คำว่า : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 8 / 147

…ว่า เป็นของน่าเกลียดเพราะเป็นสิ่งปฏิกูล เพราะเหตุนั้นจึงชื่อว่า วิปุพพกะ ( วิปุพพอสุภอันน่าเกลียด ) คำว่า วิปุพพกะ นั่นเป็นคำเรียกซาก ศพที่เป็นอย่างนั้น (วิจฉัททกอสุภ] อสุภที่แยกออกจากกันโดยขาดเป็น ๒ ท่อน …

บทความนี้นำเสนอความหมายของอสุภในทางพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเภทต่างๆ ของอสุภ ได้แก่ วิปุพพะ, วิจฉัททะ และวิกขายตกะ อธิบายลักษณะและความน่าเกลียดที่เกี่ยวข้องกับแต่ละประเภท ซึ่งเป็นการเน้นย้ำถึง

…ะ นัยหนึ่ง วิกขิตตอสุภ จัดว่าเป็นของน่าเกลียด เพราะ เป็นสิ่งปฏิกูล เพราะเหตุนั้นจึงชื่อว่าวิกขิตตกะ คำว่า วิกขิตตกะ นั่น เป็นคำเรียกซากศพที่กระจุยกระจายไปที่นั้นๆ คือมือไปทางหนึ่ง เท้าไปทางหนึ่ง ศีรษะไปทาง…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงการอธิบายประเภทต่าง ๆ ของอสุภ ซึ่งรวมถึงวิกขิตตกะ ที่เป็นซากศพกระจาย และโหตวิกขิตตกอสุภ ที่ถูกประหารด้วยวิธีการต่างๆ บทความอธิบายลักษณะของการกระจายของอสุภ อาทิเช่น การกระจายของซา

…คุณมีศรัทธาเป็นต้นของตน ตั้งเทวดาไว้ ในฐานะพยานเป็นอารมณ์ สติอันปรารภความตายเกิดขึ้น ชื่อ มรณานุสติ คำว่า มรณา นุสตินั่น เป็นคำเรียกสติอันมีความขาดแห่งชีวิตินทรีย์เป็นอารมณ์ สติชื่อกายคตา เพราะไปสู่รูปกายอ…

เนื้อหานี้ได้อธิบายถึงคำว่า มรณานุสติ ซึ่งเป็นสติที่เกี่ยวกับความตาย รวมถึง กายคตาสติ ที่เกี่ยวข้องกับการรับรู้สรีระ กายที่มีปฏ…

… เพราะทรงยังหมู่สัตว์ให้รู้ ดังนี้เป็นต้น บัณฑิตพึง (นำมากล่าว) ให้พิสดาร เทอญ [แก้อรรถบท ภควา] ส่วนคำว่า ภควา นี้ เป็นคำเรียกพระผู้มีพระภาคเจ้านั้น ผู้วิเศษ โดยพระคุณ ( ทั้งหลาย ) ผู้อุดมกว่า ( สัตว์ทั้งห…

บทนี้อธิบายความหมายของชื่อ 'พุทโธ' ซึ่งหมายถึงผู้ที่ตรัสรู้สัจจะและนำสัตว์ให้รู้ ส่วนคำว่า 'ภควา' เป็นคำเรียกพระผู้มีพระภาคเจ้า ผู้มีพระคุณสูงสุด เป็นครูผู้สั่งสอนจากอุดมการณ์ต่างๆ คำว่า 'ภค…

…ารใด จึงเป็นผู้ควรแก่สามีจิกรรม เพราะปฏิบัติด้วยประการนั้น จึงชื่อ สามีจิปฏิปนฺโน [แก้ ยทิทํ ฯ เป ด คำว่า ยทิทํ ไขเป็น ยานิ อิมานิ ( แปลว่า เหล่านี้ใด ) คำว่า จตฺตาริ ปุริสยุคานิ ความว่า โดย ( นับเป็น ) คู…

