อรรถาธิบาย : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 4 / 8

…) - ปฐมสมันดาปสาทกเทปใน ภาค ๑ - หน้าที่ 311 แห่งพระวินัยนี้ ข้าพเจ้าจักรวณาไว้เฉพาะภาษีเท่านั้น [ อรรถาธิบายว่าพิชญักษณ์เป็นต้น ] บทว่า โส คือ โส อะ ว่า เรานั้น ในคำว่า " ทิพพพน " เป็นนี้ มิวิจฉัฏงค์: จักุปร…

บทความนี้กล่าวถึงการอธิบายของพระวินัยที่เกี่ยวข้องกับญาณจักุซึ่งสัมพันธ์กับจักษุทิพย์ นอกจากนี้ยังเป็นการเจาะลึกถึงทิพย์ที่เป็นธรรมชาติที่ไม่สะดวกต่อการมองเห็น เมื่อต้องติดต่อกับสิ่งภายนอก ผู้อ่านจะได

… " นี้ ท่านก็กล่าวความหมายแห่งนี้ไว้ดังนี้ว่า " ชนามิ พุทธามิ " (แปลว่า ย่อมทราบ คือล่อมรู้สึก ). [ อรรถาธิบายคำว่าพระธรรม ] คือในคำว่า " ทมมญจ ภิกษุสปฺมญฺญ " นี้ มีวิมีจังดังนี้ :- สภาพที่ชื่อว่า ธรรม เพราะอรร…

เนื้อหาพูดถึงความเชื่อในพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่งของผู้มีความเลื่อมใส ซึ่งนำเสนอผ่านคำสอนจากเวระญจพราหมณ์ที่แสดงถึงการตระหนักรู้ว่า พระโคดมทั่วไปเป็นที่พึ่งแก่ศาสนิกชน ผู้เข้าถึงพระธรรมถือว่าพระโคดมเป็นผ

…ขันธ์ทั้งหมดที่กรม กล่าวโดยปฏิญ ๑ ว่าไม่ปฏิญ เป็นธรรม ไพเราะ คำองคล้ว่าเป็นธรรมอันเราจำแนกดีแล้ว [ อรรถาธิบายว่า พระสงฆ์ ] ชื่อว่า พระสงฆ์ เพราะอรรถว่า รวมกันด้วยธรรมที่เที่ยมกัน คือ ทิฏฐิและศีล พระสงฆ์นั้นโด…

บทความนี้นำเสนอความหมายของพระสงฆ์ตามที่กล่าวในพระไตรปิฎก โดยอธิบายถึงความสำคัญของพระสงฆ์ที่รวมกันด้วยธรรมและศีล รวมถึงการทำหน้าที่ในการเผยแพร่คำสอนของพระพุทธเจ้า และการเป็นแหล่งที่พึ่งทางจิตใจสำหรับผู

…หรับภิษฐุ ทั้งหลายไว้ว่าที่ออกรมา." บทว่า ปฏิญาตตุแปลว่า ได้ตั้งไว้วแล้ว โดยส่งเขาอย่างนิติตต. [ อรรถาธิบาย ปูพพันสมุทร] บัดนี้ ควรทราบวินิจฉัยให้ว่า " ภิกษุ ปุปพูนสมุท" นิวาเสวตุ " เป็นต้นต่อไป:- บทว่า ป…

พระคุณเจ้าทั้งหลายได้รับข้าวแดงแจ๋เป็นประจำ โดยมีการกล่าวถึงการอธิษฐานและความสำคัญของข้าวแดงแจ๋สำหรับภิษุ รวมถึงการปฏิญาณและการทำอาหารตามหลักของศาสนา พระอุปสมิวระได้ชี้แนะถึงระเบียบการและการใช้ชีวิตขอ

…ที่ 390 เหล่านั้น แม้โดยประกายทั้งปวง ในสมันนั้น จึงตรัสคำว่า " นิรพุทธโก ทิ สารัปุตฏ" เป็นดัง [ อรรถาธิบาย คำว่า นิรพุทธโก เป็นต้น ] บรรดาบหล่านั้น บทว่า นิรพุทธโก คือเว้นจากเสียด พวกโจรท่านเรียกว่า " เสนี…

