อำนาจ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 14 / 27

…บียดเบียนจะไม่มี ก็ จริงอยู่ แต่ก็มีปัจจัยที่ค้ำชู เพราะฉะนั้น ความแปรผันในพรหมโลกนั้น ย่อมมีได้ด้วยอำนาจแห่งปัจจัยที่ค้ำชูนั้น ๆ อีกอย่างหนึ่ง การบัญญัติว่า รูป ในพรหมโลกนั่นมีได้ เพราะไม่ล่วงเลยสภาพแห่งค…

…ั้งนี้การแสดงธรรมชาติที่ชื่อว่านิพพานย่อมเป็นเรื่องเกี่ยวข้องกับการออกจากตัณหา รวมถึงการจำแนกจิตด้วยอำนาจแห่งข้อเบ็ดเตล็ดต่าง ๆ ที่ส่งผลกระทบต่อสภาพธรรมโดยรวม จึงเป็นประเด็นที่น่าสนใจในการศึกษาอภิธัมม์ เพื…

…ดยปริยายตรงกันข้ามแห่งเหตุที่กล่าวแล้ว พึงทราบ ความที่จิตเป็นอสังบาริก โดยความที่กายและจิตสามารถด้วยอำนาจ แห่งสัปปายะมีอาวาสสัปปายะเป็นต้น และโดยบรุพจริยาเป็นต้นว่า ความคุ้นที่เคยทำในบุญกิริยามีทานเป็นต้นใ…

เนื้อหานี้สำรวจความหมายของญาณและกรรมที่ช่วยให้เกิดปัญญา โดยอ้างถึงหลักอภิธรรมในการแสดงถึงความแตกต่างของคุณสมบัติของจิตในสภาวะต่างๆ เช่น อุเบกขา สสังขาริก และอสังบาริก เมื่อนั้นจิตจะประกอบด้วยโสมนัสและ

…ฯ จริงอยู่ จิต ๔ เหล่านี้ กลายเป็นจิต ๘๐ เพราะทำการจำแนก จิตแต่ละดวงออกไปอย่างละ ๑๐ ๆ เพราะเป็นไปตามอำนาจบุญกิริยา วัตถุ ๑๐ ๆ และจิต ๘๐ นั้น เอา 5 คูณทีละดวง เพราะเป็นไปใน อารมณ์ ๖ จึงรวมเป็นจิต ๔๘๐ ๆ ก็จิ…

…ีการอธิบายถึงแนวทางในการนับจิตตามบุญกิริยาวัตถุ รวมถึงวิธีการจำแนกจิตในระดับต่างๆ และแนวคิดเกี่ยวกับอำนาจอธิบดี โดยสรุปแล้วจิต ๔ ดวงสามารถกลายเป็นจิต ๘๐ เมื่อมีการจำแนกออกมาอย่างเหมาะสม ซึ่งสอดคล้องกับหลัก…

…จรกุศลนี้ ท่านจึงไม่ถือเอาความต่าง แห่งสังขาร ดังในกามาวจรกุศล ด้วยว่า แม้รูปาวจรกุศลนี้ ที่ได้ ด้วยอำนาจการประกอบสมถะอย่างเดียว ก็อาจเรียกได้ว่า สสังขาริก ที่ได้ด้วยอำนาจการบรรลุมรรค ก็อาจเรียกได้ว่า อสัง…

เนื้อหาในส่วนนี้เน้นถึงความแตกต่างระหว่างฌานในรูปาวจรกุศลและกามาวจรกุศล รวมถึงการวิเคราะห์ความเป็นไปของฌานตามหลักอภิธรรม อธิบายถึงการเกิดขึ้นและคุณลักษณะของฌานที่ได้จากการปรุงแต่ง โดยใช้หลักการทางอภิ

…งคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 65 ในอรูปภพ ๑๒ จึงกล่าวจิตยอดเยี่ยม คือโลกุตตรจิต ๘ ด้วยอำนาจ ทุติยาวิภัตติพหุวจนะว่า จิตที่มีในอรูปภพ ชื่อว่าอรูปจิต (อรูปวจรจิต) จิตที่ชื่อว่าอนุตตระ เพราะอรรถ…

ในบทนี้กล่าวถึงการศึกษาจิตยอดเยี่ยมในอรูปภพ โดยระบุถึงอรูปจิตและวิเคราะห์ประเภทของจิตที่มีความแตกต่างกันออกไปตามภูมิและความแตกต่างแห่งชาติ ซึ่งนักปราชญ์หรือบัณฑิตสามารถแจกจิตออกไปได้หลากหลายประเภทและม

