อธิบาย : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 67 / 173

…ตอน ๑ - หน้าที่ 237 รูปเป็นสัญญาแห่งอารมณ์นั้น เหตุนั้น อารมณ์นั้นจึงชื่อ รูปสัญญะ (มีรูปเป็นสัญญา) อธิบายว่า ฌานนั้นมีรูปเป็นชื่อ" ดังนี้ พึงทราบว่า เป็นคำเรียกอารมณ์ของรูปาวจรณานนั้น อันต่างโดยกสิณ (๕) มี…

เนื้อหาเกี่ยวกับรูปสัญญาและอารมณ์ที่มีความสัมพันธ์กับฌาน และอธิบายถึงการก้าวล่วงสัญญาที่ไม่มีแก่ผู้ที่ยังไม่หายรักในอารมณ์ โดยรายละเอียดคลุมถึงการเข้าถึงอากาสานัญจายต…

… ดังนี้ ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 239 เพราะตกไป คือ เพราะละไป เพราะไม่เกิดขึ้น อธิบายว่าเพราะ ทำมิให้เป็นไปแห่งปฏิฆสัญญาเหล่านั้นทั้ง ๑๐ คือ ฝ่ายกุศลวิบาก ๕ ฝ่ายอกุศลวิบาก ๕ โดยประการทั…

ในหน้าที่ 239 ของวิสุทธิมรรค ภาค ๒ ตอน ๑ มีการพูดถึงความหมายของสัญญาและทำให้เข้าใจว่าบุคคลผู้บรรลุฌานจะไม่มีสัญญาเหล่านั้น ซึ่งบางครั้งสามารถกล่าวถึงเพื่อสรรเสริญให้ผู้ปฏิบัติได้เข้าใจถึงคุณค่าในฌานนั

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 240 เสียงเป็นหนาม (คือเป็นข้าศึก) สำหรับผู้เข้าปฐมฌาน” ส่วนใน อรูปฌานนี้ ตรัสความที่อรูปสมาบัติทั้งหลายเป็นอาเนญชา (ไม่หวั่น ไหว) และเป็นสันตวิโมกข์ (วิโ

…กล่าวถึงประสบการณ์ของอาฬารดาบสที่ไม่ได้ยินเสียงแม้มีเกวียนจำนวนมาก ผ่านความปรองดองในการพิจารณาสัญญา อธิบายถึงการแยกแยะสัญญาต่าง ๆ และอิทธิพลที่มีต่อการปฏิบัติธรรม ซึ่งสัญญาทั้งหมดนี้จะนำไปสู่การพัฒนาจิตใจให…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 253 ก็แลด้วยภาวนานุกรมเพียงเท่านี้ โยคาวจรภิกษุนั้น เรียกว่า "ก้าวล่วงอากิญจัญญายตนะโดยประการทั้งปวงแล้ว เข้าถึงเนวสัญญา นาสัญญายตนะอยู่" แก้อรรถปาฐะในเน

ในเนื้อหานี้ อธิบายถึงการวิเคราะห์อากิญจัญญายตนะ ซึ่งเกี่ยวข้องกับฌานและอารมณ์ที่มีบทบาทสำคัญในการเข้าถึงเนวสัญญานาสัญญ…

…สดง ความปฏิบัติของพระโดยคาวจรนั้นก่อน จึงยกขึ้น (เป็นปุคคลาธิฏฐาน) ว่า "เนวสัญญีนาสัญญี" แล้วกล่าว (อธิบาย) ว่า พระโยคาวจรทำ ในใจซึ่งอากิญจัญญายตนะนั้นนั่นแล โดยว่าเป็นธรรมละเอียด ทำจน เป็นสังขาราวเสสสมาบัต…

เนื้อหาในหน้าที่ 254 นี้ อธิบายถึงแนวคิดและความหมายของอากิญจัญญายตนะและเนวสัญญานาสัญญายตนะ โดยอ้างถึงการปฏิบัติของพระโยคาวจรในวิภัง…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 265 อธิบายว่า (ประชา) ชนเมื่อไม่ได้การเลี้ยงชีพในประเทศอื่น ก็จำต้อง อาศัยพระราชาสักองค์หนึ่งผู้ไม่ทรงสำรวม (ใ…

