อรรถาธิบาย : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 3 / 16

ประโยชน์ - คติสมัยนป่าสักก์ อรรถาธิบายพระวินัยมหาวรรค ตอน ๑ หน้าที่ 156 มีหูเหมือนช้าง คือมาดตามพร้อมด้วยใบอูใหญ่อูบ้าง, มีหูเหมือนหนูหรื…

บทความนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับรูปแบบต่าง ๆ ของหูในวรรณกรรมไทย เช่น หูเหมือนช้าง หูเหมือนหนู และความหมายของแต่ละแบบ รวมถึงการศึกษาเกี่ยวกับประเพณีและความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับการมีหูรูปแบบต่าง ๆ. คุณส

…พราะเป็นคำอําบริสุทธิ์ด้วยพยัญชนะ ชื่อว่า สาราณียะ เพราะเป็นคำบริสุทธิ์ด้วยอรรถ ด้วยประการนี้แล. [ อรรถาธิบายสองศพธ์ เอกมนต์ นิสรณ์ ] เวชุฒพรหมนต์ ยังคํออนิ่นเป็นที่ตั้งแห่งความรู้เร้นรึง คือ คำคําที่ตั้งแห่ง…

…ความหมายลึกซึ้ง เช่น สัมโมหนียะ ซึ่่งแสดงถึงความสุขและความบริสุทธิ์ของภาษา เพื่อให้ผู้เรียนได้เข้าใจอรรถาธิบายและการใช้คำในบริบทต่าง ๆ และกระตุ้นให้เกิดความคิดสะท้อนถึงความสำคัญของการใช้คำในสังคม.

… กลุ่มวิญญาณนี้ เรียกว่า วิญญาณขันธ์ เพราะรวม รวมวิญญาณ (ที่แจงมา) นั้นเข้าด้วยกัน accordingly นี้ [อรรถาธิบายูปริภาค] ในบทบทนี้กล่าวนั้น ว่า ยกฺญฺญิจ-ทุกอย่าง เป็นคำ (มีความหมายว่า) คืออมตไม่มีเหลือ - บทวรุณ-ร…

…ำว่า 'ทุกอย่าง' และการใช้บททั้งสองในความหมายของการรวมกันของรูป เวทนา และสังขาร รวมถึงการวิเคราะห์และอรรถาธิบายให้เข้าใจชัดขึ้นในบริบทของศาสนา.

…รอุปสมปทา ๑ ครูธมิภุติกาคุณ- อุปสมปทา ๑ ทุนอุปสมปทา อัฏฐาวิกาอุปสมปทา อุปติชุตุตก- คามอุปสมปทา ๑. [อรรถาธิบายอุปสมปทา ๔ อย่าง] ในอุปสมปทา ๔ อย่างนั้น เอหิกิจกุปอุปสมปทา และสรรคน- อุปสมปทา ข้าพเจ้าได้กล่าวแล้ว …

เนื้อหาในบทนี้อธิบายถึงอุปสมปทา ๔ อย่างที่สำคัญในพระพุทธศาสนา ได้แก่ เอหิกิจกุปอุปสมปทา, สรงคมนูอุปสมปทา, โอวาทปฏิคคุณอุปสมปทา, ปัญหาพายารอุปสมปทา ซึ่งมีการยกตัวอย่างจากพระมหากัสสปะและการสนทนาเกี่ยวกั

…หนึ่ง พระนาม ว่า สตฺถา (นั้น) หมายความว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าเป็นสัตถวาหะ (ผู้นำหมู่ดุจนายกองเกวียน) อรรถาธิบายในข้อนี้บัณฑิตพึงทราบ ตามนัยแห่ง ( บาลี ) นิเทศก็ได้ว่า " สัตถวาหะ ( นายกองเกวียน ) ย่อม นำหมู่เกวีย…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงมีพระนามว่าสัตถา (ศาสดา) เนื่องจากทรงสอนเวไนยสัตว์ให้เข้าถึงประโยชน์ทั้งในโลกนี้และโลกหน้า โดยเปรียบเทียบถึงการนำของสัตถวาหะ (นายกองเกวียน) ที่นำหมู่เกวียนข้าม

