่เหลือ หรือเศษ คือสังขยาที่ปรากฏในระหว่าง และเศษนี้จะเป็น…

ในบทนี้อธิบายเกี่ยวกับสังขยาจำนวนในภาษาบาลี วิธีการนับจำนวนร้อย โดยเริ่มจากการคูณจำนวน ๑๐ เพื่อให้ได้จำนวนเต็ม เช่น ๑๐๕๑๐ เพื่อให้ได้ ๑๐๐ จากนั้นนำมาคูณอีกครั้งเพื่อให้ได้ 1,000 การใช้คำว่า ๑๐ และ ๑,๐

…จคำว่า ปุริส ซึ่งอยู่หน้าสัพพนามเสียก่อน ศัพท์นี้แปลกันว่า บุรุษ หรือผู้ชาย แต่ในบาลีไวยากรณ์ไม่ได้ หมายความว่า เป็นคำสำหรับใช้ผู้ชายอย่างเดียว แม้จะเป็น ผู้หญิงหรือมิใช่ก็ตาม คงมีความหมายเช่นเดียวกัน คือ ปุร…

บทที่อธิบายเกี่ยวกับการใช้งานของนามและสัพพนามในบาลีไวยากรณ์ โดยมีการเปรียบเทียบตัวอย่างที่แสดงความแตกต่างในการใช้คำซ้ำซากและการใช้สัพพนามเพื่อลดการซ้ำซาก ซึ่งถือเป็นวิธีการที่ถูกต้องตามภาษาที่นิยม โดย

…เสสนะ คำนี้ ถ้าแปลเป็นภาษาไทย ก็ต้องเขียนเป็น วิเสสน์ แปลว่า การแยก การทำให้แตกต่าง หรือทำให้จะแจ้ง หมายความว่า เป็น คำจำพวกที่ใช้ประกอบคำอื่น ให้มีเนื้อความแปลพิเศษออกไปโดย ชัดเจน จัดประเภทออกเป็น ๓ คือ เป็น…

บทความนี้อธิบายถึงวิเสสนสัพพนามในภาษาบาลี ซึ่งมีความสำคัญในการทำให้คำแสดงความแตกต่างระหว่างนามนามต่าง ๆ โดยวิเสสนสัพพนามจะทำหน้าที่ประกอบกับนามเพื่อชี้แจงลักษณะ และให้ผู้เรียนเข้าใจถึงประเภทต่างๆ ของว

…้นบุญนี้ ท่านกล่าวสำหรับสมบัติภพ คือภพดี ถ้ากล่าวสำหรับวิบัติภพ คือภพเลว ก็ต้องว่า มรณะเพราะสิ้นบาป หมายความว่าสิ้นบุญตายก็มี สิ้นบาปตายก็มี ๒. นัยแรกหมายถึงกรรมหนักที่ทำในปัจจุบัน นัยหลังเป็นบุริมกรรม แต่ก็น…

เนื้อหาเกี่ยวกับมรณสติซึ่งหมายถึงการระลึกถึงความตาย โดยชี้ให้เห็นถึงความขาดแห่งชีวิตินทรีย์และความสัมพันธ์กับกรรมที่ทำไว้ในอดีต อีกทั้งอธิบายลักษณะของมรณะที่เกิดจากอำนาจของกรรมต่างๆ ขอเสนอมุมมองที่หลา

- หน้าที่ 4 ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - 1 แยบคาย หมายความว่าให้เป็นไปโดยอุบาย (คือถูกทาง) จริงอยู่ สำหรับพระโยคาวจรลางท่าน (ที่อินทรีย์กล้า) ยังมนสิการให้เป็…

เนื้อหานี้พูดถึงความสำคัญของการระลึกถึงความตายในพระโยคาวจร โดยเฉพาะในบริบทของกรรมฐานและการทำสมาธิซึ่งช่วยทำให้จิตใจตั้งมั่นและลดนีวรณ์ นอกจากนี้ยังมีการแนะนำอาการที่สามารถนำไปสู่ความเข้าใจในการปฏิบัติ

