อะไร : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 79 / 133

…มีสำนวน จะถือเอา ความตรง ๆ ไม่ได้ เพราะ "ธรรม" เป็นของมีประโยชน์อยู่แล้ว จะไปทำให้เป็นของมีประโยชน์ อะไรขึ้นอีก จึงเห็นความในภาษาไทยว่า "ประโยชน์" นี้ ได้แก่ 'มีความสำคัญ' 'ความสำคัญ' นั้นต้อง "ทำ" คือต้อ…

ในบทนี้กล่าวถึงความสำคัญของการทำความเลื่อมใสแห่งจิตให้ชัดเจนผ่านทางกายและวาจา ขณะที่เฉพาะบุคคลบางคนอาจรับฟังธรรมแล้วไม่ได้แสดงออกทางกายหรือวาจาเท่าไร บทความยังพูดถึงความใจบุญที่มีต่อผู้ที่อาจไม่ได้เข้

…ยึดเอาราชอาณาเขต” อันมีเนื้อที่ถึง ๓๐๐ โยชน์ ก็ มิได้โปรดให้หมู่อำมาตย์ผู้ลุกขึ้นจะป้องกัน แตะต้อง (อะไร) แม้แต่ อาวุธ ซ้ำเมื่อถูกปฏิปักษ์ขุดดิน (ลึก) แค่คอ (จับพระองค์) ฝังไว้ ในป่าช้าดิบ กับพวกอำมาตย์ ๑…

เนื้อหาหลักคือการพิจารณาถึงบุพจริยาคุณของพระศาสดาที่ไม่มีการประทุษร้ายต่อศัตรู แม้ในสถานการณ์ที่ท้าทายต่างๆ เช่น เรื่องของพระเจ้าสีสวะโพธิสัตว์ที่ไม่ใช้ความรุนแรงในการปกป้องตนเองและราชอาณาเขต นำไปสู่ก

…) ศรใหญ่ ก็ไม่มีจิตคิดร้าย กล่าว (ถาม) พราน (โดยดี) ว่า ดูกรพรานผู้สหาย ท่านยิงข้าพเจ้าเพื่อประโยชน์อะไร หรือว่าเพราะเหตุ อะไร หรือมิฉะนั้น ประโยค (คือการกระทำ) อันนี้ (ท่านทำ) เพื่อใคร ก็และครั้นกล่าว (ถ…

ในฉัททันตชาดก พระโพธิสัตว์เป็นช้างชื่อฉัททันต์ แม้ถูกพรานยิงด้วยลูกศรกำซาบยาพิษ แต่ยังไม่คิดประทุษร้ายพราน เมื่อถามเหตุผลว่าทำไมถึงยิงตน ทำให้พรานบอกว่าเป็นคำสั่งของพระมเหสีพระเจ้ากาสี ในมหากปิชาดก พร

… ๓ က ข้างต้นเสีย ก็ไม่อาจทำ (อุเบกขา) จตุตถฌานให้เกิดได้ฉันนั้นแล [เพาะเหตุไรจึงเรียกพรหมวิหาร เพราะอะไรจึงมา ๔ ฯลฯ] ในที่นี้ปัญหาจึงมีว่า ก็เพราะเหตุอะไร เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขานั่น ท่านจึงเรียกพรหมวิ…

บทความนี้พูดถึงพรหมวิหารและการเจริญอารมณ์ในภาวนาต่างๆ อธิบายความสำคัญของเมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา โดยเน้นที่ผลที่ได้จากการปฏิบัติในด้านสมาธิและวิปัสนา โดยสรุปว่าพรหมวิหารมีลักษณะพิเศษและความสำคัญใ

…าหาร มโนสัญเจตนาหาร วิญญาณาหาร [สิ่งที่อาหารนำมา] ถามว่า ก็ในอาหาร ๔ อย่างนั้น อาหารอย่างไหน ย่อมนำ อะไรมา ? ตอบว่า กพฬิงการาหารย่อมนำโอชัฏฐมกรูป (รูปกลาปมีโอชา เป็นที่ 4 ) มา ผัสสาหารนำเวทนา ๓ มา มโนสัญเ…

บทความนี้เป็นการวิเคราะห์และอธิบายเกี่ยวกับอาหารเรปฏิกูลสัญญา พร้อมพูดถึงประเภทอาหาร ๔ อย่าง ได้แก่ กพฬิงการาหาร, ผัสสาหาร, มโนสัญเจตนาหาร และวิญญาณาหาร รวมถึงความหมายของอาหารแต่ละประเภทและผลกระทบที่เ

