อรรถาธิบาย : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 3 / 8

…าคนั้นทรงพระนามว่า โลกิฑุ เพราะความทีพระองค์รู้แจ้งโลก โดยประการทั่ววงแม่งดวงจันทร์ด้วยประการนี้. [ อรรถาธิบายพระพุทธคุณว่า อนุตตโร ] บทว่า อนุตตโร ความว่า บุคคลผู้ยิ่งกว่า สือต่าง่อน ไม่มีแก่ พระผู้พระภาคพระอง…

ในเนื้อหานี้มีการกล่าวถึงขนาดของพระจันทร์ซึ่งประมาณ ๔๕ โยชน์ โดยประมาณขนาดของดวงทิศและพื้นที่ต่าง ๆ ในจักรวาล รวมถึงการอธิบายพระคุณของพระพุทธเจ้า ที่มีการระบุชื่อ 'อนุตตโร' เพื่อบอกถึงความไร้ผู้เทียบเ

…ุตตสูตรเป็นต้น และคำถามอื่นว่่า " อาจารย์ของเราไม่มี" ดังนี้ คิวอให้คะแนนมานยึกลับกล่าวมาแล้วนั้น. [อรรถาธิบายพระพุทธคุณบทว่า ปริสมุมสาริติ] พระผู้พระภาคเจ้าพระองค์นั้น ทรงพระนามว่า ปริสมุมสาริติ เพราะอรรถภิปรา…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงพระพุทธคุณและอำนาจในการฝึกฝนของพระพุทธเจ้าที่ไม่มีผู้ใดสามารถเทียบเคียงได้ โดยยกตัวอย่างพระสูตรต่างๆ ที่สนับสนุนความคิดนี้ พระพุทธเจ้าทรงเป็นแบบอย่างในการฝึกจิตใจและการปฏิบัติตนใ

…ุุณก่อนภิกษุ ทั้งหลาย ! ชั้นตัวควรฝึกได้ อนันความช่างไสไปแล้ว ย่อมวิ่งไปสู่ ทิศเดียวกันนั้น". [ อรรถาธิบายพระพุทธคุณว่า สุตกา ] พระผู้พระภาคเจ้าครั้งนั้น ทรงพระนามว่า สุตกา (เป็น พระศดา) เพราะอรรถวิเคราะห…

เนื้อหาเกี่ยวกับการฝึกฝนที่พระพุทธเจ้าทรงแนะนำให้กับผู้ที่พร้อมจะรับการฝึก โดยเน้นที่ความเข้าใจในอรรถพระสูตรและการสอนพุทธ จากแหล่งอ้างอิงทางพระธรรมที่มีความละเอียดในความหมาย จากพระสูตรที่ใช้คำเช่น 'อน

…ือทรง เป็นคุณนายพล ทำหน้าสัตว์ให้เฝียนบ้านทางกันดาร ได้แก่ให้เฝียน บ้านทางกันดารคือชาติ เป็นต้น." [อรรถาธิบายพระพุทธคุณบว่า เทวานุสาสนี] บทว่า " เทวานุสาสนี " หมความ ของเทวดาทั้งหลายด้วย ของ มนุษย์ทั้งหลายด้…

บทนี้นำเสนอความเข้าใจเกี่ยวกับบทพระพุทธคุณจากมุมมองของเทวานุสาสนี และความสำคัญของพระผู้มีภาคเจ้าในฐานะพระศาสดา ไม่เพียงเฉพาะมนุษย์ แต่ยังรวมถึงสัตว์วิเศษอีกด้วย การอธิบายเกี่ยวกับการประทานอนุสาสนีและผ

ประโยค(ต) - ปฐมสัมมนาปากกาแปล ภาค ๑ - หน้าที่ 221 [ อรรถาธิบาย สย สัพเพเป็นต้น ] อันนี้ ในคำว่า " สย สัณญา ลุวิญฺญา ปวาเทติ " นี้ พึงทราบไว้นิจฉันต์ดังนี้ : บทว…

บทนี้กล่าวถึงคำอธิบายของคำว่า 'สย' และบรรยายความหมายของคำต่างๆ ที่เชื่อมโยงกับการประจักษ์ในพระธรรม โดยเน้นการแสดงธรรมของพระผู้มีพระภาคเจ้า คำต่างๆ เช่น 'อภิญฺญา', 'สัณญา', 'ปวาเทติ' ถูกนำมาอธิบายถึงคว

