ข้อความต้นฉบับในหน้า
มหัศจายโกเป็น*
ความโกธรทำให้บุคคลแสดงอาการชั่วหยาบคาย อหยิบาย ออกทางทางกายวาจา เปลี่ยนสภาพจิตจากชื่นเป็นทุกข์ จากผู้อื่นเป็นไฟ (และจากมนุษย์เป็นสัตว์) ควรหรือที่เราจะโกธรตอบเขา แสดงอาการที่รังเกียจอย่างเขา ทำดั่งเป็นทรชนคนเจ้า ถุ้ย ป่าเดือด (เหมือนสัตว์กัดไม่เลือก) อย่างเขา เป็นผู้อื่นไม่ชอบ ชอบเป็นไพร่รัชน์หรือหรือไม่?
* การได้ว่าว่าผู้อื่นจัดเป็นชัยชนะหรือความพ่ายแพ้? บางคนคิดว่า ตนเป็นผู้ชนะ เพราะฉายอยู่ฝ่ายเดียว หรือดำได้หยาบคายกว่า แท้ที่จริง ทุกคนที่กล่าวค่ายบลล้มเป็นผู้แพ้ แต่ต่อมาความโกธร (หรือก็เลสื่น) ส่วนคนที่อตนให้คนอื่นๆ ดำโดยไม่ได้ตอบทั้งที่สามารถทำได้ นั่นแหละ เป็นผู้ชนะแท้จริง เพราะชนะความโกธรซึ่งเป็นสิ่งที่ชนะได้ทาง
ใครมีปาก อยากปูด กิ่วไป เรื่องอะไร ก็ช่าง อย่าฟังงาน เราอย่าด่าก่อ ให้ร้าวราน ความร่ำรวย ก็จะหยาด สบายใจ
(อุทานธรรม)
ปราชญ์พยศ
ในอดีตกาล พระเจ้าพรหมหัดเสวยราชย์ในกรุงเทพนี พระราชทรงมีพระโอรสพระนามว่า ทูฐภูมาร เป็นผู้มีสันดานดุร้าย หยิบยาคายพระราชาและพระประยุฏีจึงหลายไม่สามารถจะฝึกหัดอบรมเธอได้ วันหนึ่ง ตาบอสังค์หัวใจจากป่าหิมพาตามากรุงเทพนี พระราชทอดพระเนตรเห็นท่านแล้วทรงเลื่อมใส ทรงมินัดให้พระอุพยาน ทรงมอบหมายให้คนเฝ้าฯอย่านคอยดูแลความเป็นอยู่แล้วเสด็จไปหาทุกวัน วันหนึ่ง ท้าวเธอรงพาพระบรมจักรไปหาพระบาด รับสั่งว่า กุมารนี้ ดูร้ายหยาบคาย พวกข้ามเจ้าไม่สามารถจะอบรมเธอได้ พระคุณเจ้โปรด หาว่าผายสักอย่างหนึ่งอบรมเธอให้ด้วยเถิด รับสั่งแล้วเสด็จกลับไป พระดาบสชาวพระกามเที่ยวไปในอุทยาน เห็นหนอนดำสะเดาดันหนึ่ง มีใบเล็กๆ จุงกล่าวกับพระกุมารว่า เธอจงเสียกินใบของหนอนสะเดา นั้นแล้วทราบรสรไง่กี