…นการเปรียบเทียบกับการขึ้นบันไดและเขา ซึ่งให้เห็นถึงการเกาะติดในอารมณ์อย่างไม่มีทางเลือก นอกจากนี้ยังอธิบายถึงการมุ่งเน้นในการปฏิบัติสมาธิในส่วนของอารุปปนิเทศที่เป็นส่วนหนึ่งของวิสุทธิมรรคเพื่อประโยชน์และควา…

…เสื่อขาด ๆ และซากงู ซากสุนัข (กระทั่ง) ๑. ข้อ นิธานโต นี้ ว่าโดยลำดับความก็น่าจะเป็นกระเพาะอาหาร แต่อธิบายที่ว่า เหมือนหลุมคูถ ฟังดูเป็นลักษณะกระเพาะอุจจาระไปไม่สมกัน อาหารที่กลืนลงไปยัง ไม่ย่อย ยังไม่เข้าล…

…ศษอาหาร ความปฏิกูลนี้แสดงถึงการสะสมของอาหารที่ไม่ถูกย่อยซึ่งส่งผลให้เกิดกลิ่นเหม็นและคุณภาพที่ไม่ดี อธิบายความหมายของคำและการตีความในทางศาสนาในประเด็นเหล่านี้ได้อย่างชัดเจน โดยประเด็นหลักคือการทำความเข้าใจเ…

…ำศพไปหมกทิ้งไว้ตามร่องตามคู แต่ ก็ทำไมพวกจัณฑาลจึงไม่นำพาต่อศพนั้นเสียเลย ช่างทนดมกลิ่นอยู่ได้ ! ๒. อธิบายว่า แร่ธาตุ เช่น แร่ทองแร่เงินนั้น ใช้ไฟถลุงมันเข้า มันก็ปล่อยเนื้อแท้ ของมันออกมา กลายเป็นทองเป็นเง…

…ลกระทบที่มีต่อการใช้ชีวิตประจำวัน โดยยกตัวอย่างจากการย่อยอาหารและการเปลี่ยนแปลงของสารอาหารในร่างกาย อธิบายความแตกต่างระหว่างขยะจากอาหารที่ย่อยแล้วซึ่งกลายเป็นสิ่งที่ไม่ดีต่อสุขภาพ เช่นเดียวกับการเปลี่ยนแปลง…

…บื้องหน้าแล นี่เป็นคำกล่าวแก้อย่างพิสดารในการเจริญอาหารเรปฏิกูลสัญญา จตุธาตวุวัฏฐาน บัดนี้ นิเทศ (คำอธิบาย) การเจริญจตุธาตุววัฏฐาน ที่ท่าน แสดงไว้ถัดอาหาเรปฏิกูลสัญญามาว่า "ววัฏฐาน " ดังนี มาถึง แล้วโดยลำดั…

เนื้อหาในบทนี้เริ่มต้นด้วยการอธิบายเกี่ยวกับเบญจกามคุณและวิธีการเจริญกายคตาสติ โดยใช้ข้อมูลเกี่ยวกับอาหารและความปฏิกูลเพื่อความก้าวหน้า…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - - หน้าที่ 18 (ก็ตาม) โดยธาตุว่า มีอยู่ในกายนี้ ธาตุดิน อาตุน้ำ ธาตุไป ธาตุ ลม" [ขยายความพระสูตร] ความแห่งสูตรนั้นว่า "โคฆาตก์ผู้ฉลาด หรือลูกมือของเขาเอง ที่เขาจ้