…รคของพระผู้สุกขวิปัสสกนั้น ประกอบด้วย องค์ ๕ เท่านั้น โดยความนิยมคิดวิปัสสนา เพราะไม่มีความนิยมด้วย อำนาจฌานที่เป็นบาทเป็นต้นนั้น เพราะฌานที่เป็นบาทเป็นต้นไม่มีแก่ พระผู้สุกขวิปัสสกนั้น ๆ อีกอย่างหนึ่ง ถึง…

เนื้อหาที่อธิบายเกี่ยวกับการนิยมองค์ฌานและวิปัสสนาในพระพุทธศาสนา โดยวิปัสสนาถือเป็นวุฏฐานคามินี ในขณะที่ฌานมีหน้าที่เป็นบาท แต่พระผู้สุกขวิปัสสกไม่จำเป็นต้องใช้ฌานในการบรรลุมรรค นอกจากนี้ การพิจารณาว่

…ังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 76 มหัคคจิต ๒๗ มีการสงเคราะห์โดยอาการเพียง ๕ อย่าง ด้วยอำนาจ แห่งฌานหมวด ๕ แม้โดยประการทั้งปวง ฉะนี้แล ฯ [สังคหคาถา] ธรรมทั้งหลาย คือ ๓๕-๓๔ กับ ธรรม ๓๓ -๓๒ และ …

ในบทนี้กล่าวถึงการสงเคราะห์ของมหัคคจิตที่ประกอบด้วยอาการต่าง ๆ ทั้งหมด 5 และ 12 อย่าง โดยอิงจากหลักการอภิธัมมาที่ชัดเจน รวมถึงกลไกของจิตที่ประกอบด้วยญาณต่าง ๆ ซึ่งส่งผลต่อการเข้าใจสภาพจิตและกรรมฐานในก

…มารถแห่งเจตสิกเข้าโดยลำดับ เพื่อจะเริ่มตั้ง อย่าง ในลำดับนั้น จึงยกเจตสิกธรรมขึ้นแสดงโดนราสี ๓ ด้วย อำนาจอัญญสมานราสี อกุศลราศี และโสภณราศี แล้วจึงแสดง สัมประโยคโดยอาการ ๒๖ และสังคหะ (ประมวล) โดยวิธี ๓๓ ปร…

เนื้อหาในหน้าที่ 81 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา พรรณนาถึงการจำแนกจิตตามประเภทต่าง ๆ รวมถึงการอธิบายลักษณะของเจตสิก โดยเริ่มตั้งแต่ลักษณะของเจตสิกที่มีความเกิดและความดับในที่เดียวก

…ล่านี้ มีความแปลกกันอย่างนี้ แล้วพึงกระทำ ความเพียงพยายามเพื่อบรรลุสภาพแห่งธรรมเหล่านั้นโดยชอบ ด้วย อำนาจการเรียนและการสองถามเป็นต้น ถึงผู้ปฏิบัติผิดในธรรมนั้น ๆ จะไม่กลายเป็นคนหลงงมงาย ๆ เจตสิกมีผัสสะเป็น…

เนื้อหานี้อธิบายถึงการเรียนรู้และความเข้าใจในธรรมของพระผู้มีพระภาค รวมถึงการพยายามบรรลุธรรมด้วยความเพียรและการศึกษา ธรรมทุกประเภทที่ได้รับการแจกจ่ายสอดคล้องกับความจริง เสนอแนะเกี่ยวกับคุณสมบัติของเจตส

…รงชีพโดยชอบแห่งสัตว์ทั้งหลาย ได้แก่ เจตนาเครื่องงดเว้นจากมิจฉาชีพฯ ก็สัมมาอาชีวะนั้นมี ๒ อย่าง ด้วย อำนาจงดเว้นจากกายทุจริตวจีทุจริตซึ่งมีอาชีพเป็นเหตุ หรือมีมากอย่าง ด้วยอำนาจงดเว้นจากมิจฉาชีพมีกุหนา และ …

บทความนี้พูดถึงการทำงานที่ถูกต้องตามหลักธรรมของพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะการงดเว้นจากการกระทำที่ไม่ดี รวมถึงการงดเว้นจากการทำชีวิตสัตว์ การถือเอาสิ่งของที่ไม่ควรเอา และการประพฤติผิดในกาม นอกจากนี้ยังอธิบาย