เนื้อหาเกี่ยวกับการปฏิบัติที่นำไปสู่ความเป็นผู้ควรแก่สามีจิกรรม อธิบายถึงการปฏิบัติในทางจิตใจและวาจาเพื่อบรรลุพระนิพพาน โดยเน้นที่การปฏิบัติเพื่อประโยชน์ที่สูงสุดและการศึกษาความหมายของบทต่างๆ ที่เกี่ย

…่ได้กำหนด แน่นอนลงไปว่า สิ่งนั้น สิ่งนี้ หรือ คนนั้น คนนี้ เป็นต้น เช่น "โย ปุคฺคโล" แปลว่า บุคคลใด คำว่า "ใด" เป็น อนิยม วิเสสนสัพพนาม ประกอบคำว่า บุคคล ให้วิเศษขึ้น แต่ยังรู้ไม่ได้ว่า เป็นบุคคลนั้น หรือบ…

เนื้อหาอธิบายเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ โดยเฉพาะนามและอัพยยศัพท์ เช่น คำว่า "ใด" ในวิเสสนสัพพนามที่ใช้ประกอบคำว่า บุคคลเพื่อให้มีความหมายกว้าง. คำนี้ไม่เฉพาะเจาะจงในสิ่งหรือคน…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 90 ตรัสคำว่า อิธ ภิกฺขเว เป็นต้น [แก้ อิธศัพท์] ในคำเหล่านั้น คำว่า อิธ ภิกฺขเว ภิกฺขุ แปลว่า "ดูกรภิกษุ ทั้งหลา…

ในคำสอนของศาสนานี้ คำว่า 'อิธ ภิกฺขเว' หมายถึง 'ดูกรภิกษุทั้งหลาย' ซึ่งแสดงถึงความสำคัญของศาสนาในการสร้างอานาปานสติสมาธิ พุท…

…ทว่า เมตตาสหคเตน (สหรคตกับเมตตา) ความว่า ประกอบไปด้วยเมตตา บทว่า เจตสา (มีใจ) ก็คือ จิตฺเตน (มีจิต) คำว่า เอก ทิส (ตลอกทิศหนึ่ง) ตรัสโดย เป็นการแผ่ไปถึงสัตว์ที่เนื่องอยู่ในทิศหนึ่ง มุ่งเอาสัตว์ที่พระโยคาวจ…

ในเนื้อหานี้มีการอธิบายเกี่ยวกับการใช้เมตตาในการแผ่ไปถึงสัตว์ในทิศต่างๆ ตามที่ได้ระบุในบาลี โดยมีการกล่าวถึงการเปลี่ยนแปลงสถานะของอริยาบถขณะที่แผ่เมตตา การแผ่ไปยังทิศเหนือ ทิศใต้ และทิศอื่นๆ เป็นต้น จ

…งด้วยอัปปนา ๔ ๆ ในอาการ ๕ ส่วนในโอธิโสผรณะเป็น ๒๘ เนื่องด้วยอัปปนา ๔ ๆ ในอาการ ๓ ก็แลในอาการ ๓ นั้น คำว่า อิตถิโย ปุริสา - สตรี บุรุษ ท่านกล่าวโดยเพศ คำว่า อริยา อนริยา - อริยชน อนริยชน กล่าว โดย (แยก) เป็…

บทนี้กล่าวถึงการเจริญเมตตาของพระโยคาวจร ตามอัปปนาในบทต่าง ๆ โดยอธิบายเกี่ยวกับจำนวนอัปปนาในแต่ละประเภทอาการ พร้อมเหตุผลในการแบ่งประเภททั้งหญิงและชาย รวมถึงอานิสงส์ ๑๑ ประการที่เกิดจากการเจริญเมตตา โดย

…ก็ได้ชื่อว่า ถูกเพิกแล้วเท่านั้น กสิณคฆาฏิมากาสนิมิต (นิมิตคืออากาศตรงที่กสิณรูปเพิกไป) ก็ปรากฏขึ้น คำว่า กสิญคุฆาฏิมากาล (อากาศตรงที่กสิณรูปเพิกไป) ก็ดี คำว่า กสิณผฏฺโฐกาส (โอกาสเท่าที่กสิณแผ่ไป) ก็ดี คำว…

