อธิบาย : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 68 / 173

…า "โส" คือพระโยคีผู้บรรลุจตุตถฌาน แล้วนั้น คำว่า "เอวํ" นั่นเป็นคำแสดงขั้นจตุตถฌาน ด้วยคำนี้ เป็นอันอธิบายว่า ได้จตุตถฌานโดยลำดับการบรรลุ ตั้งต้นแต่บรรลุ ปฐมฌานมา บทว่า "สมาชิเต" คือตั้งมั่นด้วยจตุตถฌานสมาธ…

เนื้อหาในบทนี้มีการวิเคราะห์วิธีการทำโยคะเพื่อบรรลุจตุตถฌาน โดยเริ่มจากการตั้งมั่นของจิตในขั้นตอนต่างๆ โดยอ้างถึงบทพระบาลี เช่น "โส เอว์ สมาหิเต จิตฺเต" และวินิจฉัยความหมายของคำต่างๆ เพื่อทำความเข้าใจ

…จากอุปกิเลส เพราะว่าจิตย่อมเศร้าหมองด้วยอังคณะ ชื่อว่า เป็นจิตอ่อน เพราะความเป็นจิตที่ได้อบรมดีแล้ว อธิบาย ว่า เป็นจิตถึงซึ่งความเป็นวสี (อยู่ในอำนาจ) เพราะจิตที่เป็นไป อำนาจ ท่านเรียกว่า จิตอ่อน เพราะความเ…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงความสำคัญของจิตที่อ่อนและการอบรมที่ดี ซึ่งทำให้จิตปราศจากอุปกิเลสและมีความไม่หวั่นไหว โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อจิตได้รับการอบรมดีแล้ว จะเป็นจิตที่มีความเข้มแข็ง และสามารถทำงานได้อย่าง

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 109 ผู้มีอัปปฏิกูลสัญญาอยู่ และเมื่อทำการแผ่อสุภก็ดี มนสิการว่า ไม่เที่ยง เป็นต้นก็ดีนั้นแหละ ในวัตถุทั้งไม่ปฏิกูลและปฏิกูล ก็ชื่อว่าเป็นผู้มี ปฏิกูลสัญญ

เนื้อหานี้มุ่งเน้นการอธิบายเกี่ยวกับอัปปฏิกูลสัญญา และการทำความเข้าใจถึงการมีสติสัมปชัญญะในทุกสถานการณ์ภายใต้การพิจารณาของพระอร…

* ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 115 ที่จะพึงบรรลุ ปาฐะว่า "โส" นั้น ได้แก่ภิกษุผู้มีการนำจิตมุ่งไป ได้ กระทำแล้วอย่างนั้น บทว่า อเนกวินิต แปลว่าหลายอย่างต่างประการ บทว่า อิทธิวิธ แปลว

…โดยการเข้าถึงอิทธิวิธ ซึ่งเป็นการสร้างสรรค์ภาพลักษณ์ทางจิตที่สามารถทำให้ภิกษุมีรูปแบบที่หลากหลายได้ อธิบายถึงวิธีการและหลักการต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติธรรมการพัฒนาองคาพยพของภิกษุในสมาธิและอิทธิฤทธิ์…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 123 (เพศที่นึกกำหนดขึ้น) หาเป็นบัญญัติ (ว่าสัตว์คนจริง ๆ) ไม่ แม้จิต ในอธิษฐานก็อย่างนั้นเหมือนกัน คือมีคนจำนวนร้อยเป็นอารมณ์ หรือ มีคนเป็นจำนวนพันเป็นอา

…นการอธิษฐานจิตโดยการนึกถึงจำนวนคนที่มากซึ่งในพระโยคีกำหนดให้มีจิตสัมปยุตด้วยรูปาวจรจตุตถฌานแบบเฉพาะ อธิบายถึงการเกิดขึ้นของจิตในสมาบัติและการอธิษฐานด้วยญาณในอภิญญา โดยแสดงความสำคัญของคำว่า 'อธิษฐานด้วยญาณ' …