…จะเกิน เทียบกับประโยคข้างต้นที่แก้ ยสมหตุตโต ซึ่งดำเนินความ นัยเดียวกัน น ปติสฺสตร์ ก็ไม่มี อิติ ๒. หมายความว่า พระปัจเจกพุทธะนั้น เกิดนอกพุทธกาล ไม่ได้ฟังธรรมพุทธโอวาทและคำสอน ใครอื่นเลย แต่เพราะมีบารมีญาณแก…

เนื้อหานี้กล่าวถึงพระมหาฤษีที่สามารถบรรลุอาสวักขัยด้วยญาณของตนเอง แม้จะไม่สามารถหลีกเลี่ยงความตายได้ พระสัมมาสัมพุทธะมีลักษณะอันทรงพลังทั้งทางกายและปัญญา รวมถึงการพิจารณาจากนิมิตที่เกิดขึ้น มุญจิสสามิ

…์ อพล์ ทุพพล น่าจะเรียง ทุพพล์ ไว้หน้า อพ เพราะทุพุพล เป็นศัพท์มีในบทตั้ง (อายุทุพพลโต) อพลเป็นบทไข หมายความว่า ทุ, อุปสัค ในที่เช่นนี้เป็น ภาวฏฺฐ - มีอรรถว่า "ไม่มี" เช่นเดียวกับ ท. ในบท ทุสฺสีโล ทุปฺปตฺโญ

เนื้อหานี้อธิบายถึงความสำคัญของการพิจารณาความตายตามคำสอนของพระพุทธเจ้า โดยแสดงให้เห็นว่าร่างกายมีอุปัทวะที่สามารถนำไปสู่ความตายได้มากมาย และสอนให้ระลึกถึงความไม่แน่นอนของชีวิต ทุกข์หรือปัญหาที่เกิดขึ้

…ของอ่อนแอ โดย นัยดังกล่าวมาฉะนี้ (อธิบายอาการที่ ๖ - อนิมิตฺตโต) บทว่า อนิมิตฺตโต คือ โดยไม่มีกำหนด หมายความว่า โดยไม่มีขีดคั่น จริงอยู่ ธรรม ๕ ประการนี้คือ ชีวิต พยาธิ กาล สถาน ที่ทอดร่าง และคติ ของสัตว์ทั้ง…

เนื้อหาในบทนี้อธิบายถึงความสำคัญของการรำลึกถึงความตายและลักษณะของชีวิตที่ไม่มีขีดจำกัด โดยกล่าวถึงธรรม 5 ประการที่เกี่ยวข้องกับชีวิตและการตาย รวมถึงความไม่แน่นอนของอายุและปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดความตาย

…มรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - - หน้าที่ 28 ขึ้นไป ปาฐะว่า อโธ เกสมตฺถกา แปลว่า แต่ปลายผมลงมา บทว่าตจปริยนต์ หมายความว่ามีหนังหุ้มโดยขวาง (คือหุ้มรอบ) ปาฐะว่า ปูรนฺนานปุปการสฺส อสุจิโน ปจจเวกฺขติ คือเห็นว่า กายน้ำเต็ม…

ในบทนี้กล่าวถึงการตีความเรื่องร่างกายและสิ่งที่ไม่สะอาด โดยแบ่งเป็นหลายข้อตามหลักคำสอนในวิสุทธิมรรค โดยระบุให้เห็นความสัมพันธ์ในบทบาลีและอธิบายถึงคำศัพท์ที่มีความหมายเกี่ยวข้องกับร่างกายและอาการต่างๆ

…ต่คำทั้ง ๒ นี้กล่าวเป็นคู่กัน น่าจะมีความหมายที่ตรงกันข้าม เพ่ง รติ ที่ว่ายินดีในกามคุณ อรติ ก็น่าจะหมายความตรงกันข้าม คือ ไม่ยินดีในพรหมจรรย์ หรือเนกขัม ๒. บทตั้งคือ อรติรติสโห มีทั้งอรติ และรติ แต่ตอนขยายคว…