…ักษณะเป็นต้น" มีพรรณนาว่า พระโยคา วจรจึงอาวัชนาการถึงธาตุทั้งสี่ (เป็น ๓ ข้อ) ดังนี้ว่า ธาตุ (๑) มี อะไรเป็นลักษณะ (๒) มีอะไรเป็นรส (คือเป็นกิจ) (๓) มีอะไรเป็น เครื่องปรากฏ (คือเป็นผลปรากฏ) เป็นต้น แล้วจึ…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงการสอนของพระโยคาวจรเกี่ยวกับธาตุทั้งสี่ โดยแบ่งออกเป็นสามข้อ ว่าด้วยลักษณะ รส และเครื่องปรากฏของแต่ละธาตุ ได้แก่ ปฐวีธาตุ แสดงถึงคุณสมบัติที่หยาบและเป็นที่อาศัย, อาโปธาตุ ที่มีคุณส

…้น), ๕. อจินเตยยฏฐานตาย หากแปลว่า "เพราะความมีฐานะเป็นอจินไตย " หรือว่า "โดย ความเป็นฐานะไม่ควรคิด" อะไรก็แล้วแต่ ก็แปลได้ แต่ว่าไม่ส่องความที่กล่าวมาแล้ว และไม่ได้กับหลักอจินไตย ถึงแม้ท่านจะใช้ศัพท์เช่นน…

ในบทนี้พูดถึงภูตใหญ่และการตีความหมายของมหาภูต ว่ามีการเข้ามาหรือตั้งอยู่ภายในและภายนอกกันไม่ได้ นอกจากนี้ยังได้มีการแยกและวิเคราะห์ภาษาศาสตร์ในประโยคต่างๆ เพื่อให้เข้าใจความหมายที่ถูกต้อง โดยเฉพาะในกร

…มโดยประการแห่ง (ปัญหากรรม ข้อว่า "สมาธิพึงบำเพ็ญอย่างไร " นี้ ในปัญหากรรมที่ข้าพเจ้าทำไว้โดยนัยว่า "อะไรชื่อว่าสมาธิ ที่ชื่อว่าสมาธิ เพราะอรรถว่ากระไร " ดังนี้เป็นต้น เพื่อแสดงความพิสดารและนัย (วิธี) แห่ง…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับอานิสงส์ของการปฏิบัติโดยเน้นที่ธาตุววัฏฐาน ซึ่งช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถถอนสัตตสัญญา และมีความเข้าใจในความว่างจากตัวตน รวมถึงการบรรลุถึงพระอมตะหรือสุคติในอนาคต โดยเสนอว่าผู้มีปัญ

…า "สมาธิพึงบำเพ็ญอย่างไร" นี้ จบแล้ว" [อานิสงส์แห่งการบำเพ็ญสมาธิ ส่วนใน (ปัญหา) ข้อที่กล่าวไว้ว่า "อะไรเป็นอาสิงสงส์แห่งการ บำเพ็ญสมาธิ " มีคำเฉลยว่า "อานิสงส์แห่งการบำเพ็ญสมาธิมี ๕ ประการ มีทิฏฐธรรมสุขว…

บทความนี้กล่าวถึงสมาธิที่สำคัญในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะอุปจารสมาธิและอัปปนาสมาธิ ซึ่งเป็นสมาธิที่บำเพ็ญเพื่อความเจริญของจิตและการเข้าถึงสมาบัติ อธิบายถึงอานิสงส์แห่งการบำเพ็ญสมาธิที่มีถึง 5 ประการ เช่น

…ะแล้วได้บรรลุพระอรหัตพร้อมทั้งปฏิสัมภิทา ความที่ พระเถระผู้ถูกของถึง ๕๐๐ ชิ้นทับตัวแล้ว ไม่มีอาพาธ (อะไรเลย) นี้ เป็น สมาธิวิปผาราอิทธิ ในเรื่องนี้ [สมาธิวิปผาราอิทธิของนางอุตตรา] ฝ่ายอุตตราอุบาสิกาเป็นธิ…

เรื่องราวของพระขาณุโกณฑัญญะซึ่งมีอิทธิฤทธิ์จากสมาธิวิปผารา เมื่อพวกโจร 500 คนมาที่ที่ท่านนั่งอยู่ แต่ท่านไม่มีความกลัว จนได้ทำให้โจรเหล่านั้นเลื่อมใสและบวชในพระธรรม และนางอุตตราซึ่งถูกความหึงหวงราดน้ำ