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 127 ครั้งนั้น บุรุษผู้นั้นไป (ถึง) เห็นสวน (มะม่วงของหมอชีวก) รุ่งเรืองเป็นอันเดียวด้วยผ้ากาสาวะทั้งหลาย จึง(กลับ) มากราบทูลว่า "สวนเต็มไปด้วยภิกษุทั้งหล

ในบทนี้กล่าวถึงบุรุษที่ไปพบสวนมะม่วงของหมอชีวก อธิบายถึงการนำภิกษุไปกราบถวายพระพุทธเจ้า และการนิรมิตของภิกษุที่สามารถปรากฏได้ในอิริยาบถต่าง ๆ ทั้งยืน นั่…

…นชนที่เหลือผู้มาพร้อมกับตน ในวันที่มาถึงตามพ ปัณณิทวีป ก็ชื่อว่าได้ทำติโรภาวปาฏิหาริย์นี้เหมือนกัน [อธิบายปาฏิหาริย์ทั้งสองอีกความหมายหนึ่ง อีกนัยหนึ่ง ปากฎปาฏิหาริย์ (ปาฏิหาริย์ที่ปรากฏตัวผู้มีฤทธิ์) ทุก อ…

…งอยู่ในอรหัตผล และพระมหินทเถรเจ้าก็ได้ทำปาฏิหาริย์ที่ทำให้พระราชาไม่ทอดพระเนตรเห็นผู้อื่น อีกทั้งยังอธิบายถึงความหมายของปาฏิหาริย์ที่ปรากฏและไม่ปรากฏตัวผู้มีฤทธิ์ ซึ่งประกอบด้วยอาวิภาวปาฏิหาริย์และติโรภาวปา…

…า นอกกำแพง นอกภูเขาได้ไม่ติด เหมือนไปในอากาศก็ได้ " นี้ (ดังต่อ ไปนี้) บทว่า ติโรกุฑฑ์ แปลว่า นอกฝา อธิบายว่า ส่วนข้างนอก ของฝา ในบทนอกนี้ก็นัยนี้ และคำว่า กุฑฑ นั่น เป็นคำเรียกฝาเรือน * คาถานี้ท่านเล่นอักษ…

…ึงความเข้าใจต่อภพและภัยที่มีในภพ โดยมีการตีความเกี่ยวกับความหมายของคำและการเล่นอักษรในคาถา ซึ่งมีการอธิบายถึงเหตุการณ์ที่พระพุทธเจ้าได้ทรงหายพระองค์ผ่านทางปาฏิหาริย์ และไม่ให้พวกพรหมเห็นพระองค์ อันเป็นที่มา…

…น ในพรหมโลกนั้นด้วย ตกว่า ภิกษุผู้มีฤทธิ์นั้นทำกิจใด ๆ ภิกษุ นิรมิตก็ทำกิจนั้น ๆ ด้วยทั้งนั้นแหละ" [อธิบายความแห่งบาลีและเรื่องนิทัศนะ ในปาฐะเหล่านั้น ปาฐะว่า "ทูเรปิ สนฺติเก อธิฏฺฐาติ อธิษฐานที่ ๆ อยู่ไกลใ…

…้าสู่พรหมโลกและลงลึกในปาฐะทางศาสนาเพื่อให้เข้าใจกิริยาและบทบาทของภิกษุในบริบทนี้. นอกจากนี้ ยังมีการอธิบายถึงความขัดแย้งและความจริงในคำพูด.

… ฉะนั้น [จิตตวเสน กายปริณามนปาฏิหาริย์ - ไปด้วยอทิสสมานกายก็ได้] คำว่า "น้อมกายไปตามอำนาจจิต " นั้น อธิบายว่าถือเอากาย ยกขึ้นไว้ในจิต คือทำ (กาย) ให้มีคติตามจิต คือว่าทำให้ไปเร็ว ด้วยว่าการไปแห่งจิตย่อมเร็ว…

…เข้าถึงระดับที่สูงขึ้นได้ หัวข้อที่กล่าวถึงยังมีการก้าวลงสู่สุขสัญญาและลหุสัญญา ร่วมถึงการบรรยายหรืออธิบายที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมกายตามอำนาจจิตและการสร้างประสบการณ์ด้านจิตวิญญาณในวิสุทธิมรรค นอกจากนี้ ยัง…