…ย่างนั้น สัญญา วิญญาณ และปัญญา ทำหน้าที่ต่างกันอย่างไร ? ตอบว่า สัญญา ย่อมทำหน้าที่เพียงหมายรู้ ด้วยอำนาจรู้จักสีเขียวเป็นต้นเท่านั้น แต่ไม่สามารถทำการรู้ตลอดถึง ลักษณะได้ฯ วิญญาณย่อมให้สำเร็จถึงการรู้ตลอด…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยเฉพาะการวิเคราะห์หน้าที่ของสัญญา วิญญาณ และปัญญาภายในจิต และความสัมพันธ์ระหว่างทั้ง 3 องค์ประกอบ ข้อคิดที่สำคัญคือ การทำหน้าที่ของปัญญาที่ครอบคลุมในทุกด้าน นอกจา

…ิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 98 วิตกเป็นต้น ฯ คำว่า ๖๖ และ ๕๕ เป็นต้น บัณฑิตพึงประกอบคามสมควรด้วย อำนาจการนับจิตตุปบาทเป็น ๑๒๑ และนับเป็น ๘๕ ฯ ท่านอาจารย์ กล่าวคำว่า สพฺพากุศลสาธารณา (ทั่วไปแก่อกุศลจิตทุ…

…่าวถึงวิตก และการนับจิตตุปบาททั้ง 121 และ 85 โดยมีการอธิบายถึงหลักการของสพฺพากุศลสาธารณา และบทบาทของอำนาจในจิต โดยสถานการณ์ที่คนทำกรรมไม่ดีเช่น ปาณาติบาตเป็นต้น มักไม่เห็นโทษในกรรมที่ทำซึ่งมาจากโมหะ โดยไม่…

…ยวาปนกะ ฯ ความจริง ในที่นี้ ท่านอาจารย์ได้ทำการแสดงแต่เพียงเจตสิกที่ได้อยู่ในจิตตุปบาท ตามสมควร ด้วยอำนาจเจตสิกที่แน่นอน และไม่แน่นอนอย่างเดียว ไม่ได้ยกเจตสิกบางเหล่าขึ้นแสดงโดยชื่อว่าเยวาปนกะ ดังนี้แล ฯ […

…ัมพันธ์และการจัดการกับธรรมซึ่งมีผัสสะและความว่าด้วยการกำหนดจิตให้เข้าใจอย่างชัดเจนและลึกซึ้ง. การใช้อำนาจของการคำนวณในธรรมและการอธิบายจิตที่อยู่ในระดับต่าง ๆ เช่น ปฐมฌาน เพื่อให้ผู้ศึกษาสามารถจับต้องและตีค…

…นั้น จิต ๔๖ ย่อมเกิดขึ้นในจักขุทวารตามสมควร ฯ จิต ๔๖ คือ ปัญจทวาราวัชชนะ ๑ จักขุวิญญาณเป็นต้น ๓ ด้วยอำนาจแห่งวิบากทั้ง ๒ โวฏฐัพพนะ ๑ กามาวจรชวนะ ๒๕ ด้วยอำนาจแห่งกุศลจิต อกุศล จิต และกิริยาจิต ที่เว้นจากอาว…

เนื้อหาในหน้าที่ 127 นี้กล่าวถึงการเกิดขึ้นของจิตในจักขุทวารและทวารอื่นๆ โดยระบุถึงจิต ๔๖, ปัญจทวาราวัชชนะ และการเชื่อมโยงระหว่างจิตกับอารมณ์ที่เกิดขึ้นในทวารต่างๆ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงอนุรูป, กุ

…มปฏิจฉันนจิตฯ สองบทว่า สพฺพถาปิ กามาวจราลมุพนานิ ได้แก่จิตแม้ที่เกิดขึ้นโดยอาการแห่งจิตที่เป็นไปด้วยอำนาจจิตเป็นไปใน ทวาร ๖ พ้นจากทวาร ๖ และมีอารมณ์ ๖ ซึ่งมีอารมณ์ ๖ มีสภาพเป็น กามาวจรอย่างเดียวอารมณ์ ฯ ก็…

ในหน้าที่ 133 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา จะมีการกล่าวถึงการทำความเข้าใจในกรรมและกรรมนิมิต การอธิบายของสถานะกรรมว่าเป็นอะไรและมีอารมณ์อย่างไร ทั้งนี้ยังมีการจัดแบ่งประเภทของจิตและ

