วินิปาติกเปรต และอายุของสัตว์อบาย : หน้า 209/442

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 209 ไว้ว่า "บุคคลบางพวกเป็นอเหตุกปฏิสนธิ (คือมีปฏิสนธิไม่มีเหตุ) เป็นผู้มีอินทรีย์ไม่บกพร่อง (ไม่วิกลวิการ) แต่มีวิจารณญาณน้อย เป็นปกติ แม้บุคคลเช่นนั้น ก็สงเคราะห์เข้าด้วย อาทิ ศัพท์" ฯ [อธิบายคำว่า วินิปาติกเปรต เป็นต้น] พวกวินิปาติกะ ชื่อว่าภุมมัสสิตะ เพราะอรรถว่า พิง คืออิง อาศัยพวกภุมมเทวดาอยู่ เพราะมีคติเหมือนคติภุมมเทวดาเหล่านั้น ฯ พวกเวมานิกเปรต ที่ชื่อว่าวินิปาติกะ เพราะอรรถว่า พลัดตกไปจาก ความเป็นไปแห่งความสุขฯ สองบทว่า สพฺพภาปิ กามสุคติย์ ความว่า (มหาวิบาก ๘ อย่าง ย่อมเป็นไป) ในกามสุคติ (คือสุคติที่ เป็นกามาวจร) แม้ทั้ง ๓ อย่าง ด้วยอำนาจแห่งเทวดาและมนุษย์ ฯ บทว่า เตสุ ความว่า บรรดาบุคคลหรืออบายเป็นต้น ที่ประกอบ ด้วยปฏิสนธิตามที่กล่าวแล้ว ฯ ไม่มีการกำหนดนับประมาณอายุ (ของอบายทั้ง ๔ หมู่มนุษย์ วินิปาติกเปรต และอสูร) เพราะสัตว์ บางพวกมีอายุยืนนาน และบางพวกมีอายุน้อย ๆ เพราะเหตุนั้นแล พระอาจารย์ทั้งหลายจึงได้กล่าวคำเป็นต้นว่า "การกำหนดอายุของสัตว์อบายและมนุษย์ ย่อมไม่มี จริงอย่างนั้น กาฬนาคราช พระเจ้ามันธาตุ และพวกยักษ์บางพวกมี อายุยืนนาน" ฯ แท้จริง กรรมเท่านั้น ชื่อว่าเป็นประมาณในอบายทั้งหลาย เพราะพวกสัตว์ผู้เกิดในอบายนั้น ไม่มีการเคลื่อนไปตลอดเวลาที่กรรม