บทความนี้พูดถึงการเป็นผู้ที่สามารถควบคุมความรู้สึกต่างๆ เช่น ความไม่ยินดีและความกลัวได้ รวมถึงการอดกลั้นต่อทุกขเวทนา สามารถพัฒนาจิตใจให้มีอานิสงส์ที่มากมาย โดยเน้นการบำเพ็ญกายคตาสติตามหลักการทางธรรมใน

…ิ สมาธินั้นจึงชื่อว่า อเสจนโก-ละมุนละไม (เหมือนข้าวสวย) คือ ไม่เปรอะ ไม่ปน แยกเป็นหนึ่งได้จำเพาะตัว หมายความว่า ความ ละเมียดในอานาปานสติสมาธินี้ หามีโดยบริกรรมหรือโดยอุปจารก็ตาม ไม่ อานาปานสติสมาธินี้ เป็นธรร…

ในบทนี้พระพุทธเจ้าตรัสถึงการฝึกอานาปานสติสมาธิว่าเป็นธรรมที่มีความละเมียดและประณีตโดยไม่ขึ้นอยู่กับความละเอียดหรือความหยาบของอารมณ์ ทั้งนี้อานาปานสติสมาธิจะช่วยให้เกิดความสงบและมีกำลังในการทำกรรมฐาน โ

…จึงเป็นสุขวิหารด้วย เพราะเป็นไปเพื่อได้ กายกสุขและเจตสิกสุข ทุกขณะที่ถึงอัปปนา คำว่า ที่เกิด ๆ ขึ้น หมายความว่าที่ยังมิได้ข่ม ๆ ลง คำว่า บาป คือชั่ว คำว่า ธรรมอันเป็นอกุศล คือธรรมอันเกิดแต่ความไม่ฉลาด คำว่า ใ…

เนื้อหานี้อธิบายความหมายของอเสจนโก โดยเชื่อมโยงถึงการฝึกอานาปานสติสมาธิซึ่งนำไปสู่ความสุขและการตัดขาดจากบาปและธรรมอันเป็นอกุศล การเข้าถึงฌานและผลลัพธ์ที่ตามมาซึ่งเกี่ยวข้องกับการบรรลุพระสัมมาสัมโพธิญา

…่าอย่างใดอย่างหนึ่ง อันเป็นที่สงัดเป็นสุข บทว่า รุกขมูลคโต คือไปสู่ที่ใกล้ต้นไม้” บทว่า สุญญาคารคโต หมายความว่าไปสู่โอกาสอันว่างคือสงัด และในบาลีบทนี้ เว้นที่เป็น ป่าและรุกขมูลเสีย แม้ไปสู่เสนาสนะที่เหลืออีก …

บทความนี้เสนอความรู้เกี่ยวกับการภาวนา บทความอธิบายความหมายของคำบาลีที่สำคัญ เช่น อรญฺญคโต รุกขมูล และ สุญญาคาร โดยชี้ให้เห็นถึงสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมสำหรับการปฏิบัติธรรม รวมถึงการเลือกสถานที่สงบและว่าง

…ห้เป็นภาษาได้ดังนั้น ๒. นิมิตตต์ มหาฎีกาว่าเป็นทุติยาวิภัติในอรรถแห่งฉัฏฐีวิภัติ เท่ากับ นิมิตฺตสฺส หมายความว่า เป็นภาวาทีสัมพันธ์ในบทหลัง ?

เนื้อหาพูดถึงการทำสมาธิผ่านการอุปมาของเสียงและการหายใจที่หยาบและละเอียด โดยชี้ให้เห็นว่าการทำสมาธิก็ยังสามารถเกิดขึ้นได้แม้เมื่อกายสังขารระงับลง การนำอารมณ์และนิมิตในการเจริญอานาปานสติและการเข้าสมาบัต

…ามิได้ ปธาน เล่าก็ปรากฏ และเธอยังประโยคให้สำเร็จ บรรลุธรรมวิเศษได้ ก็ က ๑. ที่ว่าไม่รู้ธรรม ๓ อย่าง หมายความว่าไม่ได้ทำธรรม ๓ อย่างนั้นให้เป็นอารมณ์ รู้ ก็คือได้ ทําให้เป็นอารมณ์ ๒. ที่ท่านประกอบคำว่า "ราบ" ไ…