เนื้อหาให้ความสำคัญเกี่ยวกับการแยกแยะคำว่า นิรพุทธโก ที่หมายถึงการเว้นจากความเสียดและโจร โดยเฉพาะในบริบทของภิกษุผู้มีจริยธรรม และการอธิบายเกี่ยวกับธรรมคำในพระพุทธศาสนาว่า มีความสำคัญต่อการเข้าใจในลักษ

…เพราะฉะนั้น ข้าพเจ้าจึงจดารพรรนามตามลำดับบทเสีย จักประชุม ณ แต่เฉพาะบท ที่มีคำสมรวจะกล่าวเท่านั้น [อรรถาธิบายชื่อบ้านและชื่อบุตรเศรษฐี] บ้านที่ได้ชื่อว่า "กลันทนาคม" ก็ด้วยอาณาจักรแห่งกระแต้งหลาย ที่เรียกว่า ก…

เนื้อหาเกี่ยวกับการประชุมประชิฏวรรณนาเรื่องพระสุทินัน ที่มีการอธิบายถึงบ้าน 'กลันทนาคม' และบุตรเศรษฐีที่ชื่อ 'กลัน'. มีการลงรายละเอียดเกี่ยวกับความหมายและความสำคัญของชื่อในเนื้อหา เช่น 'เศรษฐีบุตร' แล

…อมด้วยความกำหนด หรือ ? อธิบายว่า คุณถังกำพยายามเพื่อจ้องการเมุณธรรมนันหรือ ?" ในบททั้งปวง ก็มีนัน. [อรรถาธิบายชื่อพระนิพพาน 5 บาท] อีก 5 บาท มีราคาอะไรจะเป็นต้น พระผู้มีพระภาคเจ้า* ตรัสหมายเอา พระนิพพานซึ่งเป็น…

บทความนี้พูดถึงความหมายของพระนิพพานตามคำสอนของพระผู้มีพระภาคเจ้า โดยมีการอธิบายถึงธรรมที่ควรเข้าใจและการคลายความกำหนดในทางธรรม โดยเฉพาะการที่พระนิพพานเป็นที่ที่กำจัดทุกข์และเมา อธิบายถึงความหมายของพระ

ประโยค - ปฏิสนธิสมบัติสกัดกั้นภาค ๒ - หน้า 45 [อรรถาธิบายธรรมที่ไม่ควรแก้สมบะเป็นต้น] ในคำว่า "อนุปุโลมวิจัย" เป็นต้นนั้น มีกรรมพรรณาเนื้อความ ดังต่อไปนี้:- …

เนื้อหานี้กล่าวถึงกรรมที่ไม่เหมาะสมกับธรรมและการปฏิบัติของสมณะ โดยชี้ให้เห็นว่าการทำกรรมที่ไม่สมควรแทบจะเป็นของที่ขัดแย้งกับความเป็นธรรมที่ถูกต้อง และความสำคัญของการทำกรรมที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตทา

…! เนื้อความอันฏุลูพรงรับรอง ด้วยทั่งดิมเลย ด้วยรส ด้วยความเป็นวงค์แห่งอาจารย์ ด้วยความ อธิษฐาน." [อรรถาธิบายวิบัย ๔ อย่าง] จริงอยู่ บรรดาคำเหล่านี้ คำว่า "อาทูปนท" ท่านประสงค์ เอาสุตฺ คำว่า "รส" ท่านประสงค์เอ…

วิบัย ๔ อย่าง ได้แก่ สูตรตามโลม อาจริยาว อัดโนมัติ ที่อ้างอิงจากพระนาคเสนระในมณีบันปัญหา อธิบายถึงข้อควรและไม่ควรตลอดจนการอนุญาตในศาสนาพุทธ ว่าด้วยการพิจารณาสิ่งที่เป็นอวัชระเพื่อให้สอดคล้องกับหลักการ

… เป็นลำดับที่พระวินัยธรรมนันำได้ถูกต้อง ทำให้จันทได้ดี ใคร่ครวญถูกต้องดีแล้ว" นี้เป็นลักษณะที่สาม. [อรรถาธิบายลักษณะ ๑ ของพระวินัยสร] ในคำว่า "สุตตดู" เป็นต้นนั้น มีวินิจฉัยดังนี้:- วันชัยฎกทั้งสิ้น ชื่อว่าคุตต…