…ิตตฺตะ ) ผู้อบรมพระองค์ดีแล้ว ด้วย ญายธรรมเป็นอันมาก เพราะเป็น ( ภวนฺตคะ ) ผู้ถึงที่สุดแห่งภพ " ก็แลอรรถาธิบายแห่งบทนั้นๆ ในคาถานั้น บัณฑิตจึงเห็นตามนัย แห่งบาลีที่กล่าวในนิเทสนั้นเถิด ส่วนนัย (ต่อไป) นี้ เป็นอ…

บทนี้กล่าวถึงลักษณะของพระผู้มีพระภาคเจ้า โดยนำเสนอความหมายที่ซ่อนอยู่ในคาถา ภายใต้การอธิบายของพระสังคีติกาจารย์ ซึ่งมีการใช้คำบาลีเช่น ภควา, ภาคี, และ บัณฑิต เพื่อสร้างความเข้าใจในธรรมะที่แท้จริง นอกจ

…า 10.4.1 สมถภาวนา สมถภาวนา คือ การฝึกฝนอบรมจิตให้สงบหยุดนิ่งเป็นอารมณ์เดียว ทำให้กิเลสนิวรณ์สงบลง มีอรรถาธิบายแสดงไว้ว่า ชื่อว่า สมถะ เพราะยังธรรมที่เป็นข้าศึก มีกามฉันทะเป็นต้นให้สงบ คือ ให้หมดไป นี้เป็นชื่อขอ…

ภาวนาแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ สมถภาวนา ซึ่งเป็นการฝึกจิตให้สงบและอยู่ในอารมณ์เดียว และวิปัสสนาภาวนา ที่ช่วยให้เกิดการเห็นอันลึกซึ้งต่อธรรมชาติของสรรพสิ่ง โดยสมถภาวนา แบ่งออกเป็น 3 ระดับ คือ บริกรรมภาว

อนัตตะ มีอรรถาธิบายแสดงไว้ว่า ธรรมชาติใดย่อมเห็นแจ้งในขันธ์ 5 โดยประการต่างๆ มี อนิจจะ ทุกขะ อสุภะ ฉะนั้นธรรมชาตินั้นชื…

การเจริญภาวนาประกอบด้วยถ้อยคำสำคัญ อนัตตะ วิปัสสนาที่มุ่งพัฒนาทักษะด้านปัญญาเพื่อปล่อยวางจากกิเลส โดยมีกรรมฐานเป็นการฝึกอบรมจิตเพื่อการบรรลุฌานและนิพพาน กรรมฐานแบ่งออกเป็นสมถะและวิปัสสนา รวมถึงวิธีการ

…ี้ว่า ย อิทิ หมายเอาปัจจจามกลุ่มาม พิง เห็นอย่างนี้ว่า โอ อยู่. บทว่า อิทปุปเจอตามปฐมฤกษ์สมุโม โท มีอรรถาธิบายว่า ธรรมเหล่านี้ เป็นปัจจัยแห่งธรรมเหล่านี้ ชื่อ อิทปุปเจา อิตป- ปุปเจา นั่นชื่อว่า อิทปุเจอว ตา, ธร…

เอกสารนี้สำรวจความสัมพันธ์ระหว่างสัตว์กับอาณุในบริบทของพระวินัย โดยเน้นการพิจารณาถึงบทบาทของธรรมและปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อสัตว์ ซึ่งชี้ให้เห็นถึงความเจริญเติบโตและการเข้าใจในพระธรรมอย่างลึกซึ้ง ข้อความน

ประโยค(ตอน) - ปฐมสมณปัจจาสำหรับแปลภาค ๑ - หน้าที่ 293 [ อรรถาธิบายบท ๔ ของบุคคล ๕ ประเภท ] มาน ๔ อย่างเหล่านี้ ดังพรรณนามานี้ ของบุคคลบางกลุ่ม มีความดีที่ตอบอารมณ์เป…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงบุคคล ๕ ประเภท และวิธีการที่พวกเขามีความดีและประโยชน์ต่อกัน ว่าด้วยมานและวิปัสสนา พร้อมการอธิบายถึงการพัฒนาตนเองด้วยสมาบัติ ทั้ง ๕ แห่ง โดยเน้นถึงบทบาทของอิทธิฤทธิ์ในชีวิตของคนแต