…่คิดถึงหรือพิจารณาถึงกสิณนั้น แต่สำนึกถึงอากาศแทน เพื่อให้เกิดความสงบใจ บทนี้ยังได้อธิบายความหมายของคำว่า 'กสิญคุฆาฏิมากาล' ว่าเป็นอากาศที่กสิณรูปถูกเพิกออกไป การทำในใจถึงอากาศจะทำให้เกิดการเพิกกสิณอย่างแท…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 245 [แก้อรรถปาฐะในวิญญาณัญจายตนะ ในปาฐะเหล่านั้น คำว่า "โดยประการทั้งปวง" นี้ มีนัยอันกล่าว มาแล้ว ส่วนในคำ 'ก้าวล่วงอากาสานัญจายตนะ" นั้น มีอธิบายว่า ตาม…

ในหน้าที่ 245 ของวิสุทธิมรรคแปล ได้มีการวิเคราะห์คำว่า 'อากาสานัญจายตนะ' ซึ่งมีความหมายทั้งในแง่ของอารมณ์และอดีตการก้าวล่วง การวิเคราะห์นี้ช่วยให้เข้าใจถึ…

…าณัญจะ (วิญญาณหาที่สุดมิได้) ด้วย วิญญาณัญจะ นั้น ชื่อว่าเป็นอายตนะ โดยอรรถว่าเป็นที่อาศัยอยู่ ดุจ (คำว่า) "เทวายตนะ ของเทวดาทั้งหลาย" เพราะวิญญาณัญจะนั้นเป็นอารมณ์ ของอรูปฌานที่ ๒ ด้วย" ดังนี้ตามนัยแรกนั้…

ในบทวิเคราะห์นี้ มีการกล่าวถึงความหมายและนัยของคำว่า 'อากิญจิญญายตนะ' ซึ่งอ้างถึงการก้าวล่วงทั้งฌานและอารมณ์ในการปฏิบัติธรรม ภายในวิสุทธิมรรค นอกจากนี้ย…

…่อว่า ปาฏิหาริย์ เพราะนำปฏิปักขธรรมไปเสีย" อิกนัยหนึ่ง ชื่อว่า ฤทธิ เพราะอรรถว่าสำเร็จ (คือ เกิดผล) คำว่า ฤทธิ์ นี้ เป็นชื่อแห่งอุปายสัมปทา (ความถึงพร้อมแห่งอุบาย) จริงอยู่ อุปายสัมปทา ย่อมสำเร็จ (คือให้ผล…

ในบทความนี้จะกล่าวถึงคำว่า 'ฤทธิ์' ซึ่งหมายถึงความสำเร็จและการบรรลุผลในธรรมะ ตามที่ปรากฏในวิสุทธิมรรค ภาค ๒ โดยการอธิบายแสดงให…

…ิหาริย์ - ทำคนเดียวให้เป็นคนมาก] หุตวา ต่อนี้ เมื่อจะทรงแสดงความที่อิทธิวิธะนั้นมีหลายอย่าง ตึงตรัส คำว่า เอโกปิ เป็นอาทิ ในคำเหล่านั้น คำว่า เอโกปิ หุตฺวา คือโดยปกติก่อนแต่ทำฤทธิ์ (เธอ) ก็เป็นคนเดียวนั่นแ…

บทความนี้พูดถึงการพัฒนาความสามารถทางจิตใจโดยการเข้าถึงอิทธิวิธ ซึ่งเป็นการสร้างสรรค์ภาพลักษณ์ทางจิตที่สามารถทำให้ภิกษุมีรูปแบบที่หลากหลายได้ อธิบายถึงวิธีการและหลักการต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติ

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - - หน้าที่ 140 คำว่า ปาการ หมายเอากำแพงล้อมสถานที่มี เรือน วิหาร และบ้าน เป็นต้น คำว่า ปพฺพต ได้แก่ภูเขาดินหรือภูเขาหินก…

