อธิบายบาลีไวยากรณ์ สมัญญาภิธานและสนธิ : หน้า 25/30

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ สมัญญาภิธานและสนธิ - หน้าที่ 23 อ อาคม เช่น ครุ-เอสสติ เป็น อรุเมสฺสติ " " ท อตฺต=อตฺโถ " อตฺตทตฺโถ น อิโต-อายติ อิโตนายติ " ต ตสุมา=อิมา ตสุมาติห 11 " ร สพฺภิ=เอว " สพฺภิเรว พ ฉ=อายตน ฉฬายตนํ. อนึ่ง ในสัททานีติ ว่า ลง ห อาคมก็ไ มก็ได้! เช่น เป็น สุ-อุฏฺฐิติ เป็น สุหุฏฐิต. (ว อาคม ไม่มีศัพท์หน้าก็ลงอาคมได้) ปกติพยัญชนะ นั้น มีวิธีทำอย่างเดียวกันกับปกติสระ คือ แม้จะทำตามสนธิกิริโยปกรณ์อื่น ๆ เช่นจะลบหรือแปลงเป็นต้นได้ แต่ก็ไม่ทำ คงรูปได้ตามเดิมนั่นอง เช่น สาธุ หากจะแปลงเป็น สาหุ ก็ได้ แต่ไม่แปลง คงรูปเป็น สาธุ อยู่อย่างเดิม ดังนี้เป็นต้น สญฺโญโค มี ๒ คือ ซ้อนพยัญชนะที่มีรูปเหมือนกันอย่าง ๑ ซ้อนพยัญชนะที่มีรูปไม่เหมือนกันอย่าง ๑ 0 ๕ อย่างต้น ได้แก่พยัญชนะที่ ๑. และที่ ๓ ในวรรคทั้ง ๕ ซึ่งซ้อน หน้าตัวเองได้ อุ. พยัญชนะที่ ๑ ซ้อนหน้าพยัญชนะที่ ๑ เช่น ทุกร เป็นทุกฺกร์, ทุจริต, เป็น ทุจจริต, รตน-ตย์ เป็น รตนตฺตย์ อิธ ปโมทติ เป็น อิธปฺปโมทติ, และพยัญชนะที่สุดวรรคบางตัว เช่น ปริญาติ เป็น ปริญญาติ, อุ-มาโท เป็น อุมมาโท. อย่างที่ ๒ จึงเห็นตัวอย่างในพยัญชนะที่ ๑ ซึ่งซ้อนหน้าพยัญชนะ