เนื้อหานี้กล่าวถึงลักษณะของพระวินัยและการวินิจฉัยซึ่งสำคัญต่อการศึกษาและการปฏิบัติในธรรมะ โดยนำเสนอทางเข้าใจต่อสิ่งที่ถูกต้องตามพระวินัย พร้อมการอ้างอิงถึงหลักการและหลักคำสอนที่ชัดเจน. นอกจากนี้ ยังมี

…ร ตรวจดูเรื่อง ๑ ตรวจดูความ ๑ ตรวจวบทบทีย ๑ ตรวจดูถูกเรื่อฃ- เนท ๑ ตรวจดูอุปกรณ์ ๑ ตรวจดูอุปบิฐ ๑. [อรรถาธิบายฐานะ ๖ อย่าง] จริงอยู่ พระวิบัณฑธรรม แม้เมื่อตรวจดูเรื่อง ย่อมเหน อาบัติบางอย่าง อย่างนี้คือ ภิกษุผู…

เนื้อหาเกี่ยวกับการตรวจสอบฐานะ ๖ อย่างที่จำเป็นในการตัดสินใจของพระวิบัณฑธรรม ซึ่งประกอบด้วยการตรวจดูเรื่องต่างๆ เช่น ความถูกต้อง, อุปกรณ์, และอุปบิฐ โดยยกตัวอย่างถึงข้อบกพร่องและอาบัติในพฤติกรรมของภิก

ประโยค(ค) - ปฐมสมันปาป่าสิกาเปล่า ภาค ๒ - หน้า 85 อรรถาธิบายสิกาขบวิงค์คัปปุมปราชญ์ บัดนี้ ข้าพเจ้าจักพรรณนาเรื่องความวิกลจริตแห่งสิกาขบทต่อไป ใน คำว่า "โย ปาน…

บทความนี้นำเสนออรรถาธิบายเกี่ยวกับสิกาขบวิงค์ ซึ่งเป็นหนึ่งในหลักธรรมของพระพุทธเจ้า โดยเฉพาะการวิเคราะห์ความหมายของคำว่า 'โย …

…าะมีพระยอดเกิน กว่าที่คิดตามที โดยที่แท้ บุคคลนั้นทั้งหมด พระผู้พระภาคตรัสใน อรรถนี้ว่า "โย ปน.." [อรรถาธิบายความหมายแห่งกุศลพ่อพ์เป็นต้น] ในกิฎิกนัทส มีวิจินฉี้ดังนี้:- ผู้ใดอ่อนขอ เหตุนี้นั่น ผู้้น่น ชื่อว่า…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการวิเคราะห์ความหมายของโคโรและการอบรมทางวิปัสสนา บุคคลต้องมีความรู้และการเลี้ยงชีพอย่างมีศีลธรรม การแสดงถึงการเข้าใจในภาวะต่างๆ ที่พระพุทธเจ้าทรงสอน เพื่อเข้าถึงความรู้แจ้ง ทั้งยังก

…รอุปสมปทา ๑ ครูธมิภุติกาคุณ- อุปสมปทา ๑ ทุนอุปสมปทา อัฏฐาวิกาอุปสมปทา อุปติชุตุตก- คามอุปสมปทา ๑. [อรรถาธิบายอุปสมปทา ๔ อย่าง] ในอุปสมปทา ๔ อย่างนั้น เอหิกิจกุปอุปสมปทา และสรรคน- อุปสมปทา ข้าพเจ้าได้กล่าวแล้ว …

เนื้อหาในบทนี้อธิบายถึงอุปสมปทา ๔ อย่างที่สำคัญในพระพุทธศาสนา ได้แก่ เอหิกิจกุปอุปสมปทา, สรงคมนูอุปสมปทา, โอวาทปฏิคคุณอุปสมปทา, ปัญหาพายารอุปสมปทา ซึ่งมีการยกตัวอย่างจากพระมหากัสสปะและการสนทนาเกี่ยวกั

…ศิลปะ เพราะอนุญลุษฎีพึงศึกษา ด้วย เหตุนี้จึง ชื่อว่า อธิสิลปะ. ในอธิสิลปะและอธิญาลิศลึกา กินนั่น. [อรรถาธิบายอธิสิล อธิจิต อธิปัญญา] ถามว่า "ในอธิสิลนี้ ศิลปะเป็นไหน? อธิสิลเป็นไหน? จิต เป็นไหน? อธิสิลเป็นไหน?…