…งแสดง ธรรมะน้อยหรือมากก็ตาม พึงทราบ " ทรงแสดงครบวันทั้ง ๑ ประการ มีความงามในเบื้องต้นเป็นอันว่า " [ อรรถาธิบายศัพท์ว่า สตุติ สุภาษณํ ] ก็ในคำเป็นต้นอย่างนี้ว่า " สตุติ สุภาษณํ " ดังนี้ พึงทราบ วินิจฉัยดังนี้ :-…

ประโยคนี้กล่าวถึงความงามของการประกาศพระธรรมที่มีความงามในเบื้องต้น กลาง และที่สุด ซึ่งมีความบริสุทธิ์ในแต่ละด้าน รวมถึงการทรงแสดงธรรมของพระผู้มีพระภาคเจ้าที่ครบถ้วน การแสดงถึงศาสนาพรหมจรรย์และมรรคพรหม

…ียงกล่าวการสิ้มท่าสอง อันใส่แล้ว” ด้วยประสาทแล้วดูด ยู่มเป็นความดี” ดังนี้ (จึงเข้าไปฝาใน ภายหลัง) [อรรถาธิบายวิถีเสน่าสัมพนว่า เยน เตน] คำว่า “เยน” ในข้อว่า “ อโณว เวรุวโซ พราหมณ์โณ เยน ภควา เตนปุสุกัง นี้ เป็…

เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับความประสงค์ในการบรรลุคุณวิเศษและการเข้าไปฝาของเวรัญชพราหมณ์ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ โดยมีการ述ว่า เวรัญชพราหมณ์จะเข้าไปฝาเพราะเหตุแห่งความดีและความประสงค์ต่อการบรรลุคุณว

…อได้ถึงความ เป็นผู้รื่นเริง ได้แก่ความเป็นพวกเดียวกัน ดูน่าเย็นกับน้ำร้อนผสม เป็นอันเดียวกันนั้น. [ อรรถาธิบายคำว่า สโมโมทนีย และ สาราณีย ] กิริวัญพราหมณ์ ได้รัชนี ( กับพระผู้ภาคเจ้า ) ด้วย ถ้อยคำอธิบายว่า " ข้…

ในบทนี้พูดถึงความหมายของคำว่า 'อุปสมฤมิตวา' ซึ่งแสดงถึงการเข้าไปฝัน พร้อมทั้งกล่าวถึงพระผู้มีพระภาคเจ้าที่มีความรื่นเริงในการสนทนากับพราหมณ์ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถ้อยคำที่เกี่ยวข้องกับการเกิดความรื่

…พราะเป็นคำอําบริสุทธิ์ด้วยพยัญชนะ ชื่อว่า สาราณียะ เพราะเป็นคำบริสุทธิ์ด้วยอรรถ ด้วยประการนี้แล. [ อรรถาธิบายสองศพธ์ เอกมนต์ นิสรณ์ ] เวชุฒพรหมนต์ ยังคํออนิ่นเป็นที่ตั้งแห่งความรู้เร้นรึง คือ คำคําที่ตั้งแห่ง…

…ความหมายลึกซึ้ง เช่น สัมโมหนียะ ซึ่่งแสดงถึงความสุขและความบริสุทธิ์ของภาษา เพื่อให้ผู้เรียนได้เข้าใจอรรถาธิบายและการใช้คำในบริบทต่าง ๆ และกระตุ้นให้เกิดความคิดสะท้อนถึงความสำคัญของการใช้คำในสังคม.

ประโยค(ฉบับ) - ปฐมสมันตปาสาททาคนแปล ภาค ๑ หน้า 230 บางหนึ่ง." [อรรถาธิบายศัพท์ต่าง ๆ มี เอ็ด ศัพท์ เป็นต้น] เวชบุญพรหมณ นั่งแล้ว ณ ที่ส่วนบ้างหนึ่งแน่น จึงได้ กราบกุลกีนะพร…

บทนี้กล่าวถึงการสนทนาเกี่ยวกับพระปัจฉิมสูตรและการวิเคราะห์อรรถาธิบายศาสตร์ของข้อมูลต่าง ๆ โดยเน้นการกราบทูลที่มีพระอาจารย์เป็นผู้ชี้แจงใจความสำคัญ นอกจากนี้ยังมีการพูดถ…