…ตุในร่างกาย โดยเปรียบเทียบถึงกรรมวิธีการฆ่าโคและการชำแหละ โดยมีความสัมพันธ์กับการพิจารณาอาการของกาย อธิบายในบันทึกว่า ภิกษุควรพิจารณาให้เห็นถึงธรรมชาติและอิริยาบถของเราที่อยู่ในธาตุของร่างกาย เช่น ธาตุดิน ธ…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 21 ราหุโลวาทสูตรและสูตรวิภังคสูตรก็มีฉันนั้น [อธิบายคำในมหาหัตถิปทุปมสูตร] | (ต่อไป) นี้เป็นคำแก้บทที่ไม่ง่าย ในพระสูตรนั้น ก่อนอื่น บท อชฺฌตฺติ ปจฺจตฺต…

ในเนื้อหานี้ประกอบด้วยการอธิบายเกี่ยวกับคำในมหาหัตถิปทุปมสูตรและบทวิภังคสูตร โดยมุ่งเน้นที่ความหมายของคำและการใช้คำในบริบทต่างๆ เช่…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - - หน้าที่ 23 เตโชคต สิ่งนั้นได้แก่อะไร ? สิ่งนั้นได้แก่ลักษณะคือความเป็นของ ร้อน (แห่งเตโชธาตุ) คำว่า เยน จ (สนุปฺปติ) ความว่า ร่างกายนี้ ย่อม เร่าร้อน คือเกิดเป

เนื้อหานี้อธิบายถึงแนวคิดของเตโชคตในวิสุทธิมรรค โดยกำหนดลักษณะอาการต่างๆ ที่เกิดขึ้นกับร่างกาย เช่น การเป็นไข้ การเส…

…สมุฏฐาน คือมีจิต กรรม ฤดู อาหาร เป็นสมุฏฐาน ที่ว่าสมอัสสาวะปัสสาสะ มีจิตเป็นสมุฏฐานอย่างเดียวนั้น มีอธิบายว่า ลมหายใจจะพ้นสรีระไปหามีไม่ แล้ว จิตตสมุฏฐานจะไปเกิดนอกร่างกายก็ไม่มี ๓. มหาฎีกาว่า เช่นในนิเทศแห…

บทความนี้อธิบายเรื่องการหายใจในบริบทของพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะการวิเคราะห์ลมทั้งสองเป็นส่วนหนึ่งของทฤษฎีธาตุในวิสุทธิ…

… อัตตา) หาสัตว์ (คือวิญญาณ) มิได้ เป็นของเหลว มีอาการซึมซาบ ได้ เป็นอาโปธาตุ ด้วยประการฉะนี้ ๑. ท่านอธิบายว่า ตับชุ่ม เพราะโลหิตขังอยู่ล่าง นอกนั้นชุ่มเพราะโลหิตไหล ผ่านไปข้างบนนิดหน่อย ฟังดูแล้วก็เข้าใจยาก…

…งอยู่ในส่วนล่างของตับและอวัยวะอื่น ๆ โลหิตทำให้ร่างกายชุ่มชื้นแต่ไร้ความคิดหรือการคำนึงถึงโลหิตนั้น อธิบายถึงความสำคัญของโลหิตในกระบวนการทำงานของร่างกาย รวมถึงความสัมพันธ์ของโลหิตกับอวัยวะต่าง ๆ เช่น ตับ ไต…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - สิงฆาณิกา - น้ำมูก - หน้าที่ 51 ว่า "น้ำมูก เกิดขึ้นเมื่อใด เมื่อนั้นมันก็ (ขัง) เต็มโพรงจมูก อยู่บ้าง ไหลออกมาบ้าง ในโพรงจมูกกับน้ำมูกนั้น โพรางจมูกหารู้ ไม่ว่า

…อยโข่งที่มีนมส้มอยู่ด้านใน กล่าวถึงว่าเป็นธรรมซึ่งไม่มีการคิดหรือรู้สึกตัว เป็นอำนาจที่ว่างจากอัตตา อธิบายแนวคิดพุทธศาสนาเกี่ยวกับสิ่งที่ปราศจากวิญญาณหรือความคิด