เนื้อหานี้พูดถึงความหมายของ 'ศิลปะ' ในพระพุทธศาสนา โดยมีการอธิบายคำศัพท์และแนวคิดที่เกี่ยวข้อง เช่น อธิสิลปะและอธิจิต รวมถึงการส่งเสริมศิลปะในสังคมจากพระพุทธเจ้าและสาวก ซึ่งมีการระบุความสำคัญของศิลปะใ

…รรลาศักขาขั้น 3 เหล่านั้น. หลายบวกว่า ยา อย อิสลิสลิกายา ได้แก่ อิสลิสลิกาขานใด กล่าวคืออูฏโมกศิล. [อรรถาธิบายว่าสลิกาขาและสาธิพ] สองบทว่า เอาต สาธิวนาม มีความว่า ศักขาขั้นนั้นแม้ทั้งปวง ที่พระผู้พระภาคเจ้าทรงต…

เนื้อหานี้พูดถึงการบรรลาศักขาขั้นที่ 3 ซึ่งมีความสำคัญในพระพุทธศาสนา กล่าวถึงวิธีการศึกษาของภิกษุและความสำคัญของการปฏิบัติตามพระวินัย นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงศิลาและความสำคัญของการร่วมกันศึกษาของภิก

ประโยค - ปฐมสัมผััปาสากาแปล ภาค ๒ - หน้าที่ 101 พิงทราบโดยอรรถาธิบายแม่ว่า "ถึงพร้อมลักษณะ" ด้วยว่า เมื่ออรรถาธิบายอย่างนั้น บทกฎหมายแห่งว่ากว่า "สัญญาสิทธิสมานุโทน" นี…

เนื้อหาในส่วนนี้กล่าวถึงการตีความสัญญาสิทธิสมานุโทน พร้อมการอรรถาธิบายที่ช่วยให้ผู้อ่านเข้าใจความหมายในบทกฎหมาย โดยอาศัยคำอธิบายและการทำให้แจ้งในเรื่องความเป็นผู้ทรงพล แล…

…ญเจติ ปุญเจติ สงฆ์ ข้าพเจ้าบอกคืนพระสงฆ์ผู้เป็นนา ปัจจุฌามิ บุญ (ของโลก) ไม่มีนาบุญ อื่นยิ่งกว่า. [อรรถาธิบายวิธีบอกสักขาคุ้มทั่วไป] การบอกกล่าวว่า "สิกฺขุ ปฺญเจติ" ไม่ใช่เป็นการบอกกล่าว ด้วยคำไวพจน์. การบอกกล…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการบอกกล่าวภายในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะอย่างยิ่งการบอกคืนพระสงฆ์และการบอกกล่าวเกี่ยวกับการสอน สิกขา และวัสดุที่เกี่ยวข้อง เช่น อัญชลีและวิธีการที่ควรใช้ในคำบอกกล่าวที่ต่างๆ ซึ่งเสนอแน

ประโยค - ปฐมบทแห่งเมนูธรรม [อรรถาธิบายความหมายแห่งเมนูธรรม] บัดนี้ เพื่อแสดงความใจความว่า "เมตตา ธ มู ปฏิวัตย" เป็นดัง พระผู้มีพระภาคองค์ …

เนื้อหาเกี่ยวกับเมนูธรรมและการอธิบายความหมายของเมตตาธรรม โดยใช้คำว่า 'เมตตาธ มู นาม' เป็นตัวอย่าง ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของสัตยธรรมและเจตนาในการปฏิบัติธรรม. การพูดถึงธรรมชั่วและกรรมชั่วหยาบยังนำเ

… มนุไก, บรรดาพวกสัตว์มีสีสี่ ได้แก่ แมว ตัวเมีย, สัตว์วิจฉาณตัวเมียเหล่านี้ เป็นวัตถุแห่งปราชญ์." [อรรถาธิบายประเภทสัตว์ต่าง ๆ] บรรดาสัตว์มีมิเป็นต้นนั้น ทีมชาติ ต่างโดยประเภท มีมูลเหลือม และงงว่างค้อนเป็นต้นแ…

บทความนี้กล่าวถึงการกำหนดประเภ TIFF ของสัตว์ที่เป็นวัตถุแห่งปราชญ์ในบริบทของวิชาการ โดยเฉพาะประเภทของสัตว์ที่ใช้ในการศึกษาและอธิบาย เช่น สัตว์มีสองเท้า และสัตว์วิจฉาณตัวเมียที่มีความสำคัญในด้านการศึกษ