…าการทำอาวิภาวะและติโรภาวะนี้แล กล่าวไว้ ในปฏิสัมภิทาว่า "บทว่า อาวิภาวํ ความว่า (ทำให้) เป็นสิ่งที่ อะไร ๆ มิได้กั้นไว้ เป็นสิ่งไม่กำบัง เป็นสิ่งเปิดเผยปรากฏ บทว่า ติโรภาว์ ความว่า (ทำให้) เป็นสิ่งที่อะไร…

ในบทนี้กล่าวถึงอานุภาพของพระเถระที่สามารถคืนสู่ความเป็นหนึ่งได้ โดยกล่าวถึงวิธีการเข้าฌานและการอธิษฐาน รวมถึงการทำอาวิภาวะและติโรภาวะ ซึ่งมีความหมายตรงกันข้ามกัน แต่ทั้งสองสิ่งนี้สามารถทำให้เกิดความเป

…อมรอบ) เขาสิเนรุ เห็น ภพน์ดาวดึงส์ เห็นปราสาทไพชยนต์ เห็นธงบนยอดปราสาทไพชยนต์ ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ อะไรหนอเป็นเหตุ อะไรหนอเป็นปัจจัย บัด เดี๋ยวนี้ข้าพระองค์มองไม่เห็นเขาสิเนรุ ฯลฯ ไม่เห็นธงบนยอด อุปรูปริ…

ในเนื้อความนี้ ได้บรรยายถึงการเสด็จของพระผู้มีพระภาคเจ้าขึ้นไปยังดาวดึงส์ พร้อมกับภิกษุ 500 รูป โดยนาคราชนันโทปนันทนแสดงความเห็นว่าพระสมณะนั้นมีอำนาจเหนือทำให้ไม่สามารถมองเห็นดาวดึงส์ได้ นอกจากนี้ยังม

…162 ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - ไปเพื่อจะเล่นนักขัตฤกษ์ พบพระผู้มีพระภาคเจ้าแล้วมิได้ถวายอะไร เลย แต่พอพบพระเถระซึ่งเดินมาข้างหลังก็พูดกันขึ้นว่า "พระเถระ ของพวกเรามา พวกเราจักถวายขนม" แล้วทุกค…

เนื้อหาเกี่ยวกับการที่พระเถระได้ถวายขนมและข้าวต้มแก่พระผู้มีพระภาคเจ้า โดยมีการเล่าเรื่องของพระมหาโมคคัลลานเถระและพระมหากัสสปเถระที่มีการทำของน้อยให้เป็นของมาก รวมถึงเรื่องราวการช่วยเหลือคนยากจน พร้อม

…งระฆังในวิหาร เสียงกลอง เสียงสังข์ เสียงสวดของสามเณรและ ภิกษุหนุ่มผู้สวดเต็มแรง เสียง (ถามกัน) ว่า "อะไรท่าน อะไรคุณ" เป็นต้น ของภิกษุสามเณรเหล่านั้นผู้พูดกันอยู่เป็นปกติ เสียงนก เสียง ลม เสียงเท้า เสียงฉ…

ในบทนี้กล่าวถึงการฝึกทิพยโสตของพระโยคาวจรภิกษุ โดยเริ่มจากการเข้าฌานเพื่อให้เกิดอภิญญา เมื่อออกจากฌานแล้วสามารถอาวัชนาการถึงเสียงที่อยู่ไกลออกไป เสียงที่รับรู้จะแบ่งออกเป็นเสียงหยาบ เช่น เสียงระฆัง กล

…ัฏกัป กับเจริญ พึงทราบว่า ชื่อวิวัฏกัป ในสองกับนั้น สังวัฏฏฏฐายีกัป เป็นอันถือเอาด้วยสังวัฏกัป เพราะอะไร ? เพราะ สังวัฏฏฏฐายีกัปมีสังวัฏกัปนั้นเป็นมูล วิวัฏฏฏฐายีกัป ก็เป็นอันถือ เอาด้วยวิวิฏกัป (เพาะวิวั…

บทเรียนนี้พิจารณาถึงความหมายของสังวัฏกัปและวิวัฏกัปในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะการเชื่อมโยงระหว่างสองแนวคิดนี้และอสงไขยในกัป 4 ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายประเภทต่างๆ ของสังวัฏกัป เ