…กล่าวมาก่อน (ในสสัมภารวิภัติ) นั้นแล มา กำหนดดูลักษณะที่แข้นเข็งในผมว่า ธาตุดิน จึงกำหนดดูลักษณะที่ อธิบายตามนัยมหาฎีกาว่า ปฐวีโกฏฐาสมีผมเป็นต้น เป็นสิ่งที่มีรูปร่างต่างกันเป็น ส่วน ๆ ธาตุอื่นมีอาโปรธาตุเป็…

…ารวิเคราะห์ธาตุเหล่านี้เพื่อให้รู้เห็นและเข้าใจในสภาพธรรมชาติและการเป็นอยู่ของตนเองได้ดียิ่งขึ้น โดยอธิบายถึงการกำหนดลักษณะทั้งแข็งและซึมซาบ ที่มีอยู่ในองค์ประกอบต่างๆ ของโกฏฐาส ซึ่งเป็นแนวทางในการเจริญกรรม…

…แก้เป็นต้น ทุกขาทานโต เพราะถือเอาทุกข์ ส่วน มหาฎีกาแก้อรรถว่า ทุกฺขสฺส วิทหนโต - เพราะจัดสรรค์ทุกข์ อธิบายธาตุเหล่านั้น ก่อขึ้นเป็นเหตุแล้ว สรรค์สร้างทุกข์เป็นอเนกประการ ดุจธาตุคือแร่เหล็กแร่ทองแดง เป็นต้น …

เนื้อหาเกี่ยวกับการอธิบายธาตุต่าง ๆ เช่น ปฐวี, อาโป, เตโช และวาโย ที่ถูกจัดกลุ่มตามคุณลักษณะและคุณสมบัติในบริบทของทุกข์และการ…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 69 [ความเป็นของใหญ่และจริงด้วย] ข้อว่า "เพราะเป็นของใหญ่ของจริงด้วย" นั้น ความว่า ก็ภูตคือธาตุทั้งหลายนั้น ชื่อว่าเป็นของใหญ่ เพราะเป็นสิ่งที่ จะพึงกำหนด

เนื้อหาในบทนี้พูดถึงความหมายของธาตุทั้งหลายว่ามีความเป็นใหญ่และเป็นของจริง อธิบายว่าธาตุเป็นสิ่งที่กำหนดได้ด้วยความพยายามอันยิ่งใหญ่ และเป็นที่ตั้งของทุกข์ในรูปแบบต่างๆ ธาตุจึงมีคุณ…

…ตุปจฺจโย คือท่านแยกเป็น เหตุ หุตวา ปจฺจโย แล้วก็ไขเป็น เหตุภาเวน ปจฺจโย - ธรรมเป็นเหตุจึงเป็นปัจจัย อธิบายว่า ธรรมนั้นเป็นปัจจัยโดยความเป็นเหตุ แม้ในมหาฎีกาก็แก้ไปทำนองนี้ คือแก้ว่า ปติฏฐา หุตวา ตโต เอว ...…

…ตนเป็นส่วนหนึ่งของธาตุ แสดงถึงความเชื่อมโยงกันระหว่างธาตุเพื่อทำให้ร่างกายคงอยู่ได้อย่างเหมาะสม ซึ่งอธิบายในลักษณะที่ท่านได้กล่าวถึงในอรรถกถาอภิธรรมและมหาฎีกาเป็นอย่างดี เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจถึงการทำงานร่วม…

* ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 79 สมาธินี้นั้นก็มีเพียงสองอย่างเท่านั้น ซึ่งเป็นสมาธิที่ประสงค์เอา ในที่นี้ คืออุปจารสมาธิ ๑ อัปปนาสมาธิ ๑ ในสมาธิสองอย่างนั้น อุปจารสมาธิก็คือเอกัคคต

…นา โดยเฉพาะอุปจารสมาธิและอัปปนาสมาธิ ซึ่งเป็นสมาธิที่บำเพ็ญเพื่อความเจริญของจิตและการเข้าถึงสมาบัติ อธิบายถึงอานิสงส์แห่งการบำเพ็ญสมาธิที่มีถึง 5 ประการ เช่น ความสุขในภพปัจจุบัน สมาธิช่วยให้ภิกษุอรหันต์ที่เ…