การอธิบายของพระนิพพานในพระพุทธศาสนา : หน้า 40/404

ประโยค(คง) - ปฐมสมันปาสำหรับก้มลง ภาค 2 - หน้าที่ 40 หลายบทว่า ตฤณ นาม ตู่ ความว่า เมื่อธรรมนัน (อัน พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงแล้วเพื่อคลายความกำหนด) คุณ (ยังจัก คิดเพื่อความกำหนดอีกหรือ ?). สองบทว่า สราวาย เตตสูลิสิ์ ความว่า คุณยังถังกำคิด คือ ยังถังมฤกฤษี เพื่อเมุณธรรม อันเป็นไปอยู่ พร้อมด้วยความกำหนด หรือ ? อธิบายว่า คุณถังกำพยายามเพื่อจ้องการเมุณธรรมนันหรือ ?" ในบททั้งปวง ก็มีนัน. [อรรถาธิบายชื่อพระนิพพาน 5 บาท] อีก 5 บาท มีราคาอะไรจะเป็นต้น พระผู้มีพระภาคเจ้า* ตรัสหมายเอา พระนิพพานซึ่งเป็นโลภฏธรรมที่มีพิธีอันปลอดแล้วนันแล เพราะเหตุ นัน แม้เมื่อพระองค์ตรัว่า "รถวิราคาย" ก็ด "มฤนิมมทราย" ก็มี นัตติพึงเห็นความอย่างนี้เท่านั้นว่า "เพื่อประโยชน์แก่พระ นิพพาน." จริงอยู่ พระนิพพาน พระผู้มีพระภาคเจ้าได้กล่าวว่า "ธรรมเป็น ที่สังคราะ" เพราะเหตุว่า ราชนาถิงึ คือปรารถนา หมายอัสสะพระ นิพพานนันแล ย่อมกลายไป คือไม่มี. อันนี้ พระนิพพาน ทรงเรียกว่า "ธรรมเป็นที่สร้างเมา" เพราะเหตุว่า ความเมา ทั้งหลาย มีความเมาด้วยอำนาจนานะ และความ เมว่าเป็นบรมเป็นต้น มาถึงพระนิพพานนันแล้ว ย่อมเป็นอันสร้างไป หายเมา คือสาปสูญไป. * นี่แปลตามโวยนา แต่น่าจะเป็นภิกษายสายพระสุทาน่านกล่าว.