…งวิริยภาวนา"ของภิกษุนี้นี่เล่า ก็เป็นเช่นนั้นเหมือนกัน เพราะเหตุ โปรดนึกทบทวนว่าโลกิยอภิญญานั้นมี ๕ อธิบายมาแล้ว ๑ คืออิทธิวิธี ทิพโสต นี้เป็นที่ ๒ จึงเหลืออีก ๓ ๑. ๒. วิริยภาวนา ถ้าให้เราแปลก็คงแปลว่า "การ…

บทความนี้กล่าวถึงการอธิบายและการวิเคราะห์เกี่ยวกับอภิญญาและทิพพโสตธาตุ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในมุมมองของประสาทหูของเทวดาและความสำคั…

… อาทิ) นี้ (นั้น) กล่าวสำหรับภิกษุผู้ยังมิได้ทำอภินิเวส (คือความลงมือ ทำจริงจังในการบำเพ็ญอภิญญา)" [อธิบายจิต ๑๖ ประเภท] ส่วนในปาฐะมี "สราคิ วา จิตต์ - จิตมีราคะ....หรือ" เป็น อาทิ มีอรรถกาธิบายว่า จิตที่สห…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์จิต ๑๖ ประเภทตามคำสอนในวิสุทธิมรรค โดยเริ่มจากการอธิบายภาวะของภิกษุที่มีความสามารถในการเข้าใจจิตของผู้อื่นในระดับที่เป็นปัญจโวการและจตุโวการ รวมถึงการทำบริ…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 181 ลำดับแห่งขันธ์ หรือว่าโดยจุติปฏิสนธิ [บุคคลผู้ระลึกปุพเพนิวาสได้ ๖ ประเภท] ก็ชน 5 ประเภท ย่อมระลึกปุพเพนิวาสนี้ได้ คือเดียรถีย์ทั้งหลาย พระปกติสากทั้

…็น 6 ประเภท รวมถึงเดียรถีย์และพระอสีติมหาสาวก โดยชี้ให้เห็นว่าสามารถระลึกได้ในระยะเวลาที่แตกต่างกัน อธิบายถึงความสามารถในการระลึกและการกำหนดนามรูปที่แตกต่างกันระหว่างประเภทต่างๆ ของบุคคล ตลอดจนสะท้อนถึงปัญญ…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 187 ไม่ แต่ญาณนั้นจัดเป็นบริกรรมสมาธิญาณ (ญาณที่ประกอบกับ บริกรรมสมาธิ) อาจารย์พวกหนึ่งเรียกว่าอตีตังสญาณก็มี คำ (ของ อาจารย์พวกหนึ่ง) นั้นไม่ชอบ เพราะ (

เนื้อหาเกี่ยวกับญาณที่จัดเป็นบริกรรมสมาธิญาณและความหมายของชาติในศาสตร์พระพุทธศาสนา อธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างสมาธิและอารมณ์เกิดขึ้นในภิกษุ การพัฒนาและการเข้าใจในสภาวะต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น รว…

…่า) โดยประการดังกล่าวมานี้) คำว่า "สาการ์ สอุทเทส์ - (ซึ่งบุพเพนิวาส) พร้อมทั้งอาการพร้อมทั้งอุเทศ" อธิบายว่า (ซึ่งบุพเพนิวาส) นับว่าพร้อมทั้งอุเทศ ก็ด้วยอำนาจชื่อ และโคตร นับว่าพร้อมทั้งอาการก็ด้วยอำนาจเคร…

บทนี้กล่าวถึงการระลึกถึงบุพเพนิวาสและการแยกแยะคนตามชื่อและโคตร จากนั้นได้อธิบายว่าบุคคลนั้น ๆ สามารถระลึกและรู้จักตัวตนซึ่งพิจารณาจากเครื่องปรากฏเช่นผิวพรรณ ดังนั้นชื่อและโคตรจึงเ…