…เพราะฉะนั้น ข้าพเจ้าจึงจดารพรรนามตามลำดับบทเสีย จักประชุม ณ แต่เฉพาะบท ที่มีคำสมรวจะกล่าวเท่านั้น [อรรถาธิบายชื่อบ้านและชื่อบุตรเศรษฐี] บ้านที่ได้ชื่อว่า "กลันทนาคม" ก็ด้วยอาณาจักรแห่งกระแต้งหลาย ที่เรียกว่า ก…

เนื้อหาเกี่ยวกับการประชุมประชิฏวรรณนาเรื่องพระสุทินัน ที่มีการอธิบายถึงบ้าน 'กลันทนาคม' และบุตรเศรษฐีที่ชื่อ 'กลัน'. มีการลงรายละเอียดเกี่ยวกับความหมายและความสำคัญของชื่อในเนื้อหา เช่น 'เศรษฐีบุตร' แล

… กายสงฺขาร์ อสฺสสิสฺสามิ ---- ปสฺสสิสฺสามิ นี้ บัณฑิตพึงทราบโดยประการดังกล่าวมาฉะนี้เข ะนี้เทอญ ด. (อรรถาธิบายในปฏิสัมภิทามรรค] ส่วนในปฏิสัมภิทา ท่านกล่าวความแห่งข้อนี้ พร้อมทั้งคำท้วง ปาฐะในฉบับวิสุทธิมรรคพิมพ…

ในบทนี้มีการอธิบายถึงการพิจารณาความหยาบและละเอียดของกายสังขารในวิสุทธิมรรค โดยเริ่มตั้งแต่การกำหนดทั้งรูปและอรูป เมื่อเห็นนามรูปพร้อมกับปัจจัย การทำวิปัสนาในระดับต่าง ๆ ตั้งแต่ทุรพลวิปัสนาถึงพลววิปัสน

…ั้น ตามมหาฎีกาท่านแบ่ง แดนเป็น ๒ คือ แดนกิเลสเรียก กิเลโสธ แดนมรรค เรียกว่า มคฺโคธิ อโนธิชิน ท่านให้อรรถาธิบายว่า ยังไม่ชนะแดนกิเลสด้วยแดนมรรค ก็หมายความว่า ยังตกอยู่ใน แดนกิเลสนั่นเอง อีกนัยหนึ่ง คำโอธิชิน หมา…

บทความนี้วิเคราะห์ความหมายของอุเบกขาในบริบทของวิสุทธิมรรค และอธิบายเกี่ยวกับความคุ้มครองจากราคะและปฏิฆะ เพื่อช่วยให้เข้าใจการเอาชนะอุปสรรคทางจิตใจ โดยเฉพาะที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาตนเองในทางพระพุทธศาสน

…โดยเฉพาะการใช้คำสั่งใน การสอน แต่ภิษุนี้ อุบาสา หรืออุบาสิกาสามารถใช้คำพูดที่ดีในการเตือนสติเทคนิคในอรรถาธิบายที่กล่าวว่า “ท่านเจ้าขา พระเถระในปัจจุบันได้บำเพ็ญวัตรเช่นนี้ ๆ มา” โดยจะต้องไม่เอามาตรฐานการปฏิบัติ…

บทความนี้เสนอความเข้าใจเกี่ยวกับการสอนของภิษุในพระพุทธศาสนา โดยเน้นการใช้คำว่า vacanapatha ที่มีความหมายตรงกันในหลายภาษา มาพิจารณาทั้งความสามารถในการเป็นครูและความเหมาะสมในการสอนของมรวาและภิษุ ซึ่งผู้

…สรุปว่า การละกิเลสของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และพระอรหันต์ทั้งหลายมีลักษณะละออกไปเป็นชั้นๆ เป็นลำาดับตามอรรถาธิบายดังกล่าวแล้ว การรู้เห็นธรรมทั้งปวงด้วยญาณแห่งธรรมกาย หมายความว่า ขณะที่โยคาวจรเจริญสมถภาวนา ดำเนินจิ…

เนื้อหาพูดถึงกระบวนการละกิเลสในระดับต่าง ๆ ของกายทิพย์ ระดับถึงกายรูปพรหม กายอรูปพรหม และกายธรรม โดยเริ่มจากการละกิเลสเพื่อเข้าถึงพระโสดาบัน สกิทาคามี และอนาคามี จนถึงการเข้าถึงพระอรหัตที่ปราศจากอาสวะ

