สมิธ แบบเรียนบาลีไวยากรณ์สมุรย์แบบ ๑๓ : หน้า 37/59

สมิธ แบบเรียนบาลีไวยากรณ์สมุรย์แบบ ๑๓ (๓) เมื่อเปลี่ยนคติเป็น ณ ท่า ณ เป็นสัทสัมภาวะพยัญชนะสนโนะ เช่น ปจจตุคาม, ดูก็อิยะเติมเต็มในคติสนโนะ (๔) เมื่อเปลี่ยน เป็น ปัจจัยกับพยัญชนะที่สุดธาตุแล้ว ให้ทำพยัญชนะที่ถูกเปลี่ยนแล้วนั้นเป็นสัทสัมภาวะพยัญชนะได้ ดูอธิบายเพิ่มเติมในบทว่าด้วย ย ปัจจัยไหมวด ทิว ธาตุ และ ย ปัจจัยในกมมาวกที่พจนเจื้ออธิบายโดยละเอียดแล้วในบทเรียนเล่มขยายขยาย (๕) ลง ส ฐิติในที่ตริต ให้ทำสัทสัมภาวะพยัญชนะได้ เช่น ก+ส เป็น กบสุลีส, ยส+ส เป็น ยสสุลีส เป็นต้น ๑๒. อสติสทะวะพยัญชนะสนธี หมายถึงการเขียนพยัญชนะเพิ่มขึ้นนั้นเป็น ๒ ตัวโดยมีรูปไม่เหมือนกัน สำหรับพยัญชนะวรรควิธีดังนี้ พยัญชนะที่ ๑ ช่อนหน้าพยัญชนะที่ ๒ ช่อนหน้าพยัญชนะที่ ๓ ช่อนหน้าพยัญชนะที่ ๔ เช่น กบ คม จง ชต. ภู. ทุต. ตถ. ทุ. ปุ. พร เช่น ข้าพเจ้ารูปกถา ที่สำคัญตามคำรบีราบสิทธิได้ดังนี้ พยัญชนะ ที่ ๓ ช่อนหน้าพยัญชนะที่ ๔ มี๑๐๒ข้อ คือ a) ป. อุ, ณ, วิ, อัก, ต, จ, จ.ส. มหา เป็นต้นอยู่หน้าบากหลังชั้นต้นด้วยพยัญชนะที่ ๔ ให้ทำเป็นสัทสัมภาวะ คือ ช่อนด้วยพยัญชนะที่ ๔ ได้ เช่น ปอรติ เป็น ปุรติ นิ+ฐิโต เป็น นิฤโต อ+มฤติ เป็น อุมฤติ วะ+กนโต เป็น วิพูกโต อ+มานุฤติ อุมานุฤติ เป็น อุมานุฤติ อุ+กภิ เป็น อุพภิ ทุ+โรโล เป็น ทุโธโล ทุ+กิรี เป็น ทุภิรี นิ+โยโล เป็น นิฤโยโล นิ+ยี่ เป็น นิพยโล จ+ มานพโล เป็น จุมพนพโล จ+ภาวโล เป็น ภาวโล ปุม+มานิ เป็น ปุมมานิ อิ+มฤยะติ เป็น อิฤฤยะติ อุ+มายติ เป็น อุมายติ วิ+ธีสิติ เป็น วิฤสิติ อุ+ริสโต อุทธริสโต นิ+รโต เป็น นิฤโต นิ+ยโโน เป็น นิฤโนะ นิ+โณ เป็น นิฤโนะ