เนื้อหานี้วิเคราะห์ความหมายของคำว่าอากาสกสิณในวิสุทธิมรรคและการทำปาฏิหาริย์โดยการเข้าอากาสกสิณ โดยอธิบายถึงประโยชน์และวิธีการของการใช้ก…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 164 ก็ได้ฉัน (อาหาร) กัปสัปปิมัณฑะอันอร่อยแล คำว่า "...ด้วยจักษุทิพย์" เป็นต้น ความว่า ภิกษุผู้มีฤทธิ์ นั้น สถิตอยู่ ณ มนุษย์โลกนี้แหละ เจริญอาโลกกสิณ…

…ามารถของภิกษุที่มีฤทธิ์ในการมองเห็นและได้ยินสิ่งต่าง ๆ ในมนุษย์โลก โดยมีการใช้อรรถกาธิบายความหมายของคำว่า 'ก้าวลงสู่สุขสัญญาและลหุสัญญา' ที่อธิบายถึงการเข้าถึงอารมณ์ที่สงบและละเอียด นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถ…

…ิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 210 ในที่นี้ คือในตระกูลกษัตริย์ หรือตระกูลพราหมณ์ชื่อโน้น (เป็นต้น) คำว่า อิติ คือ เอว์ (แปลว่า) โดยประการดังกล่าวมานี้) คำว่า "สาการ์ สอุทเทส์ - (ซึ่งบุพเพนิวาส) พร้อมทั้งอ…

บทนี้กล่าวถึงการระลึกถึงบุพเพนิวาสและการแยกแยะคนตามชื่อและโคตร จากนั้นได้อธิบายว่าบุคคลนั้น ๆ สามารถระลึกและรู้จักตัวตนซึ่งพิจารณาจากเครื่องปรากฏเช่นผิวพรรณ ดังนั้นชื่อและโคตรจึงเป็นเครื่องชี้ตัวในการ

…วาม ในเรื่องความรู้ในจิตและอุปบาต แห่งสัตว์ทั้ง หลาย พึงทราบ (ดังต่อไปนี้) [แก้อรรถบาลีจุตูปปาตญาณ] คำว่า "เพื่อจุตูปปาตญาณ "คือ เพื่อความรู้ในจุติและในอุปบาต มีอธิบายว่า "ความเคลื่อนไป และความเกิดขึ้นแห่ง…

บทความนี้เป็นการพรรณนาความรู้ในจิตและอุปบาตของสัตว์ โดยอธิบายถึงจุตุปปาตญาณ ซึ่งสามารถนำไปสู่การเข้าใจความเคลื่อนไหวและการเกิดขึ้นของสัตว์ต่างๆได้ พร้อมด้วยความรู้เกี่ยวกับธาตุที่เกิดขึ้นภายใน จงถึงกา

…ชาติในอุปาทานขันธ์หลาย นี่เป็นนะในทุกนึกนึกเป็นอันดับแรก [ทุกสมุทยนึก] ส่วนในสมุทยนึก มีวิจินฉัยว่า คำว่า ยาย ตุณฺหา ความว่า ตัณหานี้ คำว่า โภนพุวิกา ความว่า การถอดถอน(ใหม่) อีกชื่อว่าปุญพวกวะ การถอดถอน (ใ…

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์ข้อความจากวิสุทธิมรรคเกี่ยวกับอุปาทานและทุกข์ พระพุทธเจ้าตรัสถึงการเข้าใจอุปาทานซึ่งส่งผลต่อความทุกข์ การตีความคำต่างๆ เช่น ตัณหา และการถอดถอนใหม่ในทางธรรม ความขัดแย้งในแนวค

ประโยค - วิทยาธีรรมเปล ภาค ๓ ตอนที่ ๓๙๙ คำว่า "ความอ่อนแอจะเป็นอุปาทาน" ความว่าการทํารมมอ้วน เป็นปัจจัยแห่งกรรมพนี้แล้ว ของแวะคือถือเอาอัตตา อันเ…

บทความนี้ว่าด้วยความอ่อนแอที่ถือว่าเป็นอุปาทานที่เกิดจากการเข้าถึงตัวตน อธิบายถึงการมีอยู่ของวิญญาณในปัจจุบัน รวมถึงรายละเอียดเกี่ยวกับผลกรรมที่ทำในภพก่อนและการมีประสบการณ์ในปัจจุบันนี้, ความหมายของวิ