…งนิรยะ (คือนรก) มากชนิด มือเวจีเป็นต้นนั่นเอง ด้วยนิรยศัพท์แล บทว่า "อุปปนฺนา" คือ อุปคตา - เข้าถึง อธิบายว่า "เกิด ในอบายเป็นต้นนั้น" [สุคติโลกสวรรค์] สุกกปักข์ (ฝ่ายดี) บัณฑิตพึงทราบโดยปริยายที่ผิด (ตรงกั…

เนื้อหาเกี่ยวกับการบ่งถึงอสุรกายและนรกในวิสุทธิมรรค โดยวิเคราะห์ธรรมชาติของอสุรกายที่ถูกจัดเป็นอบายและทุคติ จัดเรียงแสดงถึงความดำเนินชีวิตในทางที่ผิดกับความเจริญ และความหมายของศัพท์ในการบรรยายถึงสุคติ

…อย่างหนึ่ง ให้ใกล้ (ที่จะเกิดทิพจักขุญาณ) จึงทำอุปจาร - ฌานให้เป็นโคจร" ขยาย (กสิณารมณ์) แล้วพักไว้ อธิบายว่า อัปปนา ไม่ควรให้เกิดขึ้นในอารมณ์ที่ขยายแล้วนั้น เพราะถ้าให้เกิด ขึ้น อารมณ์นั้นก็เป็นที่อาศัยแห่…

…หาพูดถึงการทำฌานเพื่อพัฒนาทิพยจักษุ โดยการใช้กสิณ ๓ ชนิด ได้แก่ เตโชกสิณ โอทาตรสิณ และอาโลกสิณ พร้อมอธิบายความสำคัญของการตั้งอยู่ในอุปจารภูมิ สถานการณ์ที่เหมาะสมในการขยายอารมณ์กสิณเพื่อให้เกิดอภิญญาและการเห…

…่าวไว้อย่างนี้ก่อน ส่วยพระสังยุตภาณกาจารย์ทั้งหลายกล่าวสันตติ ๒ คือ รูปสันตติ อรูปสันตติ แล้วกล่าว (อธิบาย) ว่า "เมื่อคนย่ำน้ำ (ริมตลิ่ง) ไป (ระยะ) ชั่วรอยน้ำที่คนไปริมตลิ่งยังไม่ใส นี่ชื่อว่ารูปสันตติ (หนึ…

…ซึ่งแบ่งเป็นรูปสันตติ іอรูปสันตติ โดยอ้างอิงจากคำสอนของพระมัชฌิมภาณกาจารย์และพระสังยุตภาณกาจารย์ การอธิบายตัวอย่างต่างๆ เช่น การเดินริมตลิ่ง ความร้อนหรือความมืด เพื่อให้เกิดการเข้าใจชัดเจนว่า สันตติแต่ละชนิ…

…่วนสันตติปัจจุบันและอัทธาปัจจุบัน พึงทราบว่า เป็นอารมณ์ (แห่งเจโตปริยญาณ) ได้ พระอรรถกอาจารย์กล่าว (อธิบาย) ไว้ ในอรรถกถาสังยุตนิกายว่า "ในปัจจุบันสองอย่างนั้น จิตของคนอื่น ในกาลประมาณ ๒-๓ ชวนวิถี โดยเป็นอด…

…รื่องรู้ และมุมมองจากพระอรรถกถาจารย์ที่ระบุถึงแนวคิดเกี่ยวกับสันตติปัจจุบันและอัทธาปัจจุบัน พร้อมการอธิบายที่ละเอียดเกี่ยวกับการทำความเข้าใจจิตของผู้อื่นและอิทธิจิตในบริบทของวิสุทธิมรรค ซึ่งเข้าใจว่าเนื้อหา…

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณี สมาสและตัทธิต - หน้าที่ 1 อธิบายสมาส พระธรรมวราลังการ (จับ ฐิตธมฺโม ป.ธ. ๙) วัดโสมนัสวิ…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับความหมายและความสำคัญของสมาสในภาษาบาลี โดยการย่อคำเพื่อให้เข้าใจความหมายได้ชัดเจนและเป็นหนึ่…