…ของที่ปิด ประหนึ่งว่าเทวดาผู้วิเศษ ชูสุริยมณฑลขึ้นในท่ามกลางท้องนภากาศ ฝ่ายเทวดาเจ้าของ ปัญหาได้สดับอรรถาธิบายของมโหสถก็สุดแสนจะปลื้มปีติ จึง แสดงกายครึ่งหนึ่งออกมาจากกําพูฉัตร กล่าวสาธุการด้วยเสียง อันไพเราะว่…

ในตอนที่ ๑๙ ของมโหสถบัณฑิต มีการนำเสนอการแก้ปัญหาทางเทพโดยมโหสถที่ได้รับความรู้แจ้งจากพระเจ้าวิเทหราช และการสนทนาที่ชี้ชัดถึงความรักของมารดาที่มีต่อลูกชาย พร้อมด้วยการอธิบายลึกซึ้งเกี่ยวกับความรักและค

ประโยค - คติสนบนสาคริก อรรถาธิบายพระวินัยมหาวรรค ตอน ๑ - หน้าที่ 202 ขึ้นท่วมคามสิมและนิคมสิมาไหลไปตามคุคลา แม่น้ำนัน ย่อมเป็นแม่น้ำ…

เนื้อหานี้อธิบายถึงการทำกรรมในน้ำและวิหารสิมา โดยชี้แจงถึงการกระทำที่ควรปฏิบัติเมื่อน้ำขึ้นหรือคลื่นมีความรุนแรง การทำกรรมในพื้นที่ต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับน้ำและวิหาร รวมถึงข้อควรระวังในการทำกรรมในสถานท

…าคนั้นทรงพระนามว่า โลกิฑุ เพราะความทีพระองค์รู้แจ้งโลก โดยประการทั่ววงแม่งดวงจันทร์ด้วยประการนี้. [ อรรถาธิบายพระพุทธคุณว่า อนุตตโร ] บทว่า อนุตตโร ความว่า บุคคลผู้ยิ่งกว่า สือต่าง่อน ไม่มีแก่ พระผู้พระภาคพระอง…

ในเนื้อหานี้มีการกล่าวถึงขนาดของพระจันทร์ซึ่งประมาณ ๔๕ โยชน์ โดยประมาณขนาดของดวงทิศและพื้นที่ต่าง ๆ ในจักรวาล รวมถึงการอธิบายพระคุณของพระพุทธเจ้า ที่มีการระบุชื่อ 'อนุตตโร' เพื่อบอกถึงความไร้ผู้เทียบเ

…รออเพื่อเช่นกันและกันของสงฆ์ทั้งสองฝ่าย 4. วิเคราะห์และอภิปรายรายการให้รับโอวาทและการลงอุบลสะ ในการอรรถาธิบายพระวินัย ได้อธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับการให้โอวาทไว้ว่า พระพุทธเจ้าได้รอญญาให้ภิกษุไปให้โอวาทหรือสอนภิ…

ในบทความนี้กล่าวถึงคุณสมบัติและหน้าที่ของภิกษุในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะสิ่งที่เกี่ยวข้องกับการให้โอวาทและการดูแลความปลอดภัยในการปฏิบัติตามธรรมวินัย โดยเน้นให้เห็นถึงความสำคัญของการเคารพในสถานที่และองก์ต

…เข้า" ดังนี้ ในบทเหล่านั้น บทว่า สำเหนียก คือเพียรพยายาม (ทำ มนสิการเพื่อรู้) อย่างนั้น อีกนัยหนึ่ง อรรถาธิบายในบทนี้ บัณฑิต พึงทราบอย่างนี้ว่า ความสำรวมแห่งภิกษุผู้เป็นอย่างนั้น (คือผู้เจริญ อานาปานสติ) อันใด …

เนื้อหาเกี่ยวกับการหายใจและการสำเหนียกของภิกษุในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะการรับรู้ลมหายใจออกและหายใจเข้าด้วยจิตที่ประกอบด้วยญาณ แสดงถึงความสำคัญในการฝึกอานาปานสติและการกำหนดลมที่ชัดเจนในแต่ละช่วง ซึ่งเป็น