สมุทิ แบบเรียนบาลีไวยากรณ์ฉบับ ๖๕ : หน้า 19/59

สมุทิ แบบเรียนบาลีไวยากรณ์ฉบับ ๖๕ ๒. มีคำพืดเพิ่มเติมว่าระหว่ามเป็นทีจะได้บาสะนะทั่วหลายได้ เช่น เอก-อุณิวสิต เป็น เอกอุนิวสิต หุจฺ+อาสฺว เป็น หุจฺอาสฺวโล เป็น ยุสวตี เอก เอเดด เป็น ยุสโสดเหต ลูกฺ+โอวโท เป็น ลูกโอตกสุด+อว อกฺ+อุทิ เป็น อุกฺตดู อิว. เอว.อิติ, อิส, เป็นต้นให้บาสะนะ เช่น สัญญา+อิติ เป็น สัญญาตา อาทตฺปู+อสิ เป็น อากตบุญิ สัญฺญา+อวิ เป็น อากาเสว ฉาย+อิว่ เป็น ฉายาว กกฺ+เอว เป็น กถาว อิติว+อิว เป็น อิติ๗ อสุมฺนิโส เป็น อสุสมฺนิโส จตฺุโร+อิ่ม เป็น จตุรถโรม วสโล+อิติ เป็น วโลติ เฉพาะคำว่า จญฺฺบุญุยีู นี้ให้บาสะนะหลังแนวนอน แต่ก็อีกนํ ที่สนิทับ อินทรีย์ ให้บาสะนะ หน้า เช่น ปญฺญานุภริยิ สทิธานุริเย โสติานุริเย มณีานุริเย ชูมานุริเย มนีานุริเย ฯลฯ ๓. สระหน้าเป็น อัตนะคือ อ. อา สระหลังเป็น อิ, อี และ อุ, อู เมื่อสระอันคะสะหน้าแล้ว ให้แปลง อิ, อี เป็น เอ. แปลง อุ เป็น โอ เช่น พนฺธุสา ตัตฺปบิเป็น พุทธสฺ+อิว ยูโททา ตัดบาเป็น ยยา+อทนฺ ลบอันฺตนสระหนา แปลอิวันนะสะรหลังเป็น เอ พนฺธุสา+อิว เป็น พุทธสฺ+อิว นำพียฺชนะประกอบสระหลัง พฺุทธสฺลา เป็น พุทธเศวา คำที่เหล่านี้มีวิธีทำดังเหมือนกัน อุป+อญฺชิต เป็น อุปฺฏกติ ชิน+อิริติ เป็น ชินิฺอิรติ อุป+อิโต เป็น อุปฺโต นฺ+อุเตติ เป็น โนเปติ อา+อิจฺจ เป็น จนฺุ+อุทโย เป็น จนฺุ+โทโย จงจำไว้เสมอว่าที่แปลอิ, อี เป็น เอ แปลง อุ เป็น โอี สระหน้า ต้องเป็นอัตนะเท่านั้น ถ้าสระหน้าเป็นวรรณะอื่น จะไม่แปลสะนะหลัง เช่น ทุจฺฺ+อุปาทาน สนิษฺ+อิป ฯลฯ เป็น ปญฺญา+อุปา, สมฺ+อัลิ ฯลฯ สบนีเป็น ปญฺญาอุปา ฯลฯ มุทุอันกุริยึ ฯลฯ เป็น มุทุอุปา ฯลฯ เหล่านี้สันนิบโดยการสะนะหน้า และไม่แปล อิ เป็น ออ ไม่แปล อู เป็น โอ เพราะสะนะหน้าไม่ใช่อัตนะ (คือ อ. อา) นั่นเอง