…็นต้นเหล่านั้น จะมีในภายหลังไม่ได้, ฉะนั้น พระองค์จึงตรัสว่า " อนภูว กต" ( กระทำไม่ให้ในภายหลัง). [ อรรถาธิบายศัพท์ อนภูว กต-อนภูว กตา] ในบทว่า "อนภาว กตา" นี้ ตัดบทดังนี้ คือ อนู อภาว กตา

บทนี้กล่าวถึงการที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงอธิษฐานให้วัตถุแห่งปรัชญาเป็นเหมือนดวงดาว เพื่อทำให้เกิดขึ้นในรูปแบบที่มีความหมายตามที่เคยเกิดขึ้นในกาลก่อน พร้อมทั้งอธิบายถึง 'อนภูว กตา' ว่ามีความหมายอย่างไร

…ี่ ๒. การประกาศเนื้อความ ในคำว่า "วิจิฉฉา กมฺมิ วิจิฉ อุกฺกเต สมฺมิก" นี้ มี เพียงเท่านี้ก่อน. [อรรถาธิบายของ ๕ แห่งปฐมมาน] ก็พระผู้มีพระภาคเจ้า ครั้นทรงแสดงองค์สำหรับะแห่งปฐมมาน ด้วยคำมิประมาณเพียงเท่านี…

ในเนื้อความนี้ พระภาคเจ้าตรัสเกี่ยวกับความสงัดที่มีอำนาจและการควบคุมอารมณ์โดยใช้จิตเป็นฐาน ศึกษาจากกล่าวถึงข้อธรรมในบทต่างๆ ที่แสดงถึงการเข้าใจและพัฒนาจิตใจ พุทธธรรมที่ถ่ายทอดเป็นการอธิบายที่สูงส่ง เพ

…สัมปนั่นด้วยวณ." ปีติ และสุข เกิดจากวิกว่านี้ หรือเกิดในวิกว่านั้น เพราะเหตุนี้ จึงชื่อว่า วิจกฺจง [อรรถาธิบายของคัมภีร์ คือ ปีติ และสุข] ในบทว่า " ปีติสุข" มีวิตฉินิดงี้:- ธรรมชาติที่ชื่อว่า ปีติ เพราะอธิบว่า …

เนื้อหานี้เกี่ยวข้องกับการตีความธรรมในคัมภีร์วิลังกัง โดยกล่าวถึงหลักการของวิจาร ปีติ และสุขในจิตใจ การบรรยายที่ชัดเจนเกี่ยวกับธรรมชาติของปีติและสุขซึ่งมีความสัมพันธ์กันในประสบการณ์ทางจิตใจ ซึ่งทำให้เ

…่น ในว่าน " อชุตต" นี้ บันฑิตพึงเห็นเนื้อ ความดังนี้ว่า " เกิดแล้วในตน คือเกิดแล้วในสนดานของตน." [ อรรถาธิบาย สัมปสานนท์ศัพท์ ] สรฬา (ความเชื่อ) พระผู้พระภาคเจ้าตรัสเรียกว่า สัมป- ๑. อง วี ๑๗/๒๕๒-๒๕๔

เนื้อหานี้พูดถึงความสำคัญของการเข้าไปสงบในปฐมมาน และการแสดงความหมายของความบริสุทธิ์ในอุทธยามน โดยยกตัวอย่างการกล่าวของพระผู้พระภาคเจ้าถึงการแสดงให้เห็นว่าการบรรลุธรรม นอกจากปฐมมานนั้นยังมีองค์ประกอบที

…ดังนี้ ย่อมไม่ผิด ย่อม เทียบเคียง และเสมอกันได้โดยแท้ ฉันใด บัณฑิต พึงทราบอรรถ- วรรณานั้น ฉันนั้น [อรรถาธิบายดูอยูตอนไม่มีวิเวกและวิจารเพราะสงบไปแล้ว] ในคำว่า " อวิตก อวิริยะ " นี้ มีวิจารฉับฉันนี้:- ทุขสมาน ช…

บทความนี้นำเสนอความเข้าใจเกี่ยวกับเจตโก เอโกทิกวะ รวมถึงการอธิบายที่เกี่ยวข้องกับความตั้งอยู่แห่งจิตซึ่งมีการเชื่อมโยงกับคำสอนของพระผู้มีพระภาคเจ้า ซึ่งชี้ให้เห็นถึงการไม่มีวิตกและวิจารในบางสภาวะทางจิ