ในบทนี้มีการอธิบายธรรม ๓ อย่างที่สำคัญต่อการสำเร็จในภาวนา โดยกล่าวถึงวิธีการที่ภิกษุตั้งสติในการนำธรรมเหล่านี้มาใช้ในการฝึกจิต โดยเปรียบว่าเหมือนการเลื่อยไม้ที่ต้องตั้งใจอยู่ที่จุดที่ฟันเลื่อยกระทบไม้

… - 1 น - ยาว เป็นอาการ ๔ อย่าง วิภาวย์ ท่านแก้เป็น ๒ นัย ๆ แรก แปลว่า 'ทำให้หายไป' คือให้อันตรธานไป หมายความ ว่า ตั้งแต่ปฏิภาคนิมิตเกิดแล้ว พระโยคาวจรมิได้ใส่ใจถึงลม อาการเหล่านั้นจึงเท่ากับอันตรธานไป อีกนัยห…

บทความนี้พูดถึงการตั้งจิตไว้ในปฏิภาคนิมิตและการศึกษาองค์ความรู้ในวิสุทธิมรรค โดยพระโยคาวจรที่มีปัญญาจะต้องตั้งจิตไว้ในปฏิภาคนิมิต และสามารถจัดการนิวรณ์และกิเลสให้หมดไป รวมถึงการมีสติกับลมอัสสาสะและปัส

…ตติยฌาน เปลื้องปลดจิตจากสุขทุกข์ด้วย จตุตถฌาน หรืออนึ่ง ภิกษุเข้าฌานเหล่านั้นออกแล้วพิจารณาจิตที่ * หมายความว่า ตั้งแน่วเป็นอัปปนา ไม่หดหูไม่ฟุ้งซ่าน ไม่ยุบไม่ฟู

บทความนี้ว่าด้วยการเข้าฌานและการปฏิบัติวิปัสนาที่จะช่วยให้ภิกษุสามารถบันเทิงจิตได้อย่างมั่นคง ซึ่งมุ่งเน้นการพิจารณาที่ทำให้จิตใจอยู่ในอารมณ์เดียวกัน โดยอธิบายถึงการตั้งจิตให้มั่นและการปลดปล่อยจากนีวร

…ำเมตตาถึงบุคคลนั้นร่ำไป บรรเทาปฏิฆะให้ได้ ถ้าแม้เมื่อเธอพยายามไปอย่างนั้น มันก็ไม่ดับไซร้ ทีนี้ ๆ * หมายความว่า ไม่ต้องเป็นแดนเป็นตัวเอง คนที่รัก คนกลาง ๆ คนเป็นศัตรูกัน เจริญเมตตา ต่อทุก ๆ คน โดยลำดับกัน

ในเนื้อหานี้กลุ่มความสำคัญของการเจริญเมตตาจิตที่จำแนกตามประเภทของบุคคล ทั้งในสหายรัก คนกลาง และศัตรู โดยเริ่มจากการเข้าใจความสำคัญของเมตตา เพื่อบรรเทาปฏิฆะและสร้างความสงบในจิตใจ เรียนรู้ว่าความเมตตาสา

…จึงจะ "สำคัญ" ขึ้น ถ้า "ไม่ให้ ถึงจะมีประโยชน์สักเพียงไร ก็กลายเป็นของ "ไม่สำคัญ" โดยนัยนี้ อฏฐกตวา หมายความว่า "ให้ความสำคัญในธรรมที่ฟังนั้น' อันแสดงออกโดยอาการต่าง ๆ เช่นนั่งในท่าเคารพ ประณมมือสำรวม ไม่นั่ง…

ในบทนี้กล่าวถึงความสำคัญของการทำความเลื่อมใสแห่งจิตให้ชัดเจนผ่านทางกายและวาจา ขณะที่เฉพาะบุคคลบางคนอาจรับฟังธรรมแล้วไม่ได้แสดงออกทางกายหรือวาจาเท่าไร บทความยังพูดถึงความใจบุญที่มีต่อผู้ที่อาจไม่ได้เข้