…ที่ 135 แต่ที่ประกอบด้วยปฏิฆะ มีกามาวจรธรรม มหัคคตธรรม และบัญญัติ ธรรมเป็นอารมณ์ ในเวลาที่เป็นไปด้วยอำนาจแก่งความประทุษร้าย และความเดือนร้อน ที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา มีการกามาวจาธรรม มหัค คตธรรม และบัญญัติธรร…

เนื้อหานี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างจิตและอารมณ์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยนำเสนอเรื่องปฏิฆะ, กามาวจรธรรม, มหัคคตธรรม และบัญญัติธรรม เป็นอารมณ์ที่เกี่ยวข้องกับความไม่สงบและความไม่ตกลงในจิตของพระเสขะและ

…รินาชวนะทั้ง ๔ ที่สหรคตด้วยโสมนัสฯ บทว่า โสม- นสฺสสหคตาว ความว่า อัปปนาเฉพาะที่สหรคตด้วยโสมนัส ด้วย อำนาจฌานหมวด ๔ และมรรคผลของพระอริยบุคคลผู้สุกขวิปัสสก เป็นต้น (พึงหวังได้), แต่อัปปนาแม้สหรคตด้วยอุเบกขาไ…

ในเนื้อหานี้ได้พูดถึงการวิเคราะห์อภิธัมมัตถที่เกี่ยวข้องกับชวนะในระดับต่างๆ โดยเฉพาะการชวนะที่ประกอบด้วยญาณทั้ง 4 ซึ่งเกี่ยวข้องกับมายาและความจริงทางศาสนา นอกจากนี้ยังมีการเปรียบเทียบระหว่างนิกายต่างๆ

…นต้นนั้น จึงไม่เกิด ในกัลป์ทั้งสิ้น เพราะฉะนั้น จึงเห็นการกำหนดอายุของพรหมปาริสัชชา เป็นต้นนั้น ด้วยอำนาจแห่งอสงไขยกัลป์ฯ ก็ตั้งแต่ชั้นทุติยฌา เป็นต้นไป กำหนดด้วยอำนาจมหากัลป์ที่ครบบริบูรณ์ ไม่ใช่ด้วย อำนา…

เนื้อหาเกี่ยวกับการกำหนดอายุของพรหมปาริสัชชาและแสดงความเข้าใจในอสงไขยกัลป์ที่กล่าวถึงในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา อธิบายความสัมพันธ์ระหว่างอารมณ์และโลกในช่วงเวลาต่าง ๆ พร้อมข้อมูลเกี

…งบน ๓ อย่าง พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเรียกว่า "ภาวนา" เพราะเป็นไปในพระนิพพานอันมรรคที่ ๑ เห็นแล้ว ด้วย อำนาจภาวนาฯ ส่วนจิตตุปบาทที่สหรคตด้วยโทมนัสเป็นทิฏฐิวิปยุต ชื่อว่าธรรม บางทีอันทัสสนะพึงละ บางทีอันภาวนาจ…

งานเขียนนี้ เซียนท่านได้อธิบายถึงแนวคิดอันเกี่ยวข้องกับอภิธัมมหาสังสารในมุมมองของกรรมและธรรม โดยเฉพาะว่าด้วยมรรคเบื้องบน ๓ อย่าง ที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถึง 'ภาวนา' ซึ่งเกี่ยวพันกับการเห็นพระนิพพานแล

…ฏิสัมภิทามรรค ท่านพระสารีบุตรเถระ กล่าวถึง วิบากญาณสัมปยุตบังเกิด เพราะปัจจัยแห่งเหตุ ๔ ประการ ด้วย อำนาจแห่งเหตุ ๓ (คือ อโลภะ อโทสะ อโมหะ) ในชวนขณะ ค แห่งกุศลกรรม และเหตุ ๒ (คือ อโลภะ อโทสะ) ในนิกันติขณะ …

เนื้อหาในหน้านี้เกี่ยวกับความแตกต่างระหว่างติเหตุกรรมและทุเหตุกรรม บทบาทของญาณที่เป็นปฏิปักษ์ต่อโมหะ และอิทธิพลของกรรมในชีวิตมนุษย์ โดยพูดถึงการสร้างสรรค์หรือทำลายอันเกิดจากกรรมที่สัมปยุตด้วยญาณ และกา