อภิธัมมัตถสังคหบาลี: การพินาศของโลกและปัจจัยต่างๆ : หน้า 212/442

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 212 [ว่าด้วยโลกวินาศด้วยไฟเป็นต้น] คำว่า ทุติยฌานภูมิย์ ท่านกล่าวไว้ด้วยอำนาจฌานที่เป็น ฌานจตุกกนัยฯ ประกอบความว่า "ต่อจากนั้นไป รูปเท่านั้นเป็นไป ในปวัติกาลและในเวลาเคลื่อนไป ด้วยอำนาจแห่งภวังค์และจุติ เหมือน อย่างนั้นแล้วก็ดับไป "ฯ บทว่า เตสุ คือ บรรดาพรหมผู้ถือปฏิสนธิ ด้วยปฏิสนธิเหล่านั้น ฯ บทว่า กปปสฺส ได้แก่ อสงไขยกัลป์ ฯ ๆ จริงอยู่ การกำหนดอายุพรหม ๒ จำพวก มีพรหมปาริสัชชาเป็นต้น ด้วยอำนาจมหากัลป์ ไม่มีเลย เพราะไม่เกิดในกัลป์ที่บริบูรณ์ โดย เหตุที่พรหมเหล่านั้น จะไม่พินาศแม้ในกัลป์อันหนึ่งไม่มีฯ จริง อย่างนั้น โลกนี้พินาศด้วยไฟ ๓ ครั้ง ในครั้งที่ 4 พินาศด้วยน้ำ แล้ว พินาศด้วยไฟอีก ๒ ในครั้งที่ 4 พินาศด้วยน้ำ พินาศดังนี้ เมื่อ ครบ 4 ครั้ง 4 หนแล้ว ในครั้งสุดท้าย จึงพินาศด้วยลมฯ ใน พรหมโลกชั้นนั้น ๆ โลกพินาศด้วยไฟกระทั่งถึงชั้นปฐมฌาน ด้วยน้ำ กระทั่งถึงชั้นทุติยฌาน และตติยฌาน ด้วยลมกระทั่งถึงชั้นจตุตถฌาน แลฯ สมจริงดังคำที่ท่านอาจารย์กล่าวไว้ว่า ๘ ทุก ๆ "คราวที่โลกพินาศด้วยไฟ ๓ คราวๆ คราวที่ 6 จึงพินาศด้วยน้ำ เมื่อครบ ๖๔ คราวแล้ว จึงมีคราวลมคราวหนึ่ง ๆ โลกพินาศด้วยไฟ ภายใต้แต่ชั้นอาภัสสรา ด้วยน้ำภายใต้แต่ชั้นสุภกิณหา ด้วยลม ภายใต้แต่ชั้นเวหัปผลา โลกย่อมพินาศ อย่างนี้ "