…าที่ 228 (ทิพยจักษุเป็นอันตรายแก่บุถุชน] ก็แลทิพยจักษุนี้นั้น ย่อมเป็นอันตรายแก่บุถุชนได้ เพราะเหตุ อะไร ? เพราะเหตุว่าบุถุชนนั้นอธิษฐานว่าให้แสงสว่างมีในที่ใด ๆ ที่นั้น ๆ เกิดมีแสงสว่างเป็นอันเดียวลอดแผ่…

บทความนี้สำรวจอันตรายที่ทิพยจักษุสามารถก่อให้เกิดแก่บุถุชน โดยเฉพาะการมองเห็นรูปอมนุษย์ที่น่ากลัวซึ่งอาจนำไปสู่วิกลจริตได้ นอกจากนี้ยังนำเสนอความเป็นมาและการเกิดขึ้นของทิพยจักษุ รวมถึงความเชื่อมโยงระห

…่อ จะบังควมแห่งความเลื่อมใสปัญญานั้น และนัย (วิธี) ในการบำเพ็ญด้วย จึงมีปัญหาธรรม (ดัง) นี้ คือ (๑) อะไรเป็นปัญญา (๒) ได้อธิบา ปัญญา เพราะอะไร (๓) อะไรเป็นลักษณะ เป็นรส เป็นปัจจัยฐาน และปัจจัยฐาน ของปัญญา…

บทนี้กล่าวถึงการสำรวจสมาธิและปัญญาภายในวิถีธรรม โดยเริ่มจากการอธิบายอาการของสมาธิที่เกี่ยวข้องกับอภิญญาและการบำเพ็ญบุญ พร้อมทั้งประเด็นหลักที่ช่วยให้เข้าใจธรรมะในระดับลึกผ่านการตั้งคำถามและการวิเคราะห

…่มีรูป คือจิตและเจตสิกเหล่านี้เป็นไปในอารมณ์ เดียวกัน อยู่ว่า นี้สัญญา นี้สัญญา นี้สัญญา ดังนี้ [๓. อะไรเป็นลักษณะ ฯลฯ ของปัญญา] ส่วนในปัญหากรรม (ข้อ ๓) นี้ว่า "อะไรเป็นลักษณะเป็นรูป เป็นปัจจุบัน และเป็นป…

เนื้อหาเกี่ยวกับวิชาธรรม แสดงให้เห็นถึงการแยกแยะระหว่างธรรมชาติของปัญญา สัญญา และวิญญาณ โดยเน้นบทบาทที่พระผู้พระภาคเจ้าได้ทรงทำและยกตัวอย่างว่า แม้กิจจะยากแต่ก็ยังสามารถทำได้ ร่วมกับการพูดถึงคำนิยามขอ

…ีความเป็นต้นเหล่านั้นเสียดัง ควรถือเอาดีว่าน "รูปรสเป็นต้นแห่งธาตุทั้งหลายแม้ในกลอมาเดียวกัน ไม่มี (อะไร) วิทยา (ว่ากัน) ก็ยังไม่เหมือนกัน ฉันใด ประสาททั้งหลาย ก็จังประสาทเป็นต้น แม้เหตุแห่งความวิสัย (ว่า…

บทความนี้นำเสนอการอภิปรายเกี่ยวกับการแยกแยะธาตุและความสัมพันธ์ระหว่างธาตุต่างๆ ในบริบทของสสาร โดยเฉพาะการเปรียบเทียบธาตุไฟและธาตุรูป ความเข้าใจเกี่ยวกับการผลิตคุณภาพต่างๆ เช่นกลิ่น สี และความร้อน โดยเ

…เข้าว่า “ขันธ์” [นัยโดยไม่หย่อมไม่ยิ่ง] ข้อว่า “โดยไม่หย่อนไม่ยิ่ง” มีวิจารณ์ว่า ถามว่า เพราะเหตุ อะไร พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสสนั่นเด่น ๕ เท่านั้นไม่หย่อนไม่ยิ่ง ? แก้ว่า เพราะทรงสงเคราะห์ (รวมรวบ) สั…

เนื้อหาพูดถึงวิญญาณอุปทานและอุปาทานขันธ์ ๕ ซึ่งมีความสำคัญในพระพุทธศาสนา การอธิบายขันธ์ที่เกี่ยวกับอาสวะและการจัดแบ่งให้เข้าใจอย่างชัดเจน ภายในบทมีการพิจารณาความเป็นธรรมชาติของขันธ์อย่างลึกซึ้งและการว