…้าพเจ้าจำกล่าวไว้ในอธิการนี้ ย่อมทำนานแห่งพระวิญญ์ ให้เป็นกระหน่กิ่ง เพราะเหตุนี้ จึงจ้างไม่กล่าว [อรรถาธิบายลักษณะแห่งอุปมา] ส่วนอุปมาที่ประสงค์เอาในอธิการนี้ โดยลักษณะเป็นต้น พิงทราบว่า "มีความมั่นคง (ความเป…

บทความนี้กล่าวถึงอุปมาทางพระพุทธศาสนา โดยให้รายละเอียดเกี่ยวกับลักษณะต่างๆ ของอุปมาที่มีความเกี่ยวข้องกับธรรมในพระสูตร เช่น วิริยะ, สังฆาร, และความบริสุทธิ์ โดยเน้นความสำคัญของการเข้าใจและตีความธรรมอย

ประโยค(ต) - ปฐมสมันตปทาสน์ทบล ภาค ๑ หน้า ที่ 290 [ อรรถาธิบายอุบากกำในตุตกาณ ] ว่าดว่า อฤทมสุข ความว่า อฤทมสุข เพราะไม่มีทุกข์ ชื่อว่า อสูญ เพราะไม่มีสุข ในคำว่…

บทความนี้วิเคราะห์คำว่า 'อฤทมสุข' ที่มีความหมายว่าสุขที่ไม่มีทุกข์ และ 'อุบากบ' ที่มีลักษณะเป็นกลางในการเสวยอารมณ์ โดยพระผู้มีพระภาคเจ้าได้ทรงแสดงถึงเวทนาที่เป็นปฏิปกต์ต่อทุกข์และสุข รวมถึงการเสริมควา

ประโยค(ตอน) - ปฐมสมณปัจจาสำหรับแปลภาค ๑ - หน้าที่ 293 [ อรรถาธิบายบท ๔ ของบุคคล ๕ ประเภท ] มาน ๔ อย่างเหล่านี้ ดังพรรณนามานี้ ของบุคคลบางกลุ่ม มีความดีที่ตอบอารมณ์เป…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงบุคคล ๕ ประเภท และวิธีการที่พวกเขามีความดีและประโยชน์ต่อกัน ว่าด้วยมานและวิปัสสนา พร้อมการอธิบายถึงการพัฒนาตนเองด้วยสมาบัติ ทั้ง ๕ แห่ง โดยเน้นถึงบทบาทของอิทธิฤทธิ์ในชีวิตของคนแต

…็นบาทแห่งอัญญา เกิดแล้วอย่างนี้, ( เราได้น้อมจิตไป ) เพื่อ ประโยชน์แก่ปฏิเสวนาสมุทิฏฐานุสรญานั้น. [ อรรถาธิบายวิเคราะห์ ปฏิเสวนาสัพพัณฑ์ ] ในบรรดาว่า " ปฏิเสวนาสา" เป็นดังนี้ พิงทราบวิเคราะห์ ศัพท์ดังนี้ :- บั้…

เนื้อหาพูดถึงความสัมพันธ์ระหว่างจิตและธรรมที่เกี่ยวข้องกับความไม่หวั่นไหว โดยมีการอธิบายถึงธรรมทั้ง ๒ คือความไม่มีสิลส์และมีกสิลส์ และการเข้าถึงอัญญาเพื่อทำให้รู้แจ้งถึงทุกข์. ธรรมนี้เป็นหลักสำคัญในกา

ประโยค - ปฐมสมันตปาสาทิกาแปล ภาค ๑ หน้า ๑ [ อรรถาธิบายเรื่องเกี่ยวกับ ] อันนี้ ในบทว่า "อนุเกฏิ ล้วงภุฏกัป" เป็นต้น พึงทราบว่า "กับที่กำลังสืบลง สืบว่ากำล…

บทนี้อธิบายถึงความสำคัญของสงัภฏกัปและวิภัคภัปในมุมมองของพระผู้มีพระภาคเจ้า โดยแบ่งสงัภฏกัปออกเป็น ๓ ประเภท ได้แก่ แทสังสภกัป อาไปสังวัฎกัป และวาไปสังวัฎกัป พร้อมกล่าวถึงเขตแดนและเหตุการณ์ที่ทำให้โลกพิ